اثرات آسیبهای نخاعی روی پوست و پیشگیری از زخم فشاری

مراقبت پوست در حالت خواب

مراقبت از پوست در موقع خوابیدن و در حالت دراز کشیده، اهمیت فوق العاده زیادی دارد. وقتی فرد در حالت درازکش قرار گرفته، بر روی مناطق استخوانی بدن وی فشار زیادی وارد می شود که میزان آن بسته به وضعیت بدن فرد متغیر است.

شایعترین نقاط بدن که در حالات خوابیده تحت فشار قرار دارند در شکلهای زیر نشان داده شده است.

قدرت تحمل پوست:

● قدرت تحمل پوست، مدت زمانی را شامل می گردد که فرد در یک وضعیت ثابت قرار می گیرد، بدون آنکه علائم قرمزی یا درد ناشی از فشار زیاد روی آن ظاهر شود.

● تحمل پوست افراد مختلف، متفاوت است.

● برخی از افراد می توانند ساعتها در یک وضعیت قرار گیرند. بدون آنکه بر روی پوست آنان علائمی از فشار دیده شود، در حالیکه در بعضی ها فقط بعد از مدت کوتاهی علائم قرمزی روی پوست آنان مشاهده می گردد.

● عوامل بسیار زیادی در میزان تحمل فشارهای وارده بر پوست نقش دارند: که برخی ازآنها عبارتند از :

– شکل استخوانی بندی بدن فرد

– نحوه جابجائی و حرکت در محیط پیرامون خود

– بهداشت عمومی بدن

ارزیابی میزان تحمل پوست توسط خود فرد

هر کسی باید در یک دوره های زمانی معین ، میزان تحمل پوست بدن خود را مورد ارزیابی قرار دهد.

● برای این منظور فرد می تواند زمان مشخصی را در حالت خوابیده به پشت و خوابیده به پهلو قرار گرفته و آستانه تحمل پوست خود را در وضعیتهای مختلف بررسی و ارزیابی نماید.

– برای مثال، فرد ابتدا مدت ۴ ساعت در وضعیت خوابیده به پهلو و سپس مدت چهار ساعت در وضعیت خوابیده به پشت قرار گرفته و در هر بار چرخش و تغییر وضعیت فورا” پوست نواحی تحت فشار را بررسی می کند.

– چنانچه پوست بدن فاقد هر گونه علائم باشد و یا نشانه هائی از قرمزی در جاهای مختلف دیده نشود، شخص می تواند مدت زمان صرف شده در هر وضعیت را بصورت نیم ساعته یا یک ساعته افزایش دهد.

– در هر حال ، اگر نقاطی از بدن به شکل صورتی رنگ، قرمز یا متورم دیده شوند، لازم است که مناطق مذکور تا رفع علائم یاد شده از فشارهای وارده آزاد گردند.

– همچنین در صورت بروز هر گونه علائم، باید دوره مدت هر وضعیت بطور یک ساعته کاهش یابد، تا به حداقل زمان لازم برسد ولی در شب می توان مجددا” آنرا بصورت نیم ساعته افزایش داد.

● چنانچه فرد قادر باشد برای ساعتهای طولانی در یک وضعیت قرار گیرد، نیازی نیست که در طول یک شب تغییر وضعیت دهد.

– در این شرایط، فرد می تواند وضعیت بدن خود را شب به شب عوض کند.

– اکثر افراد در یک وضعیت خاص، برحسب عادت تحمل بیشتری نسبت به دیگران دارند. برای مثال ممکن است فرد در وضعیت خوابیده به پشت، نسبت به وضعیت خوابیده به پهلوها تحمل بیشتری داشته باشد.

– اکثر مردم ترجیح می دهند در یک وضعیت منحصر به خود بخوابند،ولی بهتر است که بمنظور حفظ تندرستی و بهداشت پوست مرتبا” وضعیت بدن تغییر داده شود.

▫ تغییر دادن وضعیت بدن بطور مرتب باعث می گردد که سطح منطقه ای از بدن که می تواند فشارها را در یک وضعیت یا وضعیتهای دیگر تحمل کند توسعه یابد. و در واقع کمک به سلامتی نقاط تحت فشار می شود.

▫ برخی افراد قادر هستند که روی شکم خود دراز بکشند. قرار گرفتن در این وضعیت به سطح ضایعه بستگی دارد. اما روی شکم خوابیدن دارای مزیتهائی نیز است، از جمله اینکه این وضعیت میتواند باعث کمک در تغییر وضعیت متناوب شده و در کاهش اسپاسمها و انقباضات موضعی مفاصل نیز کمک زیادی کند. اگر فرد قادر باشد که رو به شکم دراز بکشد،می تواند تدریجا” میزان تحمل پوست بدن را همانند وضعیتهای دیگر افزایش دهد.

● در بستر نشستن ( آنهم بصورت مستقیم و طولانی ) توصیه نمی شود چرا که مانع از گسترش نیروهای وارده به مناطق تحت فشار می گردد.

▫ دراین شرایط نیروهای وارده بر بدن طوری اعمال می شوند که در موقع جابجائی، پوست به یک سمت و استخوانهای نواحی پشتی آن به سمت دیگر حرکت می کنند. ( در واقع این حالت نیروی تنشی ایجاد می کند که طی آن لبه دوچیز متصل بهم در جهت خلاف هم حرکت می کنند و روی هم سوار میشوند. )

▫ موقعی که فرد در بستر می نشیند، امکان لغزیدن و سرخوردن به سمت پائین تختخواب وجود دارد. لذا این مسئله گاهی منجر به بروز فشارهای ناگهانی و شدید بر روی عضلات سرین، لگن، ناحیه دنبالچه و پاشنه های پا می گردد.

● اگر چه فرآیند ارزیابی میزان تحمل پوست ممکن است زمان زیادی بطول بیانجامد ولی نتایج حاصل از آن مزایای زیادی دارد که عبارتند از :

▫ افزایش تدریجی درمدت زمان قرارگیری وضعیت بدن، نتایج مطمئن تری را خواهد داد، به نحوی که پوست بدن فرد سالم خواهد ماند.

▫ فرد ممکن است قادر شود که برای بیش از ۱۰ ساعت در یک وضعیت قرار گیرد مثلا” بصورت ۱۰ ساعت خواب مداوم .

▫ اگر فرد دیگری از جمله همسر یا پرستار وی در تغییر وضعیت او کمک نماید، فرد می تواند در طول شب خواب مداوم داشته باشد.

تحمل پوست – کاهش وزن :

● اگر فرد متوجه کاهش وزن خود شود یا اینکه عضلات پای وی مرتبا” در حال تحلیل باشد، نیاز است که به مسایل مراقبت از پوست، توجه بیشتری را معطوف نماید.

● موقعی که فرد با کاهش وزن مواجه می شود یا اینکه عضلات وی تحلیل می روند، در این شرایط برجستگی استخوانهای لگن بیشتر نمایان میگردد ،چرا که لایه ها و بافتهای روی آن نواحی دچار تحلیل می شوند. لذا لازم است که فرد بطور مکرر در تختخواب چرخش داشته و تغییر وضعیت دهد تا میزان فشار وارده به پوست را کاهش دهد.

● اگر وزن بدن با افت زیادی مواجه شودو نواحی قرمزی پوست مرتبا” بیشتر شوند، لازم است که زمان بین چرخشها و تغییر وضعیت بدن مرتبا” کاهش پیدا کند و به تدریج میزان تحمل پوست بدن مورد ارزیابی قرار گیرد.

