درد پس از آسیب نخاعی : چرا اتفاق می افتد و چگونه آن را تسکین دهیم

مشکل درد پس از آسیب نخاعی ازعوارض شایع مبتلایان است و تا ۸۰ درصد از بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد. به طور معمول، حس اندامهای بدن، از طریق نخاع، برای پردازش به مغز منتقل می شود. اما، آسیب نخاعی می‌تواند جریان پیام‌ها بین مغز و بدن را مختل کرده که این اختلال باعث می شود مغز این پیام‌ها را به اشتباه به عنوان درد تعبیر کند. همچنین درد می تواند درنتیجه یکسری ازعوارض ثانویه، مانند درد شانه ناشی از استفاده از ویلچر یا مشکلات مثانه ایجاد شود.

در این مقاله ۳ نوع دردی که ممکن است پس از آسیب نخاعی رخ دهد و راه های موثر برای مدیریت آن ها بیان می شود.

انواع درد بعد از آسیب نخاعی

پس از آسیب نخاعی، ممکن است چندین نوع درد تجربه شود . هر نوع آسیب نخاعی منحصر به فرد است، بنابراین ، هر کس درد را بصورتی متفاوت تجربه می کند. همچنین درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و گهگاه یا به طور مداوم احساس شود.

شناخت علائم خاص انواع درد برای بیماران بسیار ضروری است. با این آگاهی، آنها می توانند با متخصصین مراقبت های بهداشتی که می توانند درمان های موثری را ارائه دهند، ارتباط برقرار کرده و در مورد مشکل خود با آنها صحبت کنند.

در این بخش، ۳ مورد از شایع ترین نوع دردهای گزارش شده پس از آسیب نخاعی را مورد بحث قرار خواهیم داد

دردهای اسکلتی عضلانی

دردهای اسکلتی عضلانی می توانند به دلیل سفت شدن عضلات یا استفاده بیش از حد از اندامها، استخوان ها، ماهیچه ها یا مفاصل ایجاد شوند. این دردها اغلب به این صورت توصیف می‌شوند: « کسالت آور ، ثابت اما قابل تحمل».

این نوع درد ها را می توان به وضعیت نامناسب بدن نسبت داد که منجر به کشیده شدن ماهیچه ها و کشیدگی مفاصل می شوند. پس از آسیب نخاعی، بیماران ممکن است بیشتربه قسمت‌های سالم بدن خود وابسته شوند. از آنجایی که این ماهیچه ها ممکن است به انجام کاهای زیاد عادت نداشته باشند، می توانند موجب ایجاد درد اسکلتی عضلانی شوند.

به عنوان مثال، فردی که پاهایش فلج است ، باید یاد بگیرد که برای حرکت روی ویلچر، به شانه ها و دستهای خود تکیه کند. در نتیجه، ممکن است بیمار در اثراستفاده بیش از حد و ایجاد فشاردر نواحی شانه، آرنج، مچ دست و ساعد مبتلا به درد شود.

جالب است بدانید که دردهای عضلانی اسکلتی معمولاً دربالای محل آسیب احساس می شوند، یعنی جایی که حس تحت تأثیر قرار نمی گیرد.

دردهای احشایی

دردهای احشایی به درد ارگان های داخلی منسوب می شوند. اگرچه این نوع دردها، در بین ۳ نوع درد، کمترین شیوع را دارند ، اما طولانی ترین درد به حساب می آیند.

این نوع دردها عموماً در اطراف شکم به شکل درد یا گرفتگی ظاهر می شوند. دردهای احشایی اغلب به دنبال عوارض دستگاه ادراری یا روده ای تظاهر پیدا می کنند.

بسیاری از بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی در کنترل عضلات روده و مثانه خود دچار مشکل می شوند که این موضوع می تواند باعث ایجاد مشکلاتی نظیر یبوست، عفونت های دستگاه ادراری و آسیب کلیه ها  شود. بنابراین منطقی بنظر می رسد که بعد از آسیب نخاعی، درد احشایی رخ خواهد داد.

درد های عصبی

برخلاف دردهای اسکلتی- عضلانی و احشایی، دردهای عصبی یا نوروپاتیک ، مستقیماً در اثر آسیب به سیستم عصبی مرکزی ایجاد می شوند.

به طور کلی، درد های نوروپاتیک به این دلیل رخ می دهند که آسیب به نخاع باعث اختلال در انتقال سیگنال های حسی به مغز می شود. در نتیجه، مغز سیگنال های حسی را اشتباه تفسیر می کند و آنها را به عنوان درد درک می کند.

دردهای نوروپاتیک پس از آسیب نخاعی، غلب به عنوان دردی ” تیز، کوبنده یا سوزاننده ” توصیف می شود که می تواند در نواحی پائین تر از سطح آسیب، حتی در مناطقی که افراد کاملاً حس خود را از دست داده اند احساس شوند.

در واقع، احساس درد درپائین سطح آسیب می تواند نشانه خوبی برای بهبودی باشد، چرا که نشان می دهد هنوز یکسری از مسیرهای عصبی بین مغز و بدن وجود دارند.

اکنون که با ۳ نوع دردی که ممکن است پس از آسیب نخاعی رخ دهد آشنا شدید، درزیر در مورد نحوه مدیریت آنها بحث می کنیم

نحوه مدیریت درد پس از آسیب نخاعی

مدیریت درد پس از آسیب نخاعی باید متناسب با علائم منحصر به فرد هر بیمار باشد. برخی از افراد، درد شدیدتری را تجربه می‌کنند که نیاز به درمان‌های قوی‌تری دارند، در حالی که برخی دیگر، دردهای خفیفی دارند که با مداخلات ساده‌ تر قابل کنترل هستند. اما باید توجه داشت که، به طور کلی، هرچه درمان قوی تر باشد، خطر عوارض جانبی نیز بیشتر است.

