باکلوفن برای آسیب نخاعی : کاربردها ، اثرات جانبی و نقش کنترلی آن
بازنگری پزشکی توسط: ماهر کورتنی – بروزرسانی شده : ۲۴ فوریه ۲۰۲۱
پس از آسیب نخاعی، برای مدیریت انقباضات غیرارادی عضلانی به نام اسپاستیسیتی که ممکن است برای مصدومین رخ دهد، داروئی بنام باکلوفن تجویز می شود حدود ۷۸ درصد از افراد مبتلا به آسیب نخاعی، نوعی اسپاستیسیتی را تجربه می کنند. اگر این عارضه به اندازه کافی کنترل نشود، می تواند باعث ایجاد دردهای مزمن و محدودترشدن تحرک فرد شود.
باکلوفن به کاهش موقت اسپاستیسیتی کمک می کند تا افراد بتوانند روی بهبود عملکردهای حرکتی خود تمرکز داشته باشند.
برای کمک به درک اینکه باکلوفن چیست و چگونه می تواند به کاهش اسپاسم بعد از آسیبهای نخاعی کمک کند ، در این مقاله مباحث زیر ارائه شده است :
- نحوه عملکرد باکلوفن درافراد دچار آسیب نخاعی
- روشهای تجویز باکلوفن
- عوارض جانبی باکلوفن
- درمان های جایگزین برای اسپاسم
- نحوه به حداکثر رساندن اثرات باکلوفن
- نحوه عملکرد باکلوفن در افراد دچار آسیب نخاعی
به تعبیر ساده ، باکلوفن یک شل کننده عضلانی است که با فعال کردن گیرنده های گابا B عمل می کند. گابا ( GABA ) یک انتقال دهنده عصبی است که اثر آرام بخشی بر روی سیستم عصبی مرکزی ایجاد می کند.
فعالیت پائین GABA با عوارضی همچون صرع، اسپاسم، اضطراب، استرس و درد همراه است. در واقع ، باکلوفن با افزایش فعالیت گابا، فعالیت تحریکی در رفلکس های نخاعی را مهار می کند. در نتیجه می تواند به طور موقت اسپاستیسیتی و درد را که از عوارض ثانویه شایع آسیب نخاعی محسوب می شوند ، تسکین دهد.
بنابراین، باکلوفن به افزایش دامنه حرکتی کمک نموده وباعث می شود که افراد بتوانند وظایف روزمره خود را با استقلال بیشتری انجام دهند. بیماران آسیب نخاعی با استفاده ازباکلوفن به کاهش موثر شدت و فراوانی اسپاستیسیتی پس از آسیب نخاعی کمک نموده و به دنبال آن می توانند کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.
اکنون که متوجه شدید باکلوفن چگونه بر بدن تأثیر می گذارد، درزیر در مورد نحوه تجویز آن بحث می شود.
روش های تجویز باکلوفن
باکلوفن را می توان به صورت خوراکی مصرف کرد یا مستقیماً به مایع نخاعی پمپ کرد. بسته به شدت اسپاستیسیته ، روشهای مختلفی ازتجویزبکارگرفته می شود.
در زیر، به نحوه تأثیرروش های مختلف تجویزداروبربدن پرداخته شده است.
-
باکلوفن خوراکی
باکلوفن خوراکی از دهه ۱۹۶۰ به طور گسترده برای کاهش اسپاستیسیتی و تونوس عضلانی شدید استفاده شده است.
نیمه عمر اثردارو ( یعنی مدت زمانی که طول می کشد تا کل مقدار دارو در جریان خون به نصف کاهش یابد) حدود ۳-۴ ساعت است. در نتیجه، دارو معمولاً باید چندین بار در روز مصرف شود.
علاوه بر این ، باکلوفن خوراکی به طورموثر از سد خونی عبور نمی کند. بنابراین، ممکن است به اندازه کافی باعث تسکین اسپاستیسیتی نشود، مگر اینکه در دوزهای بالا مصرف شود. مصرف دوزهای بالای دارو می تواند خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش دهد، که بعداً در این مقاله مورد بحث قرار خواهد گرفت.
-
پمپ باکلوفن داخل نخاعی
اگر باکلوفن خوراکی موثرواقع نشود ، درمان به روش تزریق داخل نخاعی می تواند جایگزین بهتری باشد. این روش شامل کاشت یک پمپ باکلوفن از طریق جراحی در شکم می باشد. سپس با استفاده از یک سوند ، دارو مستقیماً به درون مایعی که طناب نخاعی را احاطه کرده، پمپ می شود.
با این روش از دوز بسیار کمتری برای دستیابی به تسکین موثر اسپاستیسیتی استفاده می شود. از آنجا که دارو وارد جریان خون نمی شود، خطر عوارض جانبی نامطلوب آن نیز کمتر خواهد بود.
پمپ باکلوفن داخل نخاعی اجازه می دهد تا دارو به طور دقیق در طول روز رها شده تا بتوان اثرات آن را به دقت بررسی کرد. لذا با این کار دوزها به راحتی توسط پزشک متخصص تنظیم می گردد.
یکی از معایب استفاده از پمپ باکلوفن برای درمان اسپاسم این است که نیاز به جراحی های متعدد دارد. جراحی برای کاشت پمپ و سوند، جراحی برای تعویض باتری (به طور کلی هر ۵-۷ سال) و جراحی برای پر کردن پمپ باکلوفن (هر ۱ تا ۶ ماه بسته به دوز مصرفی شما) وجود دارد. علاوه براین، درمان با باکلوفن داخل نخاعی هزینه بیشتری نسبت به باکلوفن خوراکی دارد.