● چنانچه فرد حتی با بکار بردن برنامه تغییر وضعیت بدن، با علائم مشکلات پوستی مواجه شود، لازم است در رابطه با استفاده از تشکهای کاهنده فشار پیگیریهای لازم را داشته باشد.

● استفاده از بسترهای مناسب می تواند بطور موثری بر روی پوست بدن نقش داشته باشد.

● در برخی از افراد تحلیل عضلانی ،طی یک تا ۲ سال بعد از آسیب ادامه پیدا می کند لذا چنانچه فرد با کاهش وزن بدن مواجه شده باشد، نیاز است که با پزشک مربوطه مشورت نماید.

● همچنین توجه به رژیم غذائی بسیار مهم است بطوریکه میزان تحمل پوست با رژیم غذائی مناسب ارتباط دارد.

تحمل پوست – بیماری ها :

● اگر فرد به هر دلیلی یکسری ناراحتی های خاص داشته باشد ،مثلا” عفونت ناحیه ادراری یا عفونت ریه ، توجه به وضعیت پوست از اهمیت بالاتری برخوردار است.

● فرد بایستی در مواقع بیماری، فاصله زمانی بین چرخشها و تغییر وضعیتها را کاهش داده و بطور مرتب پوست بدن خود را بررسی نماید.

● به محض اینکه فرد از بیماری خاص فارغ شد، نیز نمی تواند بمدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار گیرد.

● فرد لازم است که به تدریج میزان تحمل پوست خودرا مورد ارزیابی مجدد قرار دهد.

تشکها :

● عوامل زیادی می توانند در انتخاب نوع تشکها تاثیر داشته باشند تا فرد بتواند ضمن پیگیری از بروز مشکلات ناشی از فشارهای وارده، براحتی استراحت نماید.

● تعدادی از این عوامل عبارتند از :

– میزان تحمل پوست در برابر فشار.

– میزان قدرت توانایی فرد در حرکت و جابجائی پیرامون تخت .

– نحوه جابجائی.

– درد ولو به میزان کم .

● بعضی از افراد قادرند با استفاده از تشکهای معمولی، عوارض فشار را کنترل نمایند ،در حالیکه برخی دیگر نیازمند حفاظت بیشتری هستند که از جمله از پوستین های مخصوص یا تشکهای کاهنده فشار و غیره استفاده می کنند.

● اگر فرد در منزل خود نباشد و یا مجبور باشد در هر جای دیگری غیر از تشک مخصوص خود استراحت نماید، باید در نظر داشته باشد که تحمل پوست وی در شرایط متفاوتی قرار خواهد گرفت.

● بطور کلی ابتدا فرد بایستی زمانهایی را که بر روی تشک در یک وضعیت ثابت قرار می گیرد، را کاهش دهد و با دقت پوست خود را بعد از هر نوبت بررسی و چک نماید و چنانچه قرمزی یا عوارض فشاری ملاحظه نشد، به تدریج زمان های وضعیت های یکسان را افزایش دهد.

● چنانچه امکان داشته باشد بهتر است که فرد تشک مخصوص خود را در مواقعی که دور از منزل بسر می برد به همراه داشته باشد.

● اگر فرد از تشک جدید یا تختخواب جدید استفاده می نماید، بایستی یک ارزیابی مجدد در خصوص تحمل پوست خود بعمل آورد.

سئوالات : ● ارزیابی تحمل پوست جهت استراحت در تختخواب چگونه باید صورت گیرد؟ ● نحوه یافتن یک منطقه که تحت تاثیر فشار بصورت صورتی یا قرمز رنگ یا سفت درآمده و با تعداد    دفعات تغییر وضعیت بدن در تختخواب مرتبط می باشد به چه صورت است؟ ● ارزیابی میزان تحمل پوست در موقع استقرار در تختخواب چه مزایائی دارد؟ ● کاهش وزن بدن چه تاثیراتی بر روی میزان مقاومت پوست دارد؟ ● آیا تغییر وضعیت مناسب بدن به هنگام خواب ،درهر شب لازم است؟ ● چرا نشستن در تختخواب به مدت طولانی توصیه نمی شود؟ ● نیروهای تنشی، چه نیروهائی هستند؟ ● چگونه بیماریها بر روی تحمل و مقاومت پوست تاثیر میگذارند؟ ● اگر فرد از تشکهای معمولی استفاده نمی کند، چه اقداماتی باید انجام دهد؟

مراقبت از پوست در حالت نشسته :

به چه دلیلی پوست در وضعیت نشسته در معرض خطر قرار دارد؟

● اگر برخی از مردم که نشسته اند را نگاه کنید، متوجه خواهید شد که هیچکس نمی تواند در مدت زمان طولانی بطور یکنواخت بنشیند.

-چنانچه کسی بمدت طولانی در یک حالت نشسته باشد،احساس ناراحتی کرده و بایستی بطور مرتب وضعیت خود را جهت ایجاد حالت راحت تنظیم نماید.

-در واقع پیامهای عصبی مربوط به احساس درد یا ناراحتی به مغز ارسال شده و باعث حرکت فرد می گردد.

-فرد فشار وارده بر روی یک منطقه را با جابجائی تنه خود بدون اینکه فکر کند حذف می کند. و این مسئله از طریق حرکت های عرضی و غیرعرضی پاها، خم شدن به سمت جلو و عقب و طرفین یا حتی از طریق ایستادن صورت می پذیرد.

● افرادی که دارای آسیب طناب نخاعی هستند، این احساس ناراحتی ناشی از قرارگرفتن در وضعیت نشسته ثابت و بمدت طولانی را بطور کامل یا بطور جزئی از دست می دهند و ممکن است درحرکت دادن بدن بمنظور تقلیل و از بین بردن فشارهای وارده با مشکل مواجه باشند.

– به این دلایل، افراد در زمانی که بمدت طولانی در حالت نشسته قرار دارند، بیشتر در معرض پیشرفت عوارض پوستی هستند.

● عوامل بسیار زیادی وجود دارند که خطر پیشرفت زخمهای فشاری را افزایش می دهند. برای مثال، استخوانی یا لاغر بودن فرد، داشتن عوارض مثانه یا عوارض گوارشی مکرر، تعریق زیاد یا داشتن هرگونه کسالت و بیماری، خطر بروز و پیشرفت عوارض پوستی را ممکن است بیشتر نمایند.

●راههای زیادی نیز جهت کاهش فشار و به حداقل رساندن خطر پیشرفت زخمهای فشاری وجود دارند.

● تعیین بهترین راههای پیشگیری از زخمهای فشاری، به تعدادی از عوامل بستگی داشته و به انجام یکسری آزمایشات تجربی احتیاج دارد. برخی از موضوعات مهمی که فرد و فیزیوتراپیست بایستی مورد توجه قرار دهند شامل تجهیزات ( صندلی چرخدار و نشیمنگاه ) ، وضعیت استقرار بدن، و روشهای مختلف جابجائی بدن جهت تقلیل فشار هستند.

به چه دلیلی نشیمنگاهها خیلی مهم هستند؟

● هر شخصی که از صندلی چرخدار استفاده می کند، بایستی روی یک نشیمنگاه بنشیند.

● وقتی فرد در حالت نشسته قرار می گیرد، در واقع روی دو استخوان ( که قسمتی از لگن هستند و  ischaial tuberosities  نامیده می شوند) می نشیند.

-آنچه که مهم است این است که فرد محل استقرار دو استخوان ووضعیت طبیعی آنها را بداند.  (برای اینکار می تواند از یک آئینه استفاده کرد ).

● همچنین در حالت نشسته روی استخوان دنبالچه ( coccyx ) فشار وارد می شود.

