۰۲۱ - ۸۸۰۰۱۳۶۱ کمک‌های مردمی

سئوال:من سال گذشته دراثرتصادف رانندگی دچار ضایعه نخاعی C6 شدم. درحال حاضر یک درد ثابت به صورت سوزش درناحیه قفسه سینه وپاهایم احساس می کنم. من نمی خواهم که دردم رادرمان کنم ،چراکه فکرمی کنم دردعلامت این است که ممکن است بتوانم ازپاهایم استفاده کنم .آیا درست فکرمی کنم؟

جواب: مدارکی وجودنداردکه نشان دهداحتمال بازگشت حس و فعالیت حرکتی در کسانی که درددارند،نسبت به سایرافرادبیشتراست.درواقع، هیچ راهی وجودنداردکه بتوان براساس آن به درستی بازیابی حرکت اندامهای تحت تاثیررا پیشگوئی کرد.اما احتمال بازیابی فعالیت اندامها نزد افرادمبتلا به ضایعات نخاعی ناقص نسبت به کسانی که ضایعه کامل دارند بیشتراست.

اگرشمادردراتجربه می کنید،هیچگاه نبایدنسبت به آن بی توجه باشید! تصورنکنیدکه درد به سادگی ازبین می رود.دردممکن است علامتی ازوجود یک عارضه در قسمتی از بدن باشدکه فاقدحس است.اگردردرانادیده بگیرید،امکان داردخودتان را درمعرض خطرعوارض دیگری قراردهید. اگرعارضه ای وجودداشته باشد، پزشک می توانددر شناسائی آن به شما کمک کند.
اگرشماحداقل ۶ ماه دردداشته باشید، ازمعدودافرادنخاعی محسوب می شویدکه دارای دردهای مزمن هستند. اگردردتان طوری است که برروی علائق وتوانائی ها ی شماو اجرای فعالیتهای روزمره زندگی تاثیرمی گذارد،برای انتخاب روش درمان باید با پزشک خودمشورت نمائید.


سئوال:من یک فردتتراپلژی هستم ،خانواده من نمی فهمندکه چطورامکان دارد که من بدون داشتن هیچ حسی ،درددارم.چگونه می توانم به خانواده ام کمک کنم تا بفهمند من خیالاتی نیستم؟


پاسخ:این مسئله خیلی شایع است. خانواده شماخیلی ساده می توانند ضایعه نخاعی شمارا به دلیل محدودیت حرکتی که دارید،درک کنند.اما آنها نمی توانند دردشما راببینند. ولی فهم این که ممکن است شما درقسمتهائی ازبدن خودکه دارای حس طبیعی نیستید،دردداشته باشید، مشکل است. آموزش کلیدشناخت دردمحسوب می شود.شما می توانیدبه خانواده خود مطالبی رابا موضوعات دردارائه کنید وبه آنان کمک کنیدنسبت به دردبه عنوان یکی ازعوارض ثانویه آسیب نخاعی شما آگاهی پیداکنند.

سئوال:من یک پاراپلژی T2 هستم و همیشه درناحیه شکم خوددردی شبیه گرفتگی احساس می کنم .پزشک محل ما مرا معاینه کرده،ولی هیچ مشکلی را تشخیص نداده است.آیا این درد،طبیعی است؟

پاسخ: شما ممکن است مبتلابه دردهای احشائی باشید.این نوع دردها مانند دردهای جمسی یا عصبی شایع نیستند، ولی برای بعضی ازافرادنخاعی یک مشکل محسوب می شوند. دردهای احشائی معمولا” درزمان کوتاهی بعدازضایعه به وجود می آیند.این دردهادرناحیه شکم ایجادمی شوندوممکن است دربالا یا پائین سطح ضایعه حس شوند.اکثرمواقع افرادمبتلا این دردهارابه صورت سوزش یا گرفتگی مداوم احساس می کنند. دردهای احشائی توسط فیزیوتراپها (کسانی که درزمینه توانبخشی تخصص دارند) بهتردرمان می شوند،چراکه دلائل زیادی برای ایجادآنها می تواندوجودداشته باشد.این دردها ممکن است دراثرآسیب اندامهائی مانندمثانه، کبد،کلیه ها وروده ها ایجادشده باشند.انتخاب روش درمان ممکن است استفاده ازبرنامه های مناسب کنترل دفع مدفوع وادراریا حتی جراحی راشامل گردد.اگرپزشک تشخیص دهدکه هیچ مشکلی در اندامهای احشائی وجودندارد،این امکان است که دردمنشاء عصبی داشته باشد.در این موارد،شما می توانیدبامصرف یکسری ازداروهای مورداستفاده برای دردهای نروپاتیک آن رابه حداقل ممکن برسانید.

