مزایای انتقال تاندون در افراد تتراپلژی: تجربه نویسنده مقاله
تتراپلژی یک عارضه مخرب است که نه تنها منجر به فلج عضلات قفسه سینه و سطوح پایین تر آن می شود، بلکه اختلال در عملکرد دستها را نیز به دنبال دارد. اغلب اوقات، این عارضه برای افراد جوان، پرانرژی و فعال اتفاق می افتد. دلایل عمده آن حوادثی مانند تصادفات رانندگی و شیرجه در آبهای کم عمق است. با وجود اختلال در عملکرد دستها و فلج قفسه سینه، فرد مصدوم برای اکثر فعالیتهای روزمره خود به افراد دیگر وابسته می شود. با توانبخشی تنها می توان تا حدی به بازگشت استقلال فرد کمک کرد. بدون هیچ درمان دیگری، جراحی انتقال تاندون تنها گزینه برای بهبود عملکرد دستها محسوب می شود. آغازسابقه جراحی دست به پس از جنگ جهانی دوم برمی گردد، زمانی که افراد مبتلا به کوادری پلژی با ورود آنتی بیوتیک ها توانستند عمر طولانی تری داشته باشند.
جراحی انتقال تاندون روشی است که در آن تاندون عضله سالم را جدا نموده و به عضله فلج منتقل می کنند، که در نتیجه آن، حرکت جدید در عضله مورد نظر ایجاد می شود. انتقال بخشی از یک عضله سالم به تنهایی می تواند منجر به یک حرکت مفید جدید شود.
عملکرد تاندون :
از نظر آناتومی، عملکرد تاندون این است که باعث اتصال عضله به استخوان می شود. هرچه سطح کوادری پلژی پایین تر باشد، عضلات اهدا کننده برای انتقال، بیشتر و شانس بهبود عملکرد دست بیشتر خواهد بود.
تجربه نویسنده از انتقال تاندون :
۱۵ سال است که از آسیب نخاعی من می گذرد و یک کوادری پلژی با سطح ضایعه C5 -C6 هستم. بخاطر آسیب نخاعی، عضلات سه سر دست من فلج شدند، بنابراین نمی توانستم آرنجم را در جهت بازشدن آن حرکت دهم. می توانستم مچ هایم را حرکت دهم ، اما به هیچ وجه قادر به خم کردن مچ دست یا حرکات انگشتانم نبودم. برای بهبود وضعیت حرکت دستهایم کاندید عمل جراحی انتقال تاندون شدم. تاکنون دو بارعمل جراحی انتقال تاندون انجام داده ام. اولین عمل برای برقراری کشش آرنج و دومی برای امکان استفاده از انگشت شست و امکان گیرایی آن انجام شد.
اولین جراحی را پنج سال پیش داشتم و تحت عمل کشیدگی آرنج قرار گرفتم. این جراحی توسط یک متخصص جراحی پلاستیک بنام دکتر شهید در مرکز سی ام اچ (CMH) راولپندی انجام شد.
اقدامات انجام شده در جراحی اول :
درجراحی اول کارهای زیر را برایم انجام دادند :
- بخشی از عضله خلفی دلتوئید را به عضله سه سر منتقل کردند.
- از یک تاندون از ناحیه ران برای پیوند مداخله ای استفاده شد.
- بعد از جراحی، برای جلوگیری از از خم شدن آرنج و کشیدگی بیش از حد آن، کل دست را از شانه تا انگشتان داخل یک بانداژ سفت قرار دادند، بطوری که آرنج فقط یک چرخش ۱۰ درجه ای داشته باشد.
- پس از گذشت شش هفته، بانداژ برداشته شد و بعد از آن یک برنامه کار درمانی در انستیتو توانبخشی نیروهای مسلح آغاز شد تا حداکثر نتیجه از این عمل حاصل گردد.
نتایج جراحی :
در ابتدا نمی توانستم آرنج را بیشتر از ۱۵ درجه خم کنم. اما به تدریج با کاردرمانی تخصصی، ماهیچه های منتقل شده تقویت شدند و توانستم امکان خم کردن آرنج را بطور کامل بدست آورم. در حال حاضر ، عضله منتقل شده به دلتوئید من ، همانند عضله سه سر عضله کار می کند و کشش آرنجم را تسهیل می کند. این جراحی به من کمک کرد تا بتوانم دستهایم را تا بالای سر بالا ببرم، در نتیجه می توانم دکمه های آسانسور را فشار دهم، پتو را از روی صورتم کنار بزنم و هنگام جابجایی بین ویلچر و تخت کمک زیادی به من کرد.
دومین عملی جراحی که داشتم برای بازیابی قدرت گیرایی شست دست بود که در بخش جراحی دست و اندامهای فوقانی مرکز سی ام اچ (CMH) لاهور توسط یک جراح دست مجرب بنام دکتر خالد مسعود در فصل تابستان انجام شد.
اقدامات انجام شده در جراحی دوم :
درجراحی دوم کارهای زیر را برایم انجام دادند :
- قسمت کوچکی از عضله براکیورادیالیس به عضله Flexor Policis Longus منتقل شد.
- انتقال تاندون از FPL و APL انجام شد
- برای جلوگیری از حرکات نامطلوب انگشت شست، عمل پیوند مفصل انگشت شست انجام شد.
- عمل لاسو (Lasso ) بر روی انگشت اشاره و میانی انجام شد تا آنها را کمی در حالت خمش نگه دارد و پایه ای برای انگشت شست برای ایجاد قدرت گیرایی فراهم شود.
- برای جلوگیری از حرکات انگشت شست و سایرانگشتان و کشش بیش از حد تاندون های منتقل شده، به مدت شش هفته بانداژ شد.
- سپس برای چند هفته کار درمانی انجام گرفت.
نتایج جراحی :
نتایج این جراحی شگفت انگیز بود. بطوری که بعد از آن توانستم انگشت شست خود را به دو روش حرکت دهم :
- اولین مورد از طریق حرکات مچ دست بود. وقتی مچ دستم را به سمت بالا حرکت می دهم یا آن را باز می کنم، انگشت شستم به سمت داخل حرکت می کند. هرچه مچ دستم را بیشتر باز کنم ، قدرت گیرایی شستم بیشتر می شود. حرکت به سمت پایین یا خم کردن مچ دست، باعث کم شدن قدرت گیرایی شست می شود.
- مورددوم ، امکان حرکت انگشت شست از طریق عضله براکیورادیالیس است. این قدرت حرکتی چند هفته دیرتر از مورد اول بدست آمد، اما بتدریج تقویت شد. به این ترتیب توانستم فقط با تمرکز روی دست و بدون حرکت دادن مچ دست ، قدرت گیرایی خیلی خوبی داشته باشم.
در مجموع :
این جراحی ها به من کمک کرد تا استقلال بیشتری پیدا کنم و هم اکنون می توانم وسایلی مانند پارچه، تلفن همراه، کتاب و غیره را بردارم. یکسری تغییرات حاصله از این جراحی ها که خیلی خوشم اومده، همان انتقال ECRL به FDP یا فقط تنودز FDP بود که موجب بهتر شدن قدرت گیرایی انگشتان من شد. اما دکترم فکر می کرد که این کار ممکن است باعث ضعف بیشتر مچ دست من شود. در هر حال دکترم در حال برنامه ریزی برای مرحله دیگری از جراحی است تا از طریق آن، مشکل حرکات انگشتان و و بازیابی آنها برای ایجاد گیرایی بهتر حل شود.