● اگر فرد در وضعیت نامناسبی نشسته باشد ( مثلا” طوری نشسته باشد که از روی نشیمنگاه به طرف جلو سر بخورد ) ، امکان دارد حتی بر روی ناحیه ساکروم وی  (استخوان پهنی که در انتهای نخاع قرار دارد )  نیز فشار زیادی وارد شود.

نقاط تحت فشار در حالت نشسته

سطح نشیمنگاه در واقع فشار را تعدیل می کند،چرا که باعث گسترش وزن بدن بر روی یک سطح گسترده تر می گردد. در عوض بر روی ناحیه استخوانهای نشیمنگاهی ( ischial tuberosities ) فشار زیادی اعمال میشود. لذا در شرایطی که فرد بر روی سطح نشیمن قرار میگیرد، فشار بیشتر بر روی عضلات سرین و ران توزیع می گردد.

● نشیمنگاههای مختلف بسته به نوع طراحی، و مواد سازنده آن، در حذف وتعدیل فشارهای وارده به بدن نقش دارند.

● با توجه به اختلاف در خصوصیات بدنی افراد، بایستی نیاز هر کس و نوع نشیمنگاه توسط فیزیوتراپیست معین گردد.

بمنظور انتخاب بهترین نوع سطح نشیمن ، فرد و فیزیوتراپ وی بایستی موارد زیر را در نظر داشته باشند:

● آیا فرد بر روی عضلات سرین خود احساس طبیعی دارد یا خیر؟

● نوع طراحی صندلی چرخدار

● نحوه تنظیم صندلی چرخدار فرد ( مثلا” آیا صندلی چرخدار به نحو صحیح مونتاژ شده یا خیر ) .

● وضعیت استقرار بدن فرد .

● توانایی فرد در حذف و کاهش فشارهای وارد بر بدن ( از جمله بلند شدن ، خم شدن، جابجا شدن و ایستادن ) .

● نحوه انتقال فرد جهت ورود و خروج از صندلی چرخدار .

● هر گونه دردی که فرد در هنگام نشستن ممکن است تجربه نماید.

● سابقه زخمهای فشاری یا عوارض پوستی دیگر .

● باید به فرد فرصتی داده شود تا تعدادی از نشیمنهای تعدیل کننده و حذف کننده فشار را بطور آزمایشی مورد استفاده قرار دهد تا بتواند بهترین نوع آن را برای استفاده وی انتخاب کند.

● سطح نشیمن و صندلی چرخدار بایستی هر دو با هم مورد توجه قرار گیرند، بطوریکه عملکرد آنها به عنوان یک واحد کلی جهت حذف فشار و کمک به وضعیت استقرار بدن وی مدنظر واقع شود.

● به عنوان یک قاعده کلی، هر نشیمنگاه جدیدی که انتخاب می شود بایستی حداقل برای یک هفته بطور آزمایشی استفاده گردد، مگر اینکه حتی زودتر از این مدت مشکلی بروز کند. با وجود اینکه نظارت در این مدت می تواند برای بعضی ها کمی خسته کننده باشد ولی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

● زخمهای فشاری یکی از جدی ترین عوارض ضایعه طناب نخاعی محسوب می شوند.

– اگر فرد نواحی قرمز رنگ یا اختلالاتی در پوست خود ناشی از نشستن مشاهده نماید، بایستی سریعا” در جهت تعیین علل آن اقدام لازم را بعمل آورد.

– مسئله ای که بسیار مهم است، این است که فرد با مشاهده قرمزی یا آسیب پوستی و یا احساس هر گونه سفتی و آماس در زیر پوست به هیچ وجه نبایستی به نشستن در آن وضعیت ادامه دهد.

– ادامه اعمال هر گونه فشار بر روی مناطق آسیب دیده از بهبودی آن جلوگیری خواهد کرد و مهمتر از آن اینکه چنانچه فشار تداوم داشته باشد، بطور قابل توجهی وضعیت را بدتر خواهد کرد.

– چنانچه فرد دارای زخم فشاری باشد، حتی نشستن بر روی یک نشیمنگاه حذف فشار نیز حفاظت کافی را فراهم نخواهد کرد.

به چه دلیلی استقرار بدن در وضعیت مناسب اهمیت زیادی دارد؟

● استقرار مناسب بدن معمولا” بدین شکل است که پشت بدن فرد تا سطح نشیمن (سطح لگنی ) بطور منطقی بصورت راست و مستقیم قرار داشته باشد ( در واقع باید از پهلو به شکل ” S ” ملایم و از جلو بصورت کاملا” مستقیم بنظر برسد ). قرار گرفتن بدن در وضعیت مناسب به فرد کمک خواهد کرد تا فشار به نحو مطلوبی توزیع شود به نحوی که بدن بطور قابل توجهی فشارهای وارده را تحمل می کند. ( بخصوص در نواحی استخوانهای نشیمنگاهی، سرین ها و ران ها ) .

● استقرار نامناسب بدن معمولا” منجر به قرار گرفتن نخاع به شکل حرف” C” می شود. این وضعیت باعث می گردد که چنانچه فرد به سمت جلوی سطح نشیمن متمایل شود، فشار بسیار زیادی بر روی نواحی دنبالچه و استخوان لگنچه وارد شود.

● پوست نواحی استخوانهای لگنچه و دنبالچه بسیار ظریف است و در زیر آن لایه های بافتی بسیار کمی وجود دارد. این مسئله باعث شده که میزان تحمل فشاراین نواحی به حداقل برسد و از طرفی نیروهای تنشی بر روی آن قسمتها تاثیر گذارتر باشند و لذا به سهولت آسیب پذیر هستند.

چگونه می توان خطر توسعه یک زخم فشاری را در حالت نشسته به حداقل رساند؟

● بایستی پوست بطور منظم ( حداقل دوبار در روز ) بررسی شود ،مخصوصا” بلافاصله بعد از مدتی که فرد وضعیت نشسته داشته است.

– اگر شخصی ضمن مشاهده منظم موضع، متوجه شود که علائم قرمزی بیشتر شده است باید توجه نماید، که آیا رنگ آنها به حالت طبیعی برمیگردد یا خیر و ضمنا” طول مدت زمان برگشت چه میزان است.

– اگر برگشت یا بهبود علائم قرمزی بیشتر از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد، یا اینکه پوست در محل فشار ملایم به آن به حالت سفیدی در نیاید، حاکی از احتمال بروز آسیب پوستی خواهد بود.

–  فرد باید تا آنجا که ممکن است علت آسیب پوستی را معین نماید :

▫ برای این منظور فرد می تواند از فیزیوتراپیست خود یا کارشناسان مجرب بهداشت و درمان کمک بگیرد.

● باید بطور منظم وضعیت استقرار فرد بررسی و کنترل شود، مخصوصا” وقتی که ابتدا روی صندلی چرخدار قرار می گیرد، چنانچه فرد احساس کند که طرز قرارگیری وی بطور مطلوب تحقق نمی یابد بهتر است با فیزیوتراپیست خود مشورت نماید.

● باید کنترل شود که نواحی ران ها بخوبی در جای خود استقرار پیدا کرده باشند:

– به نحوی که باید ارتفاع جای پاها کنترل شوند که در سطح مناسبی باشد.

– استقرار مناسب ران ها به توزیع مطلوب فشار در بزرگترین سطح ممکن کمک خواهد کرد.

● باید فرد مطمئن شود که سطح نشمینگاه صندلی چرخدار وی در اندازه مناسبی باشد به نحوی که ران ها را به حد کافی پشتیبانی کند و از این طریق به ماهیچه های پشت پا فشار زیادی وارد نشود.

