نوروپلاستیسیتی و آسیب نخاعی: چگونه روند بهبودی را بهینه کنیم

بررسی پزشکی توسط الیزابت دنزلو، نشر توسط Flint Rehab. آخرین به روز رسانی: ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۱

برای مدتهای طولانی، اعتقاد بر این بود که بهبودی پس از آسیب نخاعی امکان پذیر نیست – اما در واقع اشتباه می کردیم. اکنون می دانیم که طناب نخاعی، قدرت سازگاری زیادی دارد، چرا که  قادر به استفاده از نوروپلاستیسیته است. نوروپلاستیسیتی به توانایی سیستم عصبی مرکزی در برقراری ارتباط مجدد مدارهای عصبی برای ایجاد تغییرات تطبیقی اشاره دارد. این توانایی اجازه می دهد تا عملکردهایی که تحت تاثیرآسیب نخاعی  دچاراختلال شده اند ، دوباره یاد بگیرند و بازیابی شوند. با این حال، یکسری شرایط باید برای نوروپلاستیسیتی ایجاد شود.

برای کمک به درک چگونگی تقویت نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی ، دراین مقاله مطالب زیر مورد بحث قرارخواهد گرفت:

• آیا هر بیمار آسیب نخاعی می تواند از نوروپلاستیسیته برای بهبودی استفاده کند؟
• نحوه به حداکثررساندن نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی
• آیا میزان نوروپلاستیسیته در طول دوره بهبودی تغییر می کند؟

آیا هر کسی که آسیب نخاعی دارد، می تواند از نوروپلاستیسیته برای بهبودی استفاده کند؟

برای درک نوروپلاستیسیته، شناخت اینکه چگونه آسیب نخاعی بر بدن تأثیر می گذارد، ضروری است. در واقع، نخاع به عنوان مسیر ارتباطی بین مغز و بدن عمل می کند. پس از آسیب نخاعی ، این ارتباط مختل می شود که می تواند منجر به نقص حرکتی و حسی در برخی قسمتهای بدن شود.

آسیب نخاعی ممکن است بصورت کامل یا ناکامل باشد.

آسیب نخاعی کامل : زمانی توصیف می شود که طناب نخاعی به طور کامل قطع شود. در نتیجه ، سیگنال‌های مغزی نمی‌توانند از محل آسیب عبور کنند، و در نتیجه حس و کنترل حرکتی در نواحی پائین تراز سطح آسیب به طور کامل از بین می‌رود.

در مقابل، آسیب نخاعی ناکامل، زمانی توصیف می‌ شود که نخاع فقط تا حدی آسیب دیده است، در نتیجه یکسری از مسیرهای عصبی از آسیب دیدگی در امان مانده اند. از آنجایی که برخی از ارتباطات بین مغز و نواحی زیر سطح آسیب هنوز دست نخورده باقی مانده اند، مصدومین این نوع آسیب ممکن است تا حدی کنترل حرکتی و/ یا حس در نواحی پائینتر از سطح آسیب داشته باشند.

مسیرهای عصبی در امان مانده، جزء ضروری برای بهبود آسیب نخاع محسوب می شوند، چراکه نورون های آسیب دیده درنخاع قادر به بازسازی نیستند. در عوض، فقط مسیرهای عصبی سالم و در امان مانده در نخاع می توانند از نوروپلاستیسیته برای ایجاد تغییرات تطبیقی استفاده کنند.

در نتیجه، تنها افراد دچار آسیب نخاعی ناکامل، توانایی استفاده از نوروپلاستیسیته برای بازیابی عملکردهای مختل شده را دارند. درمان صدمات کامل نخاعی، عموماً بریادگیری تکنیک‌های جبرانی متمرکز است که تا حد امکان باید کاربردی باشند و از بروز عوارض بعدی جلوگیری کنند.

در اینجا به نحوه عملکرد نوروپلاستیسی می پردازیم.

نحوه تقویت نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی

نوروپلاستیسیته به مغزونخاع اجازه می دهد تا عملکردهای آسیب دیده را تطبیق داده و بازیابی کنند. طناب نخاعی می تواند عملکردهای مختل شده را از طریق مسیرهای عصبی موجود بهبود بخشد . با این حال، افراد باید به طورمکرر نخاع را با انجام تمرین و حرکات ضعیف تحریک کنند.

فکر کنید، ” از این قابلیت استفاده کنید یا آن را از دست بدهید!”. نوروپلاستیسیتی بر اساس تقاضا عمل می کند و نه فقط پس از آسیب، بلکه همیشه اتفاق می افتد. بنابراین می تواند بر اساس نحوه برخورد شما با توانبخشی پس از آسیب نخاعی، بهبودی را تقویت یا مانع از آن شود. در زیر، سه مولفه ضروری برای ارتقاء نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی را مورد بحث قرار خواهیم داد: ویژگی ، تکرار و شدت

1. خاص بودن

به طوراکید، اجرای تمرینات حرکتی برای ارتقاء انعطاف پذیری عصبی پس از آسیب نخاعی ضروری است، چراکه هر حرکتی که انجام می دهید، به مجموعه خاصی از مسیرهای عصبی نسبت داده می شود. هر بار که یک حرکت خاص را تمرین می کنید، تقاضا برای آن عملکرد را تقویت می نمائید.

