بهترین گزینه های مدیریت مثانه برای افراد دچار ضایعه نخاعی

شاید مدیریت مثانه پس از آسیب نخاعی یکی از پیچیده ترین مسائل مبتلایان باشد. دفع ادرار پس از ضایعه نخاعی موضوعی است که در مقایسه با سایر مسائل بدنی بیشترین دغدغه را برای آنها ایجاد می کند، چراکه علاوه بر بی اختیاری ادرار که بارزترین مشکل به حساب می آید، مشکلاتی مانند عفونت و سنگ مثانه نیز به دنبال آن ایجاد می شود.

خدا را شکر امروزه، پزشکی مدرن کمک زیادی به رفع مشکلات کنترل مثانه در افراد دچار آسیب نخاعی نموده است! اختراع سوندها  زندگی افرادی که با آسیب نخاعی زندگی می کنند را کاملاً عوض کرده و طول عمر طبیعی آنان با روشهای نوین مدیریت مثانه امکان پذیر شده است. با این حال، تلاش برای یافتن روش سونداژ مناسب ( سوندگذاری ) آسان نیست. بسته به میزان آسیب دیدگی و حساسیت مثانه، گزینه های مختلفی برای بررسی این موضوع وجود دارد.

از کسانی که به تازگی دچار ضایعه شده گرفته تا کسانی که سالها با فلج وآسیب نخاعی زندگی می کنند، بهتر است در مورد بهترین گزینه های پیش روی برای مدیریت مثانه پس از آسیب دیدگی بررسیهای لازم را داشته باشند. همیشه بهتر است قبل از انتخاب هرچیزی – که ممکن است درطولانی مدت بهترین گزینه برای شما نباشد – از همه گزینه های موجود آگاهی پیدا کنید.  لذا در این مورد انواع سوندهای تخلیه ادرار جهت اطلاع شما معرفی می شوند:

سوند سوپراپوبیک  ( که استفاده از آن نیازمند جراحی است )

یکی از رایج ترین روشهای کنترل مشکلات مثانه در آسیب نخاعی، که هم برای مردان  و هم برای زنان تترا پلژی کاربرد دارد، استفاده از سوندهای فوق عانه ای ( سوپراپوبیک ) است. این روش سونداژ شامل یک جراحی جزئی است که طی آن برشی در دیواره شکم ایجاد و سوند ازطریق آن داخل مثانه قرار داده می شود ( انتهای دیگر سوند به کیسه ادرار متصل می شود ). محل برش در پائین شکم و کاملاً نزدیک مثانه است.

از طریق این برش، جراحان یک برش دیگر روی خود مثانه ایجاد می کنند تا سوند را وارد آن کنند. این برشها در صورت برداشته شدن سوند به سرعت بهبود می یابند، اما بسیاری از افراد تتراپلژی این روش سونداژ را می توانند برای سالها استفاده کنند. همچنین، بسته به وضعیت مثانه، باید هر چهار تا ۱۲ هفته، سوند سوپراپوبیک تعویض گردد.

سوند پایدار( فولی )

یکی دیگر از گزینه های مطلوب افراد تتراپلژی، سونداژ پایدار است که یک روش مدیریت مثانه کاملاً مشابه روش سونداژ فوق عانه ای می باشد. تنها تفاوت آن این است که این روش سونداژ نیازی به جراحی ندارد، چرا که سوند از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می شود. برای نگه داشتن سوند در مثانه وبیرون نیامدن آن، یک بالن کوچک در انتهای سوند قرار دارد ( که با آب مقطر پر می شود ) .

سالهاست که استفاده از سوندهای پایدار فولی توسط مردان و زنان دچار آسیب نخاعی رایج است ، اما نوع جدیدی از سوندهای پایدار بنام،  Duette، تولید شده که تحریک مثانه کمتری ایجاد می کنند ، چراکه درآن به جای یک بالن بزرگ، از دو بالن کوچک تر استفاده شده است. سوند پایدار نیز به یک کیسه ادرارمتصل می شود و باید هر چهار تا ۱۲ هفته یکبار تعویض شود.

سوند کاندومی ( فقط برای آقایان )

یک روش سوند زدن مخصوص مردان آسیب نخاعی،  سوند کاندومی است که در آن، یک کاندوم سیلیکونی یا لاتکس که متصل به سوند می باشد، روی آلت تناسلی مرد قرار می گیرد. گاهی اوقات این نوع سوندها ، نسبت به سوندهای پایدار ترجیح داده می شوند، چراکه در آنها بالن یا لوله مجرای ادرار که باعث تحریک مثانه می شود، وجود ندارد.

سوند کاندومی نیز نیاز به مراقبت دقیق دارد . حداقل باید یک بار در روز سوند را برداشته و آلت تناسلی به دقت شسته شود . همچنین هر روز باید از یک سوند جدید استفاده شود .

سوند میتروفانوف ( که نیاز به جراحی دارد )

برای هر کسی که ترجیح می دهد کیسه ادرار به او وصل نشود، روش میتروفانوف گزینه ای مطلوب بنظر می رسد.  اکثر متخصصان اورولوژی این روش را به کسانی توصیه می کنند که از تحرک بالاتنه خوبی برخوردار باشند، اما برای برخی از افراد تتراپلژی که کسی را برای مراقبت و کمک دارند، نیز این سوند بکار گرفته می شود. اساساً در روش میتروفانوف یک استومای ( سوراخ شکمی ) جدید در یک جای نامشهود مانند ناحیه ناف ایجاد می شود. هنگامی که فرد آماده تخلیه مثانه باشد، یک بطری خالی بین پاهای خود قرار داده و سپس سوند را در آن سوراخ جدید قرار می دهد.

علاوه بر این ، این روش نیاز به جراحی دارد که زمان بهبود آن در بیمارستان سه روزاست و حدود ۳۰ روز طول می کشد تا فرد خوب شود و بتواند از یک استومای جدید استفاده کند.

روش سونداژ متناوب تمیز

سونداژ متناوب، چه به تنهایی و چه در ترکیب با سایر روش های تخلیه مثانه، پرکاربردترین روش سونداژ، هم در مردان و هم درزنان ، از جمله کسانی که آسیب نخاعی دارند ، محسوب می شود. در این روش، زمانی که باید مثانه در طول روز تخلیه شود، یک سوند بطور مستقیم از طریق مجرای ادرار وارد  مثانه می شود. این روش برای کسانی که توانایی حرکت دستها را بطور کامل دارند، بسیار مفید است.  به ویژه در مردان، چراکه دسترسی آنان به مجرای ادرار در حالت نشسته راحت تر است.

برای زنانی که آسیب نخاعی دارند، روش سونداژ متناوب، فقط برای کسانی مناسب است که می توانند بدون هیچ گونه مشکلی به مجرای ادرار خود دسترسی داشته باشند. و برای خانمهایی که نمی توانند اینکار را انجام دهند، معمولاً روش میتروفانوف ( که در بالا شرح داده شده ) انتخاب می شود.

اگر کسی به مرورزمان و به دنبال استفاده از روش سونداژ فعلی خود متوجه شود که طی چهار تا شش ماه بعد ، بطور مکرر دچار عفونت های مثانه و حتی سنگ مثانه می شود، حتما ” باید با متخصص اورولوژی خود مراجعه تا  در مورد آزمایش و استفاده از روشی دیگر صحبت کند. واقعاً نیازی نیست که درد و رنجی را تحمل کنید. همیشه گزینه های بهتری در دسترس است و کار عقلانی این است که همه آنها را قبل از استفاده امتحان کنید.