● فرد باید همیشه فشارها را به حداقل ممکن برساند:

– اگر فرد بر روی نشیمنی از جنس فوم قرار گیرد، ممکن است لازم باشد که هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه فشارهای وارده را از بین ببرد.

– چنانچه نشیمن فرد از نوع کاهنده فشار باشد نظیر نشیمنهای Roho یا Jay  فرد بایستی حداقل در هر ساعت یکبار فشارهای وارده را از بین ببرد.

● فرد باید اطمینان حاصل کند که نشیمنگاه و صندلی چرخدار وی، هر دو در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند:

– نشیمنگاههای از جنس فوم باید معمولا” هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار تعویض شوند.

– مشاور فرد بایستی نحوه بررسی و کنترل نشیمنگاههای کاهنده فشار و عملکرد صحیح آن ها را به وی آموزش دهد.

● هرگز بر روی قسمتهای قرمز، پوستهای آسیب دیده یا روی قسمتهائی که در زیر پوست دچار آماس یا سفتی شده اند نبایستی نشست ،حتی اگر از نشیمنهای مخصوص حذف فشار استفاده شود.

چرا باید فشار را از بین برد؟

● نشستن در یک حالت ثابت و برای یک دوره زمانی طولانی، خونرسانی به پوست نواحی که تحت فشار استخوانهای زیرین قرار دارند را کاهش می دهد.

● کاهش خونرسانی در واقع مقدار اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز سلولها را تقلیل داده و از طرف دیگر منجر به تجمع مواد زائد سلولی می شود که میتواند بسیار زیان آور باشد.

● چنانچه سلولها بمدت طولانی از اکسیژن و مواد مغذی محروم شوند، مرگ سلولی در آن موضع می تواند اتفاق بیافتد.

● اگر مرگ سلولی در یک منطقه حادث شود، نتیجه آن بروز یک زخم فشاری یا آسیب پوستی خواهد بود.

● تداوم نشستن بر روی منطقه آسیب دیده می تواند منجر به رشد سریع زخم و گسترش آن شود.

● کاهش فشار در منطقه آسیب دیده باعث می شود جریان خون موقتا” به آن منطقه برگردد و در نتیجه سولها به اکسیژن و مواد مغذی دسترسی یافته و مواد زائد را دفع نمایند. لذا این مسئله منجر به بقای سلامتی سلولها می گردد.

چگونه می توان فشار را کاهش داد؟

● راههای مختلفی جهت کاهش و حذف فشار وارده بر روی عضلات سرین در حالت نشسته وجود دارد.

● چنانچه فرد توانائی حرکت دادن اندامهای فوقانی بدن را داشته باشد، میتواند با اجرای مانورهای حرکتی به کاهش فشارهای وارده کمک کند.

در این راستا عمومی ترین روشها عبارتند از :

▫ مانور بلند شدن ( لیفت )- در این روش فرد باید با استفاده از بازوها، بدن خود را از روی نشیمنگاه بلند کرده و بمدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه در آن حالت باقی بماند. اگر فرد نیروی کافی برای بلند کردن کامل بدن خود از سطح نشمین را نداشته باشد، ممکن است بتواند بطور جزئی فشارهای وارده را کاهش دهد.

▫ مانور خم شدن – در این روش فرد با خم شدن به پهلوها وزن خود را به سمت مورد نظر جابجا می کند که از این طریق فشار از سمت مخالف برداشته می شود و همینکار را برای سمت دیگرنیز باید انجام دهد. این وضعیت بایستی بمدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه حفظ شود و مجددا” برای سمت دیگر تکرار گردد. اگر شخص نتواند به تنهائی این حرکت را انجام دهد، می تواند جهت اجرای مانورهای حرکتی از فرد دیگری کمک بگیرد.

▫ مانورخم شدن کامل به طرف جلو به نحوی که سینه بر روی زانوها قرار گیرد، می تواند منجر به کاهش فشار از روی عضلات سرین شود. این مانور باید بطور متناوب انجام گیرد و مرتب تکرار شود. چنانچه فرد نتواند به تنهائی به سمت جلو و عقب خم شود می تواند از کمک افراد دیگر استفاده نماید.

– بعضی از صندلی های چرخدار قدرتی و دستی یک حالت ” لم دادن  و حرکت به عقب و جلو ” را ایجاد می کنند:

▫ این حالت به فرد اجازه می دهد که کل سطح  نشمین و تکیه گاه به سمت عقب جلو حرکت داده شود ( کج گردد ) .

▫در وضعیت ” لم دادن به عقب و برگشت به جلو ” از فشار بر روی عضلات سرین کاسته شده و به قسمتهای دیگر منتقل می شود.

▫ اگر فرد از صندلی هائی استفاده نماید که وضعیت مذکور را حاصل می نمایند ، می تواند طبق یک برنامه منظم و بصورت یک عادت استفاده از آنها را توسعه دهد بطوریکه در هر ساعت یا ۲ ساعت یکبار از آن استفاده نماید.

▫ حالت لم دادن و حرکت به عقب و بازگشت به جلو در سطح نشیمن نسبت به تکیه دادن های معمولی ازجحیت دارد چرا که در یک صندلی معمولی، تکیه گاه به سمت عقب و جلو قابل حرکت دادن است ولی سطح نشیمن در همان وضعیت باقی می ماند. ( حال آنکه در صندلی های مذکور هم سطح نشیمن و هم تکیه گاه به سمت عقب حرکت می کنند ).

باید توجه داشت که خم شدن تکیه گاه صندلی چرخدار می تواند منجر به سرخوردن شخص به سمت جلو شود که باعث بروز فشار شده و نیروهای تنشی را در محل دنبالچه و لگنچه ایجاد می نمایند.

– اگر فرد قادر به ایستادن باشد، راه بسیار مناسبی برای کاهش فشارها است.

– گذراندن اوقاتی از میانه روز در تختخواب می تواند یک روش مفید جهت حذف فشارهای برخی از افراد باشد.

سئوالات : ● فرد باید از چه نوع نشیمنگاهی استفاده کند؟ ● روش های کاهش فشار بر روی نشیمنگاه اغلب چه هستند؟ ● فرد چگونه بایستی متوجه شود که نشیمنگاه وی نامناسب است ؟ ● چنانچه نشیمنگاه فرد نامناسب باشد چه اقداماتی بایستی انجام دهد؟ ● روش محافظت و نگهداری نشیمنگاه چگونه است؟ ● معمولا” فرد چگونه نشیمنگاه خود را جابجا می نماید؟ ● تعدیل و تسکین فشار به چه روشهایی صورت می گیرد؟ ● در چه شرایطی احتمال بروز زخمهای فشاری در حالت نشسته افزایش می یابد؟

مراقبت از پوست و تجهیزات

هنگام استفاده از هر نوع وسیله ای، در نظر گرفتن تدابیر مراقبتی از پوست بسیار حائز اهمیت است. در زیر عناوین مهمی که باید در مراقبت شخصی هنگام استفاده از تجهیزات حرکتی مورد توجه قرار گیرند ذکر شده است.

صندلی های مخصوص دوش ها :

همانند صندلی های چرخدار، صندلی های کشوئی مورد استفاده در محل دوشها نیز بایستی طوری باشند که ضمن حفظ وضعیت و طرز قرار گیری صحیح بدن فرد، حداکثر استقلال را نیز برای وی فراهم آورند. دراین راستامراقبت از پوست و پیشگیری از هر گونه فشارهای احتمالی مسائل مهمی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.