در بخش بعدی، در مورد عوارض جانبی احتمالی که ممکن است در هنگام استفاده از باکلوفن پس از آسیب نخاع رخ دهد، صحبت خواهیم کرد.
عوارض جانبی باکلوفن برای آسیب نخاعی
با وجود این که باکلوفن معمولاً برای کمک به افراد مبتلا به آسیب نخاعی و برای مدیریت اسپاسم استفاده می شود، اما ممکن است برای همه ایده آل نباشد.
عوارض جانبی نامطلوب استفاده از باکلوفن برای اسپاستیسیتی عبارتند از:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- ضعف
- خستگی
- سردرد
- یبوست
- بیخوابی
علاوه براین، افراد باید در برنامه‌های مصرف دارو دقت زیادی داشته باشند. چرا که قطع ناگهانی باکلوفن ممکن است منجر به عوارض ترک شود، که از جمله می توان به موارد زیراشاره نمود :
- تشنج
- توهمات
- روان پریشی
- تب
- دیسکینزی (حرکت غیرقابل کنترل)
- افزایش اسپاستیسیتی
اگر بیماری هر یک از این عوارض جانبی یا علائم ترک را تجربه نمود، باید به سرعت به پزشک خود مراجعه کند.
در ادامه، در مورد درمانهای جایگزین اسپاسم که می‌تواند به جای باکلوفن یا علاوه بر آن استفاده شود، صحبت خواهیم کرد.
درمان های اضافی اسپاستیسیتی بجای باکلوفن
هر آسیب نخاعی منحصربه فرد است و درمانهای اسپاستیسیته روی هر فرد بصورت متفاوتی تأثیر می‌گذارد. اگر اسپاستیسیتی کسی به باکلوفن پاسخ ندهد یا فرد تمایل دارد سایرگزینه ها را هم بررسی کند، درمانهای دیگری نیز وجود دارد. بطور کلی درمانهای جایگزین اسپاستیسیتی عبارتند از:
- حرکات کششی می توانند به افزایش دامنه حرکتی، انعطاف پذیری و بلند شدن عضلات سفت کمک کنند.
- ارتزها با حمایت ازسیستم اسکلتی عضلانی به ارتقاء تراز صحیح و کشش آرام عضلات اسپاستیک کمک می کنند.
- فیزیوتراپی با تمرینات هدفمند برای بهبود عملکرد کلی حرکتی مورداستفاده قرار می گیرد.
- کاردرمانی به افراد می آموزد که چگونه می توانند با تمرین فعالیت های روزمره زندگی و یادگیری نحوه استفاده صحیح از ابزارهای مناسب سازی شده، استقلال عملکردی خود را به حداکثر برسانند.
- تحریک الکتریکی عملکردی، عضلات زیر سطح آسیب را در حین فعالیت تحریک می کند.
- ماساژ درمانی می تواند به شل شدن عضلات سفت و بهبود گردش خون در سراسر بدن کمک کند.
- طب سوزنی باعث تحریک اعصاب ومتعاقب آن تحریک مغز می شود تا هورمون های تنظیم کننده استرس را ترشح کند . این کار می تواند به آرامش و تسکین درد کمک نماید .
- بوتاکس یک مسدودکننده عصبی است که مستقیماً به عضلات اسپاستیک تزریق می شود تا به طور موقت تون بالای عضلانی را تسکین دهد.
- سایر داروهای ضد اسپاسم مانند تیزانیدین، بنزودیازپین ها و گاباپنتین.
به طور کلی، ترکیبی از این درمان ها موثرترین تسکین اسپاستیک را فراهم می کند.
به خصوص از آنجایی که افراد می توانند نسبت به باکلوفن تحمل داشته باشند، می تواند ایده خوبی باشد که مداخلات جایگزین را در روال مدیریت اسپاسم گنجانده شود.
در ادامه ، در مورد اینکه چگونه می‌توان بیشترین بهره را از درمانهای باکلوفن برد، صحبت خواهد شد.
نحوه به حداکثر رساندن اثرات ضد اسپاستیسیته باکلوفن
در حالی که استفاده از باکلوفن می تواند یک روش موثر برای مدیریت اسپاسمهای پس از آسیب نخاعی باشد، اما هیچگاه این دارو نتایج دائمی ارائه نخواهد کرد.
یکی از راه‌های به حداکثر رساندن اثرات باکلوفن برای تاثیر طولانی‌مدت و کاهش اسپاستیسیته در حین مصرف باکلوفن، انجام تمرینات فیزیکی و کاردرمانی است.
سیستم عصبی مرکزی از نوروپلاستیسیته برای ایجاد تغییرات تطبیقی بر اساس تجربه استفاده می کند. تحریک مداوم نخاع از طریق تمرینات تکراری، منجر به سازماندهی مجدد مدار های ارتباطی می شود. در نتیجه، حرکات متاثر از اسپاستیسیته ممکن است به نواحی آسیب‌دیده نخاع منتقل شده و منجر به تسکین دائمی اسپاستیسیتی شود.
نکات کلیدی در مورد باکلوفن برای آسیب نخاعی:
باکلوفن می تواند به طورموقت اسپاستیسیتی پس از آسیب نخاعی را برطرف کند. با این حال، باکلوفن به تنهایی باعث بهبود تحرک نمی شود. بلکه به کاهش تون عضلانی بالا کمک نموده و باعث می شود تا حرکات کمتر محدود شوند. افراد باید به تمرین حرکت اندام های آسیب دیده خود ادامه دهند تا تغییرات عصبی انطباقی در نخاع تحریک شده تا عملکردهای حرکتی را بهبود بخشند.
امیدواریم این مقاله به شما کمک کند تا درک بهتری داشته باشید که چگونه باکلوفن می تواند به بهبودی پس از آسیب نخاعی کمک کند.