عوارض بعد از ضایعه طناب نخاعی و تشخیص آنها

اثرات ضایعه طناب نخاعی
عوارض جسمی و روحی ناشی از آسیب نخاعی می توانند پیامدهای زیانباری را به همراه داشته باشند. ازبین رفتن فعالیت طناب نخاعی می تواند بر روی فعالیتهای غیر ارادی ( مثل تنفس )و همچنین بر روی کارهای فکری –جسمی بدن ( مانند رانندگی ) تاثیر گذار باشد. و بطور کلی ممکن است بسیاری از توانائیهای حسی و حرکتی اندامهای بدن مختل شوند.

طبق اعلام انجمن ملی ضایعه نخاعی (NSCIA)، تصادفات مربوط به وسایط نقلیه ( به میزان ۴۲ درصد ) . خشونت ( ۲۴ درصد ) و سقوط از ارتفاع (۲۲درصد ) حرکات ورزشی ( ۸ درصد ) از مهم ترین عوامل آسیب های نخاعی محسوب می شوند.گاهی اوقات نیز ضایعات نخاعی در اثر برخی بیماریها نظیر فلج اطفال بوجود می آیند. معمولا” آسیب های طناب نخاعی با استفاده از اصطلاحات زیر توصیف می شوند:

پاراپارسیس ( Paraparesis ) : یک نوع فلج جزئی است که اندامهای تحتانی ( دو پا ) را مبتلا می کند.

پاراپلژی ( Paraplegia ) : فلج کامل هر دو اندام تحتانی ( دو پا ) بوده و معمولا” قسمتهای پائین تنه را نیز دربر می گیرد. ولی اندامهای فوقانی مبتلا نیستند.

کوادری پارسیس ( Quadriparesis ) : فلج ناقص چهار اندام ( دستها و پاها) می باشد.

کوادری پلژی ( Quadriplegia ) یا تتراپلژی ( tetraplegia ) : عبارتست از فلج کامل کل چهار اندام.
اصطلاحات دیگری که جهت توصیف اختلالات سلسله عصبی مورد استفاده قرار می گیرند،عبارتنداز:
پارسیس ( paresis ): فلج ناقص ( فلج خفیف عضلانی )
پارالیزیس ( paralysis ): عبارتست از افت کامل یا ناقص فعالیت حرکتی عضو فلج
پارستسیاس ( paresthesias ) : عبارتست ازاختلالات حسی که بصورت عوارضی از جمله سوزش یا خارش بروز پیدا می کند.
برای مختل شدن فعالیت نخاعی نیاز نیست که حتما” طناب نخاعی قطع گردد. بلکه در خیلی از افراد دارای ضایعه نخاعی، طناب نخاعی سالم بنظر می رسد. بطور کلی ضایعات طناب نخاعی در اثر یکی از موارد زیر بوجود می آیند.
• کوفتگی، یا ضرب دیدگی طناب نخاعی
• ضایعات حاصل از فشرده شدن نخاع که در اثر اعمال فشار بر روی طناب نخاعی بوجود می آیند.
• پارگی نخاع ( مثلا” در اثر اصابت گلوله )
• مجموعه علائم بالینی طناب مرکزی
• قطع کامل نخاع ( بندرت )

وقتی ضایعه ای ایجاد می شود، متعاقب آن برای مدتی طناب نخاعی متورم می گرددو فعالیت اندامهای بدن در پائین تر از سطح ضایعه دچار اختلال می شود که این اختلالات ممکن است دائمی یا موقتی باشند و بسیاری از آنها به شدت آسیب بستگی دارند.
سطوح نخاعی قسمتهای تحت تاثیر موقعیت ناحیه نخاع

علائم آسیب ممکن است بصورت از دست دادن قدرت حرکتی، قدرت حسی یا عکس العمل های بدن باشد. اعصابی که مسئولیت انجام توانایی های مذکور رابه عهده دارند، پیامهای مربوطه به عضلات ، زردپی ها، مفاصل و سایر اندامها انتقال می دهند.آسیب اعصاب حسی می تواند منجر به از دست دادن قدرت حس نظیر احساس لمس، فشار و درجه حرارت گردد.گاهی بعضی از انعکاسها ممکن است تشدید شوند. کنترل مثانه و روده ممکن است از بین برود.دربرخی مواردحتی توانایی تنفس طبیعی فردآسیب دیده می تواند در معرض خطر قرار گیرد.
تشخیص آسیبهای نخاعی
وقتی که در مورد آسیب طناب نخاعی شک داشته باشیم ( از جمله جراحات نخاعی) لازم است خیلی سریع اقدامات پزشکی بعمل آید.
معمولا” آسیب نخاعی خود رادرابتدا به این صورت نشان می دهدکه،بیماراظهارمی دارد :فعالیتهای مربوط به پائین تر از سطح ضایعه وی از بین رفته است.
بررسی های اولیه شامل عکسبرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و احتمالا” ام.آر.آی می باشد. شکستگی ها بر روی صفحات رادیوگرافی مشخص می شوند. بررسی های سی تی اسکن و ام آر آی ،جهت مطالعه و ارزیابی وضعیت بافت های نرم موجود در ستون نخاعی مورد استفاده قرار می گیرند. بعلاوه، ممکن است جهت تشخیص و ارزیابی جراحات نخاعی حاصل از ضربه یا بیماری یک میلو گرام نیزاجرا شود.
از جمله بررسی های نورولوژیکی، ارزیابی علائم بالینی بیمار است که می تواند شامل بررسی میزان از دست دادن قدرت حسی یا حرکتی باشد.سایر علائم نورولوژیکی ازجمله وضعیت درد، کرخی، اختلالات حسی ( از جمله احساس خارش و سوزش ) ، اسپاسم عضلانی، ضعف و تغییرات روده و مثانه هستند.

منبع: مترجم «مهندس عباس کاشی» – انتشار : مرکز ضایعات نخاعی جانبازان