● برخی از افراد دارای آسیب طناب ، از نشیمنهای روکش دار و لایه داری که بر روی قسمت کشویی دوشها قرار می گیرد استفاده می کنند.

● نشیمنهای لایه دار و روکش دار می توانند به کاهش خطر فشارهای وارده کمک کنند. این نشیمنها در اندازه و اشکال مختلف کشوئی از جهات بازشدن (از جمله از جلو، عقب، راست، چپ و یا غیر قابل باز شدن ) در دسترس هستند.

● همچنین در صورت نیاز می توان از روکشهای اضافی جهت نصب بر روی نشمین دوش ها استفاده کرد ( از جمله نصب بالشهای با روکش از جنس فوم یا بستن بالشتکهای کشوئی Roho ).

به هر حال مهم این است، که در صورت استفاده از نشیمنهای لایه دار نیز بایستی تدابیر احتیاطی و مراقبتی از پوست بعمل آید و اطمینان داشت که تجهیزات به خوبی کار می کنند.

از جمله تدابیر احتیاطی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● پارگی در قسمت روکش ها می تواند امکان بروز آسیب به پوست را فراهم آورد. لذا چنانچه هر نوع پارگی در روکش دیده شود بایستی سریعا” نسبت به تعویض آن اقدام کرد.

● همچنین ، کلیه درزهای باز شده و بیرون زده روکش نشیمن بایستی مورد توجه قرار گرفته و در صورت نیاز تعمیر شوند.

● استفاده مداوم و طولانی مدت، منجر به فشرده شدن لایه ها بر روی سطح نشیمن شده و در نتیجه بعد از اندک مدتی کارآئی لازم جهت کاهش فشارها را نخواهد داشت. اهمیت دارد که پوست بعد از هر بار استفاده از دوش های کشوئی بدقت بازدید شود و چنانچه نشیمنگاه کارآئی کافی را ندارند نسبت به تعویض آن اقدام گردد.

● لایه های فوم معمولا” بطور کامل کاهش فشار را فراهم نمی کنند. لذا باید از نشستن طولانی مدت روی این نوع کشوئی دوشها بدون اجرای مانورهای بلند شدن اجتناب کرد. همچنین همانطور که اشاره شد بازدید دقیق بعد از استفاده از دوش بسیار مهم است.

● نکات مراقبتی خاصی نیز، در موقع جابجا شدن از روی صندلی دوش ها باید مورد توجه قرار گیرد. ( برای مثال لازم است که فرد از سائیدگی یا مالیده شدن بدن خود بر روی لبه نشیمنگاه، چرخها، اهرمهای ترمز یا هر قسمتی از صندلی های دوش اجتناب نماید ). احتمال دارد که لازم باشد بهنگام تهیه صندلی دوش، انواع مختلف چرخ یا ارتفاع سطح نشیمن و غیره مد نظر قرار گیرد. فرد باید بخاطر داشته باشد که چنانچه پوست بدن یا صندلی دوش خیس باشد، احتمال بروز خراش یا پارگی پوست در موقع جابجائی های کوچک نیز متحمل تر است.

همچنین بایستی در موقع جابجائی و استقرار بر صندلی های مخصوص دوش، موارد زیر مورد توجه واقع شود:

● زیر پائی بایستی در ارتفاع مناسبی قرار داشته باشد.

● دسته های صندلی باید به عنوان یک تکیه گاه مناسب عمل نمایند. در صورت لزوم، می توان از دسته های از نوع ضدآب و رطوبت استفاده نمود.

● تکیه گاه پشتی بایستی از نوع مناسب و در ارتفاع مطلوبی قرار گرفته باشد.

● در صورت لزوم باید از صندلی های با قابلیت حرکتی تاشو یا صندلی های با قابلیت حرکتی به عقب – جلو در سطح نشیمن و تکیه گاه استفاده گردد.

همچنین نکته ای که حائز اهمیت است، این است که تجهیزات مورد استفاده باید همیشه و در تمام زمانها متناسب با وضعیت فرد باشند ( بعنوان مثال گاهی اوقات اگر هرگونه تغییر مشخصی در وزن یا شکل بدن و غیره ایجاد شود ، ممکن است لازم باشد که در انتخاب و استفاده از صندلی تجدید نظر صورت پذیرد ) .

بازدید و نگهداری منظم و دائمی از صندلی نیز از نکات مهمی هستند تا فرد از کارکرد صحیح آن اطمینان کامل پیدا کند.

نشیمنگاههای لایه دار مخصوص توالت و حمام :

چنانچه فرد از نشیمنگاههای لایه دار خاص حمام و توالت استفاده می کند، کلیه تدابیر احتیاطی مطرح شده در مبحث فوق باید در نظر گرفته شوند.

بالابر و تسمه نقاله ها :

استفاده اختصاصی از بالابر و تسمه نقاله و اطمینان از تدابیر مراقبتی مربوط به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. و آنچه که بسیار مهم می باشد این است که  مراقب وی نیز نسبت به جنبه های ایمنی و طرز کار آنها اطلاعات و درک کاملی داشته باشد.

برای مثال ،دررابطه با:

● اندازه تسمه نقاله :

– تسمه نقاله لازم است که یک تکیه گاه مناسب و وضعیت مطلوبی را برای فرد فراهم نماید.

● شکل تسمه نقاله :

– ضمن اینکه تسمه نقاله بایستی تکیه گاه مناسبی را در جریان بالا بردن و جابجائی فرد ایجاد کند، لازم است، فاصله ایمنی مناسبی بین مناطق آسیب پذیر پوست و تجهیزات تسمه نقاله در نظر گرفته شود.

● جنس تسمه نقاله :

– تسمه نقاله ها با انواع مختلف از جنس توری یا برزنتی و بصورت لایه دار و بدون لایه وجود دارند. فرد باید جهت انتخاب تسمه نقاله مناسب، انواع مختلف آن را آزمایش نموده و یکی از مناسبترین آنها را جهت استفاده انتخاب کند.

● طرز استفاده از تسمه نقاله :

– فرد باید مطمئن باشد که مراقب وی بطور صحیح تسمه نقاله را حرکت دهد، بطوریکه به آسانی تعبیه و برداشته شود.

– فرد باید اطمینان حاصل نماید که تسمه نقاله در مناطق تماس با پوست کشیده نشود. به عنوان مثال، لازم است پاهای فرد به نحوی بالا برده شود که تسمه نقاله به آسانی مورد استفاده قرار گرفته یا برداشته شود، بطوریکه هیچ گونه سائیدگی برای پوست ایجاد نکند. مخصوصا” اگر پوست یا تسمه نقاله خیس باشد ،بروز آسیب و ایجاد ضایعه پوستی متحمل تر خواهد بود.

– فرد باید مراقب باشد که نوار تسمه نقاله تاب خوردگی نداشته و یا در زیر پاها بصورت توده جمع (قلمبه )نشده باشد. این مسئله از لحاظ کاهش اثرات نیروهای تنشی در موقع بالا کشیدن فرد بسیار حائز اهمیت است.

– فرد نباید بعد از جابجائی و استقرار در محل مورد نظر، به نشستن بر روی تسمه نقاله ادامه دهد و بایستی سریعا” تسمه نقاله بالابر را از بدن خود جدا نماید.

● موارد بهداشتی – ایمنی کاربرد و تسمه نقاله ها:

– چنانچه تسمه نقاله کثیف یا مرطوب شده باشد، باید بدقت شستشو و خشک شود. بهترین شرایط این است که تسمه نقاله نباید در مواقعی که خیس یا کثیف باشد استفاده گردد و در صورت امکان ،  یک تسمه نقاله یدکی که در دسترس است بکار برده شود .

