آسیب نخاعی و دمای بدن : چرا احساس می کنید خیلی گرم یا سردتان است

درحالی که نوسانات جزئی دمای بدن در طول روز طبیعی است، اما آسیب نخاعی مانع از سرد شدن یا گرم شدن نواحی پائین سطح آسیب به صورت معمولی می شود.

پیامهای عصبی بین مغز واعصاب مربوط به مناطقی که زیر سطح آسیب هستند، ممکن است نتوانند از محل ضایعه ایجاد شده در نخاع عبور کنند. در نتیجه، افراد ممکن است حس اندامهای واقع در پائین تراز سطح آسیب خود از دست بدهند. این موضوع می تواند درک زمانی که بدن خیلی سرد یا گرم می شود، را برای مغز دشوار کند. توانایی بدن برای تنظیم دما به عنوان ” تنظیم حرارتی بدن ” شناخته می شود.

در این مقاله به چگونگی تاثیر آسیب نخاعی بر تنظیم دمای بدن و اینکه چه اقداماتی می تواند برای مدیریت بهتر دمای بدن مفید باشد، پرداخته شده است:

آسیب نخاعی چگونه بر تنظیم دمای بدن تأثیر می گذارد؟

به طور معمول، بدن برای خنک شدن عرق تولید می کند. برعکس، برای حفظ گرما و گرم کردن خود، دچار برجستگیهای سطحی روی پوست به حالت پوست مرغی می شود و شروع به لرزیدن می کند. اما، پس از آسیب نخاعی، مناطق پائین تر از سطح آسیب ممکن است نتوانند دمای بدن را مانند قبل از آسیب تنظیم کنند.

در شرایط آسیب نخاعی،  مبادله پیام‌ها بین مغز و نواحی زیر سطح آسیب دچار مشکل می شوند. در نتیجه، مغز ممکن است نتواند پیامهای حسی صادر شده از نواحی زیر سطح آسیب را دریافت کند و در نتیجه ارسال دستورات لازم برای تنظیم دمای بدن نیز مختل می گردد.

مرکز کنترل دما در هیپوتالاموس واقع شده و نقش زیادی در تنظیم حرارت بدن دارد. در واقع ، سیگنال‌های مربوط به گرما و سرما به هیپوتالاموس می‌رسند که با این محرکها، اطلاعات لازم برای فعال کردن یا مهار سیستم عصبی سمپاتیک دریافت می‌شود.

سیستم عصبی سمپاتیک مسئول کنترل پاسخ جنگ یا گریز است. وقتی فعال شود، ضربان قلب را تسریع می کند، جریان خون را افزایش می دهد و غدد فوق کلیوی را تحریک می کند تا عرق تولید تا دمای بدن تنظیم شود.

در ادامه، در مورد عوامل مختلفی صحبت خواهد شد که می توانند بر روی دمای بدن ، بعد از  آسیب نخاع تأثیر گذارباشند.

عوامل موثر بر دمای بدن پس از آسیب نخاعی

ناتوانی در تنظیم مناسب دمای بدن پس از آسیب نخاعی، منجر به هیپوترمی ( کاهش دمای بدن در حد خطرناک یعنی کمتر از ۹۵ درجه فارنهایت ) یا هایپرترمی ( گرم شدن بیش از حد بدن) می شود.

از آنجایی که افراد مبتلا به آسیب نخاعی بیشتر از سایر افراد مستعد مشکلات تنظیم دمای بدن هستند، درک اینکه چگونه عوامل روزمره می توانند در افزایش یا کاهش دمای بدن نقش داشته باشند، ضروری است.

در زیر به ۸ عاملی که بر روی دمای بدن پس از آسیب نخاعی تأثیر ‌گذارهستند، ‌می پردازیم:

۱) سطح ضایعه

به طور کلی، هر چه سطح آسیب طناب نخاعی بالاتر باشد، خطر ابتلا به مشکلات تنظیم دمای بدن بیشتر خواهد بود. سطح آسیب به پایین ترین بخش نخاع اشاره دارد که در آن حس طبیعی و کنترل حرکتی وجود دارد.

افراد مبتلا به آسیب نخاعی در سطح ۶T  یا بالاتر، معمولاً به نوسانات دمای بدن حساس تر هستند و ممکن است پیامد اتونومیک دیس رفلکسی را تجربه کنند.