سئوال: غیرازدرمانهای پزشکی و روانشناختی ،آیاگزینه های درمانی دیگری برای درد وجوددارند؟

پاسخ: مهم است که قبل ازهرگونه اقدامی ابتدابه پزشک خود مراجعه کنید.ولی یکی ازگزینه ها این است که ازیخ یا گرمادرموضع درداستفاده شود،یا اینکه می توانید از وسایلی مانندتحریک کننده های الکتریکی عصب که ازروی پوست عمل می کنند ((TENS=Transcutaneous Electrical Nerve Stimulator یاسایرمحرکهای الکتریکی استفاده نمائید.بعضی ها دریافته اندکه طب سوزنی برای آنان مفیداست. برخی نیزدیده اندکه استفاده از درمانهای chiropractic (یکسری ازتدابیردرمانی که دستگاه عصبی راتعیین کننده تندرستی وبیماری می داندوطی آن تلاش می شود با دستکاری ساختارهای بدن به ویژه ساختارهای ستون مهره ای کارکردهنجاربرقرارشود.که به آن ” دستکاری نخاعی” نیز گفته می شود:مترجم)سودمنداست.اما این روش برای قسمتهائی ازبدن که دارای حس هستندبایدمحدودشود.بعضی ازافرادحتی یادگرفته اندکه برای کم کردن درد،خودشان راهیپنوتیزم کنند.گاهی اوقات نیز،روشهای انسدادعصب می تواندمثمرثمرباشد.

سئوال:من شاغلم و مادر یک فرزند معلول نخاعی هستم. میخواستم بدانم معافیت مالیاتی حقوق شامل حال من میشود یا خیر؟

پاسخ: تا مبلغ ۴۸۳ هزار تومان معافیت مالیاتی دارید

سوال: من سه سال قبل هنگام انجام فوتبال دچار پارگی دیسک شده و عمل دیسک کمر همراه با نصب پیچ و پلاک انجام دادم. به تازگی یک ام آر آی جدید گرفته ام و پزشک معالجم گفته در ناحیه بالای قسمت جراحی شده دچار تنگی کانال نخاعی هستم و باید یک عمل دیگر ( تراشیدن مهره ها) انجام دهم. راجع به این عمل بیشتر توضیح دهید و آیا انجام این عمل ضروری است و مشکلات جانبی ایجاد نمی کند و من میتوانم بعد از این عمل به فعالیتهای ورزشی خود ادامه دهم.

پاسخ: اگر فشار بر نخاع این ناحیه قابل توجه باشد نیاز به انجام جراحی است . بدون انجام معاینه و مشاهده و بررسی MRI نمی توان در مورد نیاز یا عدم نیاز به عمل جراحی اظهار نظر قطعی نمود

سوال: من معلم هستم یکی از دانش آموزان من با منینگو میلو سل به دنیا آمده و مورد عمل جراحی قرار گرفته است. در همان نوزادی دکتر دیگری برایش شنت مغزی گذاشته. او اصلا کنترل ادرار و مدفوع ندارد. طبق گفته مادرش بارها دچار عفونت کلیوی شده و در بیمارستان بستری شده و انتی بیوتیک دریافت کرده است.این تابستان که او را برای معاینه مجدد و مشاوره در مورد امکان درمان بی اختیاری ادرار به یکی از متخصصین مغز و اعصاب معرفی کردم، پس از ام ار ای و … تشخیص چسبندگی نخاع دادند. مادرش امروز خیلی خیلی نگران و ناراحت بود و می گفت گفته اند احتمال فلج شدن دخترش بعد از این عمل وجود دارد.

چسبندگی نخاع چیست؟ چه عوارضی دارد؟ قابل درمان است؟ ممکن است منجر به فلجی اندام های تحتانی شود؟ عمل چه قدر می تواند موفقیت آمیز و نتیجه بخش باشد؟

پاسخ: در بیماری میلومنینگوسل Myelomeningocele بخشی از نخاع به درستی تشکیل نشده است و در حقیقت قسمت پشتی باز مانده است . این گونه موارد اغلب علائم فلجی دارند و معمولا با عمل های جراحی تنها می توان ارتباط آب مغزی نخاعی را با محیط اطراف بست نسج نخاعی به درستی تشکیل نشده و نمی توان کار بیشتری برای بیمار انجام داد .این بیماران به دلیل مشکلات همزمان در قسمت تحتانی جمجمه دچار آب آوردگی مغز شده و نیاز به شانت مغزی دارند.
عفونت های کلیوی به دلیل احتباس ادراری و کار نکردن صحیح اسفنکترها پدید می آید