● در موقع بالا کشیدن :

– باید فرد اطمینان حاصل کند که بالابر به اندازه کافی به سمت بالا کشیده شده به نحوی که سطح زیرین بدن فرد از تختخواب یا صندلی بمقدار لازم بلند شده باشد.

نکته بسیار مهم این است که تجهیزات مورد استفاده بایستی در هر زمانی ،در شرایط مطلوب و با وضعیت بدن فرد متناسب باشند ( بعنوان مثال چنانچه هر گونه تغییر قابل ملاحظه ای در وزن یا شکل بدن و از این قبیل تغییرات ایجاد شود ممکن است نیاز باشد که تجدید نظری در انتخاب آنها صورت پذیرد ) .

تخت های الکتریکی :

طرز استفاده اختصاصی از تختهای الکتریکی و تدابیر مراقبتی مربوط به آنها بسیار مهم است. آنچه که اهمیت زیادی دارد این است که مراقب وی بایستی اطلاعات خوبی از این وسایل و عوامل موثر بر آنها داشته باشد.

برای مثال :

● استقرار صحیح در تخت (با استفاده از بالش و غیره ) بسیار ضروری است.

● چنانچه فرد یا مراقب وی سر تخت را به سمت بالا و پائین می برد بایستی هوشیار باشد تا وضعیت نشسته یا نیمه نشسته بمدت طولانی ادامه پیدا نکند .( معمولا” کمتر از ۳۰ دقیقه پیشنهاد شده است ) .

– این وضعیت می تواند منجر به سرخوردن فرد به سمت پائین تخت شده و موجب افزایش فشار و نیروهای تنشی مخصوصا” در ناحیه لگن و دنبالچه شود.

– متعاقب این وضعیت، مناطق قرمز شده و تحت فشار گسترش پیدا خواهند کرد.

● فرد بایستی مطمئن باشد که تشکهای مورد استفاده در تختخوابهای الکتریکی از نوع تشکهای کاهنده فشار باشد ( به عنوان نمونه، تشک در موقع بلند شدن قسمت سر یا قسمت پا، کیفیت کاهش فشار خود را حفظ نماید ) .

– چنانچه شخص نسبت به مناسب بودن تشک خود شک داشته باشد، بایستی با  متخصص ذیرذبط یا پرستار خود مشاوره نماید.

تشک ها :

● وقتی که فرد در بخش آسیبهای نخاعی بستری باشد لازم است بررسی شود که آیا او به تشکهای مخصوص کاهش فشار احتیاج دارد یا خیر.

● این مسئله به بررسی چند موضوع بستگی دارد از جمله حساسیت ، مقاومت پوست، توانائی فرد در تغییر وضعیت بدن بر اساس نیازهای خود وغیره .

● تاثیر کاهش فشاردر تشک های مختلف، ودر حالات دراز کش به پهلو و خوابیده به پشت متفاوت است ،به طوریکه در انتخاب آنها، کادر درمانی و پرستار فرد می توانند به وی کمک نمایند.

● فرد لازم است انواع مختلفی از تشکها را در یک دوره زمانی معین، بطور آزمایشی مورد استفاده قرار دهد. اغلب این دوره آزمایشی از نظر زمانی یک پروسه نسبتا” طولانی جهت انتخاب هر نوع وسیله ای است.

● فرد باید آگاه باشد که سطوح فیکس شده یا ثابت تشکها می تواند در کاهش فشار نقش مهمی داشته باشد، بنابراین توجه دقیق به سطح تشک بسیار مهم است.

● همچنین مسئله دیگری که بسیار مهم خواهد بود، عبارت از مشورت با کادر درمانی یا پرستار فرد در خصوص کاربرد نوع پوشش تشک و بالش است.

مراقبت پوست هنگام استفاده از وسایل کمک حرکتی ( Splints )

هر وسیله ای که مورد استفاده قرار می گیرد، بصورت بالقوه می تواند سبب بروز مشکلات پوستی شود. اگر فرد در طول روز یا شب از وسایل کمکی اعضاء بدن  ( اسپلنیت ) استفاده می کند بایستی :

● بطور دائم و منظم پوست خود را بررسی نماید ونصب و کاربرد صحیح آن را مرتبا” مدنظر قرار دهد.

● مطمئن شود که تسمه های اتصال محکم ولی نه خیلی سفت بسته شده باشند.

● بخصوص مناطقی را که روی برجستگی های استخوانی بدن قرار داشته و دچار قرمزی شده اند رامورد توجه قرار دهد.

● هر گونه مشکلی را که همراه با تعریق بیش از حد بوده و امکان آسیب پوستی یا عوارض دیگر را فراهم  آورد، باید گزارش شود.

● بایددقت داشت که اگر برخی عضلات دست وی دچار تحلیل شده اند، اسپلینت وی ممکن است در آن محل دچار لقی شده و منجر به سایش پوست گردد. در این موارد لازم است با مشورت متخصصین امر در انتخاب اسپلینت تجدید نظر گردد.

مشکلات استفاده از اسپلنیت ها

مشکلات	علل احتمالی	اقدامات مورد نیاز
تحریک پوستی، قرمزی یا تاول	– فشار ناشی از بستن غلط اسپلینت – عدم کاربرد صحیح اسپلینت -حس ضعیف اعضاء	– برداشت اسپلینت – تجدید نظر در نحوه استفاده -تجدید نظر در روش پوشیدن
افزایش آماس یا ورم	– بسته شدن تسمه بصورت خیلی تنگ – قرار گرفتن دست / بازو در وضعیت غلط	– رفع لق بودن تسمه و بازبینی مرتب آن -قرار دادن تکیه گاه برای بازوها
درد	– ممکن است اسپلنیت یا تسمه ها بطور صحیح نصب نشده باشد	– بازبینی طرز پوشیدن اسپلینت – قراردادن تکیه گاه برای بازوها

چنانچه هر کدام از این عوارض برطرف نشد ،باید با متخصصین مربوطه مشاوره شود.

مراقبت از پوست و ایمنی در آشپزخانه

در رابطه با ایمنی آشپزخانه بایستی نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

● آنچه که اهمیت دارد این است که فرد از قوه حس خوبی برخوردار باشد (برای مثال ممکن است قسمتهائی از بدن فرد قادر نباشند گرما یا سرما را احساس نمایند ) . اطلاع دقیق از محل قسمتهای فاقد حس ( همچنین نواحی که ممکن است نتوانند حس دقیقی از گرما یا سرما داشته باشند) می تواند کمک زیادی در پیشگیری از سوختگی های احتمالی نماید.

● در موقع تهیه و تدارک غذا، فرد باید دقت کند که سطوح این ادوات خیلی داغ نباشد  (مثلا” لبه ها یا بالای وسایلی مانند توسترها، سرخ کن و کتری و غیره ) .

● در موقع کارکردن و مجاورت با ظرفشوئی ، بایستی توجه نمود که پائین ظرفشوئی و لوله های آب ممکن است خیلی گرم شده باشند. لذا بهتر است که این قسمتها کاملا” عایق بندی شده باشند.

● در زمان حمل و جابجائی غذاها و نوشیدنی های گرم، بایستی فرد مراقب باشد که از نگهداشتن آنها روی ناحیه شکم یا بین پاهای خود پرهیز نماید. استفاده از یک میز مناسب یا یک سینی با لبه های محصور برای جابجائی اقلام مورد نیاز جهت جلوگیری از سوختگی ها می تواند مفید باشد.