اتونومیک دیس رفلکسی، با افزایش انعکاسی در عملکردهای خودمختاری مانند فشار خون، احساس ترس و تنظیم دمای بدن را به دلیل تحریک سطوح پائین تر از سطح آسیب توصیف می شود. از جمله علل رایج اتونومیک دیس رفلکسی می توان به پر بودن مثانه، پوشیدن لباس های خیلی تنگ و دمای شدید اشاره نمود.

۲) شدت آسیب

به طور کلی، هر چه آسیب نخاعی شدیدتر باشد ، خطرایجاداختلال در تنظیم حرارت بیشتر خواهد بود.

به عنوان مثال ، افرادی که دارای آسیب نخاعی کامل هستند، قدرت حرکت یا حس در مناطق پائین تر از سطح آسیب خود را ندارند، چراکه درآن اتصالات عصبی بین مغز وبدن دچار آسیب شده است. در نتیجه، هیپوتالاموس قادر به دریافت پیامهای حسی مربوطه نیست وازاین رو قادر به تنظیم دمای قسمتهای پائین تر از سطح آسیب نخواهد بود.

افراد مبتلا به آسیب نخاعی ناکامل ممکن است تاحدی قدرت تنظیم حرارتی مناطق پائین تر از سطح آسیب خود را داشته باشند، چراکه در آنها برخی از مسیرهای عصبی طناب نخاعی از آسیب در امان مانده است.

۳) جریان خون

روش دیگری که بدن دمای خود را تنظیم می کند ، تنگ شدن و انبساط رگهای خونی است.

هنگامی که بدن بیش از حد گرم می شود، اتساع عروق رخ می دهد. اتساع عروقی، با باز شدن قطر عروق خونی توصیف می شود. این کار فضای بیشتری را برای پراکندگی گرمای خون ایجاد کرده تا به خنک شدن بدن کمک نماید.

در مقابل، هنگامی که بدن با سرما مواجه می شود، رگ های خونی تحت انقباض عروق قرار گرفته و تنگ می شوند. این کار، جریان خون را در نزدیکی مرکز بدن افزایش می دهد تا گرما حفظ شود.

۴) محیط زندگی

دمای محیط اطراف می تواند به شدت بر دمای بدن تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به اختلال در تنظیم دمای بدن پس از آسیب نخاعی، باید حتی المقدور، سعی کنند از تغییرات دمایی شدید پرهیز کنند.

در مواردی که نمی توان از دمای شدید اجتناب کرد، افراد باید این آمادگی را داشته باشند که بتوانند به صورت دستی خود را گرم یا سرد کنند. روش های انجام این کار در ادامه این مقاله مورد بحث قرار خواهد گرفت.

۵) حالت عاطفی

وقتی عصبانی یا وحشت زده هستید، ترشح هورمون های استرس ، سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می کند. این کار باعث می شود ضربان قلب و فشار خون بالا رقته و در نتیجه دمای کلی بدن افزایش می یابد.

افزایش دمای بدن در اثر عوامل عاطفی یا روانی را ” تب روان زا ” می نامند. این نوع افزایش دما معمولاً مختصر است و خود به خود برطرف می شود.

۶) ورزش کنید

افراد مبتلا به آسیب نخاعی ممکن است نتوانند دمای بدن خود را هنگام  انجام فعالیتهای ورزشی شدید حفظ کنند. از آنجایی که این افراد ممکن است نتوانند بصورت عادی عرق کنند، بیشتر در معرض خطر گرم شدن بیش از حد بدن خواهند بود.

با وجود اینکه افراد مبتلا به آسیب نخاعی نیاز به حرکت منظم بدن خود دارند، اما ورزش شدید ممکن است ایده آل نباشد. بنابراین بهتر است با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید تا مشخص کنند کدام نوع از تمرینات برای آسیب نخاعی خاص ، مفید است.

۷) ضخامت پوست

در واقع پوست محافظ بدن در برابر محیط بیرون محسوب می شود و نقش مهمی را در تنظیم دمای بدن دارد. غدد عرق واقع در پوست، با خنک کردن بدن، به تنظیم حرارت کمک می کنند، ضمن اینکه غدد چربی به حفظ رطوبت کمک می کنند. همچنین پوست، چربی را ذخیره می کند که مانند عایقی در برابر گرما برای گرم نگه داشتن بدن عمل می کند.