مداخلات مدیریتی رایج برای درد پس از آسیب نخاعی عبارتند از:

1. استفاده از دارو

داروهای تجویز شده  برای تسکین دردهای مزمن پس از آسیب نخاعی ، بسته به شدت درد می توانند به طور قابل توجهی متفاوت باشند.

بطورکلی داروهای رایج مورد استفاده برای این دردها  عبارتند از:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• شل کننده های عضلانی
• کرم های بی حس کننده موضعی
• مواد افیونی
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد تشنج

در حالی که داروها می توانند بسیار مفید باشند، اما به طور کلی منبع وعلت درد را برطرف نمی کنند. از این رو، کاهش درد اغلب موقتی است و داروها ممکن است برای تسکین آنها در طولانی مدت ایده آل نباشند.

2. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می تواند با شل کردن عضلات سفت، تقویت عضلات کم استفاده و ارتقاء میزان دامنه حرکتی مفاصل، به کاهش درد پس از آسیب نخاعی کمک کند. با انجام تمرینات مداوم، بیماران آسیب نخاعی می توانند نوروپلاستیسیته را تحریک کنند. نوروپلاستیسیتی عبارت از توانایی نخاع برای سیم کشی مجدد است که باعث تقویت و بهبود عضلات آسیب دیده حاصل ازآسیب نخاعی می شود. بیماران دچار آسیب نخاعی می توانند با تقویت نوروپلاستیسیتی از طریق اجرای حرکات تکراری، تحریک پذیری عضلات اسپاستیک را کاهش داده و در دراز مدت، درد را به حداقل ممکن برسانند.

3. تزریق بوتاکس

تزریق بوتاکس می تواند راهی موثر برای تسکین دردهای موضعی ناشی از اسپاسم باشد. به جای مصرف یک داروی خوراکی که کل بدن را تحت تأثیر قرار می دهد، بوتاکس مستقیماً به عضله دردناک تزریق می شود. این کار باعث انسداد مسیر فرستنده هایی می گردد که باعث انقباض عضلانی می شوند.

مانند سایر داروها، اثرات بوتاکس موقتی است و معمولا بین ۳ تا ۶ ماه باقی می ماند. برای بهبود تسکین درد در درازمدت، بیماران آسیب نخاعی  باید از کاهش اسپاستیسیته خود بهره ببرند و بر ارتقاء سازگاری های عصبی از طریق برنامه های فشرده فیزیوتراپی تمرکز کنند.

4. تحریک الکتریکی

در حالی که، هم اکنون، روشهای تحریک الکتریکی برای تقویت حرکات پس از آسیب نخاعی استفاده می شود، قبل از آن ،  از تحریک الکتریکی برای درمان دردهای مزمن استفاده می شده است. جریان های الکتریکی می توانند سیگنال های درد را مسدود کرده و تولید اندورفین را تحریک نمایند تا مغز درد کمتری را درک کند. تحریک الکتریکی اشکال تهاجمی و غیر تهاجمی وجود دارد. با این حال، روش های تهاجمی، تسکین درد دقیق تر و موثرتری را ارائه می دهند.

5. استراحت

افراد مبتلا به دردهای اسکلتی عضلانی اغلب می توانند با استراحت دادن به عضلات خود درد را تسکین دهند. با کاهش فشار بر روی ماهیچه ها، بافت ها می توانند خود را ترمیم نموده و نسبت به درد حساسیت کمتری داشته باشند.

6. دستگاه های ارتز

اکثر بیمارانی که دردهای اسکلتی عضلانی ناشی از وضعیت نامناسب را تجربه می کنند، می توانند  از پوشیدن وسایل ارتز مانند بریس ها، آتل ها و نگهدارنده های گچی سود ببرند. این تجهیزات می توانند هم ترازی مناسبی را برای کاهش فشارهای غیر ضروری روی مفاصل و کاهش احتمال آسیب یا دررفتگی ایجاد کنند.

7. راه حل های جایگزین

درمان های جایگزینی از جمله طب سوزنی و ماساژ نیز می توانند به طور موثری، درد پس از آسیب نخاعی را کاهش دهند. طب سوزنی یک درمان سنتی چینی است که طی آن با قرار دادن سوزن های نازک و مو مانند روی پوست، موجب تحریک اعصاب و تقویت گردش خون می شوند . ماساژ درمانی به شل شدن عضلات سفت و تقویت گردش خون کمک می کند.

از آنجایی که درمان‌های جایگزین فاقد استانداردسازی هستند، به نظر می‌رسد که مزایای درمانی آن‌ها در میان بیماران مبتلا به آسیب نخاعی نادیده گرفته شود. صرف نظر از این، آنها ارزش امتحان کردن را دارند، چرا که خطر عوارض جانبی بسیار کمتری دارند و در مقایسه با داروها مقرون به صرفه هستند.

شناخت درد پس از آسیب نخاعی

زندگی با درد مزمن پس از آسیب نخاعی می تواند در فعالیت های روزانه، خواب و برقراری روابط، اختلال ایجاد کند. همچنین ممکن است بیمار چندین نوع درد را همزمان تجربه کند. خوشبختانه، امروزه راه های موثرتری برای به حداقل رساندن درد وجود دارد تا افراد بتوانند روی بهبودی خود تمرکز کنند.

هرکسی درد بعد از آسیب نخاعی را بصورتی متفاوت تجربه می کند، بنابراین روش درمان از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت خواهد بود. امیدواریم با مطالعه این مقاله کمک کرده باشیم تا شناخت بهتری از انواع دردهای بعد از آسیب نخاعی و نحوه مدیریت آنها بدست آورده باشید