از جمله تدابیر احتیاطی دیگر :

– فرد باید دقت نماید که مشابه مراقبتهای فوق الذکر در حمام از جمله در محل شیرآلات ،و لوله های آب نیز صورت گیرد. همچنین امکان دارد لازم باشد جهت پائین تر رفتن درجه حرارت آب گرم وکنترل آن از یک ترموستات تنظیم کننده استفاده شود.

– فرد باید موظب باشد که از نشستن نزدیک به محفظه گرم کن ها یا اجاقها و غیره خودداری نماید. جهت اطمینان از زیاد گرم نشدن پاها بهتر است بطور مرتب آنها را بررسی و کنترل نماید. همچنین باید بخاطر داشت که قسمتهای فلزی روی صندلی چرخدار می توانند بیش از حد گرم شوند و باعث بروز سوختگی ها گردند.

سئوالات : نشیمنگاههای لایه دار ● به چه علت استفاده از نشیمنگاههای لایه دار در توالت یا تجهیزات دوش گیری (از جمله سکوی حمام  ، نیمکت دوش،صندلی کشوئی دوش ها ) اهمیت دارد؟ ● نشیمنگاههای لایه دار که بایستی بطور مرتب از نظر پوشش و نداشتن پارگی کنترل شوند، از چه نظر بایستی مورد بررسی قرار گیرند؟ ● در موقع استقرار بر روی صندلی دوشها به چه نکاتی بایستی توجه نمود؟ بالابرها : ● تدابیر احتیاطی که بایستی در موقع استفاده از بالابرها و تسمه نقاله ها جهت محافظت پوست به آنها توجه نمود ،چه می باشند؟ ● در مدت زمان محدودی که صرف اریب نشستن ( حالت نیمه خم ) در تخت میشود چه توصیه هائی ارائه شده است؟ ● چنانچه فرد از اسپلینت استفاده می کند، چه تدابیر مراقبتی بایستی مورد توجه واقع شوند ؟ ایمنی در آشپزخانه : ● به چه علت داشتن قوه حس مناسب از اهمیت بالائی برخوردار است ؟ ● تدابیر مراقبتی و احتیاطات ایمنی که باید فرد در موقع آشپزی از آنها اطلاع داشته باشد چه چیزهائی هستند؟ ● اقدامات ایمنی جهت حفاظت پوست در برابر سوختگی ها چه مواردی هستند؟

لباس و مراقبت از پوست

لباس نامناسب می تواند خطر گسترش زخمهای فشاری را افزایش دهد،بنابراین بسیار اهمیت دارد که فرد از نوع و طرز لباس پوشیدن خود اطلاع کامل داشته باشد.

نکات مهمی که باید از آن اجتناب کرد عبارتند از :

● پوشیدن لباسهائی که خیلی تنگ هستند.

● لباسهائی که زبر و ضخیم هستند.

● لباسهائی که در قسمت پشت آنها جیب وجود دارد.

● لباسهائی که در قسمت پشت آنها زیپ، دکمه یا برچسب های تزئینی دارند.

● پوشیدن زیر شلواری یا شورتهای تنگ

وضعیت لباس پوشیدن :

وضعیت لباس نیز به اندازه روکش صندلی اهمیت دارد و بایستی مرتب کنترل شود.

● فرد باید مطمئن باشد که لباس در زیر بدن وی، کمترین میزان چروکیدگی را داشته باشد.

● فرد باید مطمئن باشد که قسمت درز دار شلوار مابین عضلات سرین قرار بگیرد.

● گاهی اوقات در موقع جابجائی ها، لباس به سمت بالا حرکت کرده و بصورت توده درزیرفردجمع می شود لذا بایستی از این جهت کنترل صورت گیرد.

لباسهای جدید :

موقعی که فرد لباسی با فرم جدید می پوشد ،بایستی بعد از ۵٫ ۰ساعت پوست بدن خود را کنترل نماید تا ببیند که آیا هیچگونه علامتی روی آن ایجاد شده یا خیر. چنانچه علائمی مشاهده نشود، مدت زمان پوشیدن لباس جدید را تا موقعی که پوست تحمل می کند می تواند افزایش دهد.

نکات مهمی که باید بخاطر سپرد :

● فرد نخاعی بایستی از نگهداری هر گونه شیئی در جیب های خود پرهیز نماید. به عنوان مثال ، قرار دادن سکه در جیب شلوار می تواند باعث ایجاد فشار بر روی پوست شود.

● بدیهی است قطعات فلزی گرما را در خود نگه می دارند ،بنابراین چنانچه لباس دارای زیپ های فلزی یا قسمتهای زینتی فلزی باشد (از جمله لباسهای جین ) ، قرار گرفتن فرد در مجاورت گرما یا آتش می تواند باعث تحریک و سوختگی پوست در آن قسمتها شود.

● سفت بستن کمربند می تواند منجر به بروز فشار بر روی پوست آن نواحی شود.

●  از پوشیدن لباسهای زیر که در ناحیه کمر و مخصوصا” در قسمتهای پاها تنگ هستند باید خودداری شود. لباسهای تنگ می توانند به قسمتهای کشاله ران و انتهای آن فشار زیادی را وارد نموده و باعث آسیب پوست گردند.

● فرد باید کاملا” مراقبت نماید تا در موقع بالا کشیدن زیپ و یا بستن دکمه ها، پوست قسمتهای مجاور آنها، گیر نکند.

● فرد باید بداند که پوشیدن لباسهای تنگ می تواند باعث افزایش فشار سوند یا کیسه آن در ناحیه پاها شود.

● ضمنا” باید اطمینان حاصل نمود که کیسه های سوند خیلی محکم و تنگ بسته نشده باشند.

پوشش پاها :

کفشها بمنظور حفاظت پاها از هر گونه آسیب پوشیده می شوند و حتی المقدور بایستی حداقل یک سایز بزرگتر از اندازه معمولی انتخاب شوند.

● کفشها بایستی عاری از هرگونه دوخت برجسته و ناهموار در داخل و  لبه های آن باشد.

● سطح خارجی کفشها بایستی قبل از پوشیده شدن کنترل شود.

● چنانچه کفشها دارای زبانه هستند، نبایستی زبانه به سمت داخل کپه گردد ،لذا باید فرد مطمئن شود که زبانه ها به سمت بیرون کشیده شده باشند.

● باید مراقب بود که بند کفشها بعد از پوشیده شدن در داخل آنها نمانده باشد.

● از جورابهائی که دارای دوخت برجسته و ناهموار در ناحیه پنجه هستند ،نبایستی استفاده شود.

● از پوشیدن جورابهای تنگ که به ناحیه پنجه و قوزک و اطراف پا فشار می آورند، باید خودداری نمود.

● هنگامیکه جورابهای ساق بلند آنتی آمبولیک ( ضد بسته شدن رگها )  (بنامTEDS) یا جورابهای فشاری پوشیده می شوند. باید مراقب بود که در قسمت پشت زانوها و ناحیه قوزکها فاقد هر گونه چین و چروک باشند.

● به هنگام پوشیدن کفشهای نو بایستی پس از گذشت نیم ساعت پاها دقیقا” کنترل شوند. چنانچه هر گونه برجستگی یا علامتی در پاها وجود داشته باشد، ممکن است نیاز باشد که بعد از رفع علامتها، نسبت به پوشیدن کفش به اندازه یک سایز بزرگتر اقدام گردد، چنانچه کفشهای جدید مشکلی در پاها ایجاد ننمایند می توان نسبت به افزایش زمان پوشیدن آنها تا آنجا که پوست پا تحمل می کند اقدام کرد.