۸) توده عضلانی

محدودیت های حرکتی پس از آسیب نخاعی، به طور کلی، باعث کاهش حرکت بدن در طول روز می شود. در نتیجه، ماهیچه ها برای حفظ انرژی خود منقبض می شوند.

حرکتهای روزمره و تحمل وزن به حفظ توده عضلانی و بهبود گردش خون کمک می کند. در واقع ۸۵ درصد گرمای تولید شده در بدن، از طریق انقباضات ماهیچه ای ایجاد می شود. به همین دلیل است که وقتی سردتان می شود، بدنتان می‌لرزد. این کار برای گرم کردن بدن از طریق انقباضات سریع ماهیچه ها صورت می گیرد.

در دراز مدت، کاهش توده عضلانی و عدم فعالیت بدنی می تواند سرعت متابولیسم را کاهش داده و توانایی بدن را برای تولید گرما محدود کند.

حال که با عوامل مختلف موثر بر تغییرات دمای بدن پس از آسیب نخاعی آشنا شدید، در زیر یکسری از راهکارهای مفید برای تنظیم دستی دمای بدن را مورد بحث قرار دهیم.

مدیریت آسیب نخاعی و دمای بدن

پس از آسیب نخاعی، بهترین راه برای مدیریت دمای بدن این است که از محیط اطراف خود آگاهی داشته و آمادگی های لازم را داشته باشید.

در زیر، نکات مفیدی برای سرد کردن و گرم کردن دستی بدن ارائه شده است:

وقتی دمای بدن بالاست، چه باید کرد؟

هنگامی که دمای بدن افزایش می یابد، پوست دچار برافروختگی شده و فرد ممکن است سردرد، سرگیجه یا ضعف را تجربه کند.

از جمله راه های موثر برای خنک کردن بدن، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• نوشیدن آب در طول روز بطور مرتب
• حمل یک بطری اسپری و پارچه/ حوله مرطوب
• پوشیدن لباس های سبک تر
• حرکت به محیط خنک تر
• نشستن در مقابل یک پنکه

به دلیل کمبود یا فقدان حس، افراد باید از تماس با کیسه های یخ خودداری کنند، چراکه درصورت ماندن بیش از حد طولانی یخ بر روی پوست، احتمال سوختگی آن وجود دارد.

وقتی دمای بدن پایین است ، چه باید کرد؟

هنگامی که دمای بدن پایین می آید، ممکن است فرد احساس لرز ، کند شدن ریتم تنفس، رنگ پریدگی پوست، تکلم نامفهوم و نبض ضعیف را تجربه کند.

بنابراین برای گرم کردن بدن و پیشگیری از عوارض آن، سعی کنید اقدامات زیر را انجام دهید:

• پوشیدن لایه های بیشتری از لباس ها
• استفاده از حمام آب گرم
• صرف یک نوشیدنی گرم
• استفاده از پتوی برقی برای گرم کردن سریع ( اما باید خیلی مراقب زمان باشید که بعد از مدتی که دمای بدن بالا رفت، از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید)
• حرکت به مکان گرمتر
• ورزش کردن ( افراد مبتلا به فلج باید تمرینات غیرفعال دامنه حرکتی را با مراقب خود انجام دهند تا جریان خون در اندامهای آنها تحریک شود ).

بطورکلی :

نتایج و عوارض حاصل از هرنوع آسیب نخاعی منحصر به فرد است و برخی از افراد، بیش از دیگران با مشکل تنظیم دمای بدن دست و پنجه نرم می کنند. بهتر است قبل ازهراقدامی، برای تعیین مداخلات مدیریتی ایده آل برای آسیب نخاعی خاص خود، با پزشک خود مشورت نمائید .

خلاصه : تنظیم دمای بدن پس از آسیب نخاعی

پس از آسیب نخاعی، افراد مبتلا ممکن است با مشکلات حاصل از عدم تنظیم دمای بدن در اندامهای پائین سطح آسیب خود دست و پنجه نرم کنند. عوامل مختلفی می توانند در نوسانات دمای بدن نقش داشته باشند، بنابراین درک عوامل بالقوه و داشتن آمادگی های لازم  ضروری است.

امیدواریم این مقاله به درک بهتر شما درمورد ارتباط بین آسیب نخاعی و دمای بدن کمک کرده باشد.