بنابراین، اگر می خواهید توانایی راه رفتن را بازیابی کنید، باید پیاده روی را تمرین کنید. بسته به شدت آسیب نخاعی، ممکن است لازم باشد این کار را به مراحل کوچکتری مانند تقویت عضلات پا، یادگیری نحوه ایستادن، تغییر وزن و حفظ تعادل تقسیم کنید. توسعه این مهارت ها به صورت جداگانه به شکل گیری بلوک های سازنده برای تمرین دوباره راه رفتن کمک می کند.

هر چه درانجام تمرینات خود جدی و دقیق ترباشید، نخاع در درک تقاضا برای آن عملکردها بهتر عمل می کند و خود را دوباره به اصطلاح سیم کشی می کند. اطمینان از اجرای حرکات خاص، دقیق و با کیفیت ضروری است ، چراکه قطعا” نمی خواهید انطباق الگوهای حرکتی ضعیف را ترویج کنید

2. تکرار

یکی دیگر از عوامل مهم در تقویت نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی، انجام تکرارهای زیاد است. یعنی بازیابی عملکردهای مختل شده حاصل از آسیب نخاعی ، نیاز به تکرار زیادی دارند ، چراکه اساساً با تکرار زیاد است که می توانید به مغز، نخاع و عضلات خود دوباره یاد دهید تا دوباره هماهنگ با هم کار کنند.

هر بار که حرکتی را تکرار می کنید، مسیرهای عصبی آن را تقویت خواهند شد. هرچه مسیرهای عصبی قوی تر شوند ، حرکت آسان تر و طبیعی تر می گردد.

3. شدت

در نهایت، شدت تمرینات، به تعیین سرعت بهبودی فرد کمک می کند. شدت عبارت است از میزان مقاومت ، سرعت، تکرار، زمان و تلاش برای بهبودی.

شما باید به طور مداوم خود را به چالش بکشید تا درگیر بمانید، اما کاری نکنید که آنقدر طاقت فرسا یا خسته کننده شود که بخواهید آن را رها کنید.

اکنون که فهمیدید چگونه می‌توانید نوروپلاستیسیتی را تقویت کنید، بهترین زمان برای پیگیری توانبخشی را مورد بحث قرار می دهیم .

آیا سطوح نوروپلاستیسیته در طول دوره بهبودی تغییر می کند؟

پس از آسیب نخاعی، سیستم عصبی مرکزی برای چندین ماه افزایش سطح نوروپلاستیسیته را تجربه می کند، چراکه طناب نخاعی تلاش می کند تا خود را تثبیت کند. به همین دلیل است که مصدومین اغلب بیشترین بهبودی را در سال اول پس از آسیب نخاعی تجربه می کنند.

بنابراین بطورجد توصیه می شود که هرچه زودتر توانبخشی شروع شود تا افراد بتوانند از سطوح افزایش یافته نوروپلاستیسیتی در مراحل اولیه بهره مند شوند.

درک این نکته نیز مهم است که سیستم عصبی مرکزی هرگز به طور کامل از انعطاف پذیری عصبی خارج نمی شود. با وجود اینکه سطح نوروپلاستیسیته درنهایت به حالت عادی بازمی گردد، اما مناطق سالم نخاع همیشه قادر به ایجاد تغییرات عصبی-انطباقی هستند.

در نتیجه، این موضوع تا زمانی که افراد به دنبال بهبودی خود باشند ، می‌تواند حتی تا سال‌ها پس ازآسیب رخ دهد.

نکات کلیدی مربوط به شناخت نوروپلاستیسیته و آسیب نخاعی:

نوروپلاستیسیتی ، توانایی مغز و نخاع برای به اصطلاح سیم کشی مجدد مدارهای عصبی و ایجاد سازگاریهای عصبی است. این توانایی اجازه می دهد تا عملکردهای مختل شده حاصل از آسیب نخاعی بازیابی شوند.

با این حال، از آنجایی که نورون‌های آسیب‌دیده قادربه بهبودی نیستند، تنها افرادی که آسیب نخاعی ناکامل دارند می‌توانند ،ازطریق پتانسیل نوروپلاستیسیته، شانس بهبودی خود را افزایش دهند.

برای بهینه سازی اثرات نوروپلاستیسیتی، افراد باید به طور خاص ، بطورمکرر و با شدت مناسب تمرین کنند. این کار به نخاع کمک می کند تا تقاضا برای آن عملکردها را درک کرده و تغییرات عصبی انطباقی را ارتقا دهد.

در حالی که اغلب توصیه می شود برای بهره مندی از افزایش سطح نوروپلاستیسیتی پس از آسیب نخاعی در اسرع وقت، توانبخشی را شروع کنید،  اما سیستم عصبی مرکزی هرگز به طور کامل از انعطاف پذیری عصبی خارج نمی شود و همیشه قادر به ایجاد سازگاری های وابسته به فعالیت مربوطه است.

امیدواریم این مقاله کمک کرده باشد تا با نقش مهم نوروپلاستیسیته در بهبود آسیب نخاعی و بهترین روش‌ها برای ارتقاء آن آشنا شده باشید.