سوال:در سال ۱۳۸۸ بر اثر تصادف از ناحیه گردن مهره ۳ و ۴ دچار ضایعه نخاعی شدم و بدنم حس دارد در پا هایم گرما و سرما را حس می کنم و دستهایم تا ناحیه مچ حرکت دارد کنترل ادرار ندارم و و دفع مدفوع هم با کمک شیاف صورت می گیرد
مدتی است که هنگامی که روی ویلچر می نشینم پاهایم خواب می رود آیا این ممکن است علامت خوبی باشد یا معمولی است همچنین در حالت نشسته پاها وقتی آویزان است ورم می کند .

پاسخ : احساس مبهم خواب رفتگی پاهادر فرد قطع نخاع گردن ناشی ازبی تحرکی واختلال گردش خون واختلال دراکسیژن رسانی به عضلات می باشد.

تورم پاهانیزناشی ازتجمع خون دروریدها می باشد. چون عضلات پای فرد ، فلج بوده وبه تخلیه خون دروریدهای پا کمک نمی کند.ازطرفی نیروی جاذبه باعث تجمع خون ومایع میان بافتی درپاهایی که آویزان وبدون حرکت هستندمی شود ، لذاتوصیه می شود.
۱-ازنشستن طولانی مدت وآویزان بودن پاهاخودداری نمایید
۲-درهنگام نشستن روی ویلچر ، درصورت امکان ساق پارابه حالت افقی قراردهید(بابالااوردن جای پای ویلچربرانکاردی ویاگذاشتن بالش زیر پاها)
۳-ازدوچرخه ثابت برقی استفاده نمایید
۴-پس ازدرازکشیدن پاهایتان راورزش دهید (مچ پا و زانو و ران خم و راست شود.)
۵-درهنگام درازکشیدن درحالت طاق باز زیرپایتان رابالاترازسطح شکم قراردهید.

سوال : من مدت یکسال ونیم براثرتصادف مهره ششم گردنم شکست والان ضایعه نخاعی هستم.من ۱۷ سال سن دارم .
می خواستم درموردتغذیه من را راهنمایی کنید و غذاهایی مانند.برنج،خورشت سبزی،زیاداستفاده می کنم ، آیا تغذیه من بدین صورت خوب است ؟کمتراستفاده کنم چه غذاهایی بیشترباید استفاده کنم.

پاسخ ( آقای دکتر محسن نعمتی -متخصص تغذیه ): برنج، نان و خورشت ها به خصوص آنهایی که در آنها حبوبات وجود دارد از بهترین غذا ها و سالم ترین غذا ها هستند.

بهتر است به نکات ذیل توجه کنید:

۱- روی برنج سعی کنید روغن نریزید یا کم بریزید به جای آن می توانید از اب خورشتتان برای خوشمزه کردن ان استفاده کنید . این کار به این دلیل است که چاق نشوید.

۲- به دلیل پیشگیری از چاقی بهتر است حجم زیادی از برنج استفاده نشود.

برنامه غذائی پیشنهادی برای حفظ سلامتی

اهداف رژیم پیشنهادی:
۱- تامین تمام درشت مغذی ها و ریز مغذی های مورد نیاز افراد برای حفظ و نگهداری بدن
۲- پیشگیری از اضافه وزن و چاقی
۳- پیشگیری از کم وزنی، لاغری و انواع سوء تغذیه مثلا کمبود آهن، روی و…..
۴- افزایش چربی خوب خون که محافظت کننده از سکته قلبی است (HDL).
۵- کاهش چربی های بد خون که مستعد کننده سکته های قلبی است (LDL, Cholesterol, Triglyceride).
۶- پیشگیری از افزایش فشار خون (ماکزیمم و مینیموم).
۷- حفظ انرژی کافی

اصول تغذیه ای مهم دراین رژیم
۱- لبنیات: در هر روز به سه وعده از لبنیات (شیر، ماست، پنیر، کشک، و یا دوغ) نیاز است .تا حدود ۱ گرم کلسیم مورد نیاز بدن تامین شود. شیر و ماست ۱ تا ۱٫۵ درصد توصیه می شود. پنیر سفید معمولا کم چرب است. پنیر لیقوان و تبریزی و خامه ای پرچرب محسوب می شود و توصیه نمی شود.
۲- سبزیجات: هر روز باید حداقل دو بار تا ۳ بار سبزیجات میل شود. سبزیجات متنوع هستند مثل گوجه فرنگی، خیار، پیاز، کاهو، کلم، نخود سبز، فلفل دلمه ای، هویج، تره، شاهی، ریحان و….بنابراین انتخاب نوع تازه و فراوان فصل مهم است. معمولا دو وعده آن می تواند با مصرف گوجه فرنگی و خیار تامین شود که معمولا بهداشتی و راحت است و یک وعده دیگر از طریق سالاد کاهو و کلم یا سبزی خوردن (مثل ریحان ، نعناع، شاهی،…..) فراهم آید. کلا مصرف سبزیجات از نظر مقدار آزاد می باشد و محدودیتی وجود ندارد.

۳- میوه: در روز دو تا سه میوه توصیه می شود. حداقل دو میوه برای سلامتی صد در صد مورد نیاز است. مهم نیست چه اندازه و چه میوه ای، ترش، شیرین،… باشد. هر نوعی و هر میوه ای که امکان آن بود.
۱- تخم مرغ: بر اساس توصیه سازمانهای معتبر جهانی تخم مرغ می تواند تا ۴ بار در هفته در افراد سالم مصرف شود. بجای گوشت منبع پروتئینی بسیارمناسبی است. در مورد کسی که کلسترول بالائی دارد ۱ یا حداکثر دو عدد تخم مرغ بیشتر مجاز نیست.
۲- جگر: در افرادی که چربی خون طبیعی دارند از جگر می توان در هفته یکبار استفاده کرد.
۳- ماهی: در ایران ماهی قزل آلا از نظر اثرات قلبی بدلیل داشتن امگا تری بهترین وضمنا ارزان ترین ماهی است.

روش آماده سازی ماهی:

الف- کبابی،

ب- در قسمت فر گاز

ج- در فویل آلومینیومی پیچیده شده و در فر گذاشته شود

د- در تابه های مخصوص که درب آن بسته می شود مثل تابه ای دوطرفه با روغن بسیار کم.

نکته بسیار مهم در این نوع ماهی که به نام ماهی چرب معروف است و حاوی امگا تری می باشد این است که روغن پس داده شده حین طبخ مصرف شود و لذا نوع آشپزی باید به نحوی باشد که روغن اضافی نشود و یا مقدار اضافه شده کم باشد.
نکته مهم: از سرخ کردن ماهی در روغن داغ بصورت سوخاری خودداری شود زیرا فواید مفید ماهی کم می شود.
۴- آجیل: آجیل هم توصیه می شود در یکی از میان وعده ها استفاده کرد. نخود بدلیل محتوی خوب آهن یکی از بهترین هاست. بنابراین نخود و کشمش به عنوان یک میان وعده در صورت امکان مناسب است.

سایر مغزهای پیشنهادی (بدون نمک یا خیلی کم نمک): پسته، بادام درختی، زمینی، هندی. در مورد شما ۱۵ تا بیست گرم در روز در یکی از میان وعده ها توصیه می شود (یک قاشق غذا خوری سرصاف).
۵- زیتون: چند عدد زیتون در روز ( حدود۶-۵عدد) توصیه می شود و اقدام بسیار مناسبی است. در روزهائی که زیتون ارائه نمی شود ، در آن روز یک قاشق مر باخوری روغن زیتون روی سالاد استفاده شود. برای طعم مناسب می توان مقداری از آبلیمو، و یا ادویه جات برای خوش طعم کردن آن استفاده کرد.
۶- نوشیدنی سر سفره: بهترین نوشیدنی برای سر سفره اب معمولی است. از دوغ کم نمک می توان به عنوان یک منبع خوب کلسیم گهگاهی استفاده کرد (از گروه لبنیات).
۷- نان: نان های سبوس دار نسبت به سایر نان ها و نان های تنور پخت نسبت به سایر نانها ترجیح دارند.

در صورت فراهم نبودن نان سبوس دار، طبق تحقیقات انجام شده نان های تنوری و سنگک در تهران و مشهد نسبت به سایر نانها نمایه قندی پائین تری دارند و لذا ارجح تر است.
۸- نوع روغن مصرفی: توصیه می شود از روغن های گیاهی مایع مخصوص سرخ کردنی بصورت متنوع (ذرت، آفتاب گردان، کلزا،….) استفاده شود. زیرا هر کدام منبع ویژهای از اسید های چرب هستند.
توصیه های فوق بر اساس اصول تغذیه سالم و بر اساس مبانی علمی است
۹- ته دیگ به یک برش ۵ در ۵ ساتنی متر در هفته محدود شود.
۱۰- نمک دان سر سفره: حتی الامکان سر سفره نباشد یا نوع با سوراخ های محدود وباریک .
۱۱- قند های طبیعی ساده مثل خرما، عسل، کشمش و رعایت اعتدال انجام و محدود تر شود
۱۲- غذاهای سرخ کردنی مثل کتلت، سوسیس سرخ شده، برگر ها، سیب زمینی سرخ شده و…..محدود شود.
۱۳- به جای غذاهای سرخ شده تدریجا غذاهای با حبوبات را جایگزین کنید: مثال برای این غذاها: آش رشته ، آش جو، آش گندم و سایر انواع اش و سوپ، خوراک لوبیا و عدسی.

 

سوال:ایا راهی برای جلوگیری از اسپاسم عضلات پا (بدون استفاده از دارو) وجود دارد؟

پاسخ: درخصوص کاهش اسپاسم نکات ذیل موثراست:

۱-به حرکت درآوردن پاها به کمک دست های سالمتان: مانندکاری که فیزیوتراپ انجام می دهد  مانند خم وراست کردن انگشتان پاها،مچ پا،زانو،ران وحرکت کل پا بوسیله دست .(یعنی درحالتی که روی تخت نشسته ایدبادست راست مچ پای راست راگرفته وپای تان را از بدن دورکرده به سمت لبه تخت ببرید ومجددا به بدن نزدیک نمایید)این حرکات بایست روزانه حداقل سه نوبت وبه تعداد ۱۰بار انجام شود.

بهترین زمان عبارت است از: -زمان بیدارشدن ازخواب -پس ازچندساعت نشستن روی ویلچر -قبل ازخواب

۲-استفاده ازدارو بانظر پزشک معالج : بهترین دارو قرص باکلوفن می باشد

۳-لازم به ذکراست نباید بادارو حرکات اسپاستیک پاهای شما به صفربرسد: زیرا این حرکات به نوبه خوددرفرد قطع نخاعی مفید بوده وازلاغری عضلات پا و لگن وخشکی مفاصل واستخوان سازی نابجا جلوگیری می نماید . همچنین جلوگیری ازلاغرشدن عضلات به پیشگیری ویادرمان زخم بسترکمک می کند

 

سوال:می خواستم بدانم چه ابزاری یا روشی وجود دارد تا وقتی که بیماران دچار ضایعه نخاعی در استخر هستند، ادرارشان آب را آلوده نکند. چون بی اختیاری ادراری در این افراد مانع می شود که بتوان آنها را به استخر برده و آبدرمانی کرد

پاسخ:همانگونه که مستحضرید کنترل ادرار در افراد ضایعه نخاعی با روش های مختلف صورت می گیرد . اگر شما از روش کنترل زمان دفع ادرار استفاده می کنید می توانید با مدیریت کردن ، زمان ادرار میزان دفع غیر ارادی آن را به حداقل برسانید که این بهترین روش برای کنترل دفع و یا بی اختیاری در دفع است و در زمانهای مناسب می توانید به آب درمانی و فعالیت در استخر بپردازید . در صورتی که از سوند دائم استفاده می کنید دیگر مشکلی وجود ندارد و اگر نمی توانید زمان دفع را کنترل و مدیریت کنید از سوند استفاده کرده و سوند را با نوار به شکم ببندید . در صورت امکان برای استفاده از داروهای آنتی کولینرژیک که برای کاهش انقباض مثانه و افزایش ظرفیت آن که از بی اختیاری ادراری در فواصل سوند گذاری جلوگیری می کند با پزشک خود مشورت نمائید . در طولانی مدت سوند گذاری متناوب با تکنیک تمیز ، هر ۴ تا ۶ ساعت برای تخلیه کامل مثانه و پیشگیری از افزایش فشار داخلی مثانه ، اتساع بیش از حد آن و بی اختیاری و عفونتهای ادراری مکرر انجام می شود .

با رعایت موارد فوق و از آنجا که آب استخر دائما در حال تصفیه شدن و ضد عفونی شدن است ، دفع قطره ای وجزیی بی اختیار ادرار در آب استخر مشکل عمده محسوب نمی شود . استفاده از آب درمانی برای شما یک حرکت جدی به سوی تامین و تضمین سلامت است .

 

منابع:

  • مرکز ضایعات نخاعی جانبازان
  • رازنامه