● وضعیت پنجه پا بایستی کنترل شود و اطمینان حاصل کرد که هیچگونه گیر یا چین و تاخوردگی در آن وجود نداشته باشد.

● بخاطر داشته باشید که یک کفش یا زیره مناسب، می تواند پاهای فرد را در وضعیت مناسبی قرار دهد.

سئوالات : ●از پوشیدن چه نوع لباسهائی بایستی خودداری شود ؟ ●در موقع نشستن ، با توجه به نوع لباس چه نکاتی بایستی کنترل گردد؟ ●در رابطه با پوشش پاها چه نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد؟ ●در موقع استفاده از کفشهای نو، چه نکاتی را باید در نظر گرفت ؟ ● تدابیر احتیاطی و مراقبتی پوست در هنگام استفاده از جوراب یا جورابهای ساق بلند فشاری TED چه چیزهائی هستد؟

مسافرت و مراقبت از پوست

به چه عللی پوست فرد در موقع مسافرت در معرض آسیب قرار دارد؟

● مسافرت، بوسیله خودرو ، هواپیما، اتوبوس یا قطار می تواند هر کدام به نوبه خود خطراتی را برای پوست ایجاد نمایند.

– در مسافرت ممکن است لازم باشد فرد در یک شرایط مشکل یا وضعیت دست و پاگیر قرار گیرد و معمولا” مجبور است که بسته به طول مسیر مسافرت ،یک دوره زمانی را خارج از صندلی چرخدار خود سپری نماید.

– اطلاع از نیازمندیهای فرد دارای آسیب نخاعی هنگام سفر، بمنظور کنترل مشکلات احتمالی و به حداقل رساندن خطر بروز مشکلات پوستی کمک زیادی خواهد کرد.

مسافرت با خودرو :

● فرد بایستی سعی کند به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر یا در هر ساعت یکبار نسبت به حذف فشارهای وارده به بدن اقدام کند. لازم است این مسئله چه در موقعی که فرد خود رانندگی می کند و چه در هنگامی که مسافر باشد بایستی صورت گیرد.

– حذف فشار در مسافرت با خودرو می تواند از طریق بلند کردن تنه یا خم شدن به طرفین و حذف نیروهای وارده به استخوانهای نشیمنگاهی صورت پذیرد.

● در صورت امکان، فرد بایستی از وسایل حذف فشار بمنظور افزایش ضریب حفاظتی خود استفاده نماید.

– فرد می تواند از بالشهای حذف فشار استفاده نماید، ولی خیلی از افراد در موقع کاربرد آنها در سطحی بالاتر از حالت طبیعی در خودرو قرار می گیرند.

– چنانچه از بالشتهای Jay استفاده گردد، لایه های متحرک از قسمت پائین برداشته شده و خود به تنهائی می تواند جهت محافظت بکار برده شود.

– یک قطعه بنامVelcro با پهنای متناسب با قسمت پائین می تواند جهت کمک به حفظ شکل لایه ها استفاده شود.

– چنانچه فرد علاقمند به استفاده از بالش در خودرو نباشد ، می تواند از پوستینهای مخصوص حفاظتی استفاده کند.

– باید در نظر داشت که این بالش ها یا پوستینها قادر نیستند که بطور کامل فشارهای وارده بر پوست را حذف نمایند.

● همیشه بایستی در خودرو، کفش و جوراب پوشیده شود.

-کف برخی از خودروها دارای حرارت بالائی بوده و می تواند عامل سوختگی پاها باشد.

– اگر فرد در یک دوره زمانی طولانی در خودرو باشد، بایستی هراز گاهی وضعیت قرارگیری پاهای خود را مرتبا” تغییر دهد.

● باید مراقبت نمود که پاها مستقیما” در معرض منافذ و دریچه های خروج گرما قرار نگیرند، چرا که هوای گرم خروجی از آنها می تواند منجر به سوختگی پوست شود.

● اگر فرد در معرض تابش مستقیم آفتاب، درون خودرو نشسته باشد، بایستی احتیاطات لازم را در نظر داشته باشد.

– روکشهای صندلی ، قلاب کمربندهای ایمنی و سطوح دیگر می توانند مقدار قابل توجهی گرما جذب و در خود نگه دارند.

– چنانچه سطوح گرم شده در تماس با پوست فرد قرار گیرند، می توانند باعث سوختگی شوند.

● چنانچه شخصی در مسیرهای طولانی و در شرایط گرما مسافرت می کند، باید مقداری زیادی مایعات مصرف نماید ( در بین مایعات آب بهترین است ) .

مسافرت هوائی :

● به هنگام تحویل بار مسافر ، تاکید شده است که فرد تا زمان سوار شدن به هواپیما در صندلی چرخدار خود باقی بماند.

● طی زمان باقیمانده و قبل از سوار شدن به هواپیما فرد می تواند ازتوالت استفاده کند و تا آنجا که وقت اجازه می دهد بهتر است که فرد بر روی نشیمن خود بنشیند.

● در داخل هواپیما فرد بایستی در قسمتی از راهروی میانی استقرار یابد که دسته صندلی آن قابل برداشت بوده و به نحوی باشد که جابجائی فرد در موقع سوار و پیاده شدن هواپیما بطور ایمن و آسان تر صورت پذیرد.

● ترجیحا” فرد نخاعی بایستی در هواپیما اولین نفر و درموقع خروج آخرین نفر باشد. به این معنا که علاوه بر زمان پرواز بایستی یک زمان اضافی و بیشتر در نظر گرفته شود. دراین رابطه  اغلب توصیه می شود، قبل از سوار شدن فرد حتما” از توالت استفاده نماید.

● صندلی چرخدار فرد باید همراه بلیط کنترل وی برچسب زده شود و با برچسب بار او مطابقت داشته باشد.

– این مسئله به فرد اطمینان می دهد که صندلی وی در مقصد و در جلوی درب هواپیما تحویل داده خواهد شد، در عوض در این قسمت چمدانها و اسباب وی تحویل نمی شود و فرد با صندلی چرخدار خود حمل می گردد.

● در مجاورت در هواپیما ، فرد لازم است ابتدا بر روی یک صندلی مخصوص جابجا شود.

– این صندلی به شکل باریک طراحی شده و جهت حرکت با ابعاد راهروی وسط هواپیما متناسب است.

– در صورت نیاز به کمک جهت جابجائی، خدمه پروازی اقدامات لازم را انجام خواهند داد.

– در صورت وجود هر گونه مشکل در جابجائی ، فرد بایستی خدمه پروازی را مطلع نماید و ممکن است نیاز باشد که درموقع جابجایی ها فرد از کمربند ایمنی استفاده کند یا شخص دیگری ( احتمالا” همراه فرد ) در موقع حرکت در راهروی وسط وی را همراهی نماید.

● معمولا” فرد بهتر است بالش صندلی چرخدار را  همراه خود به داخل هواپیما ببرد، حتی اگر جهت نشستن مورد استفاده قرار نگیرد.

-چراکه قسمتهائی از صندلی چرخدار که به آسانی قابلیت جدا شدن دارند، احتمال گم شدن آنها وجود دارد.

– چنانچه فرد نسبت به لزوم بکارگیری بالش در هواپیما شک داشته باشد، بهتر است که آنرا از روی صندلی برداشته و در موقع سوار شدن همراه خود بردارد.

● فرد در موقع جابجائی یا بلند شدن از روی صندلی باید مراقب برخورد با دسته های صندلی باشد. در غیر اینصورت احتمال آسیب پوستی می تواند وجود داشته باشد.

● اگر فرد صندلی برقی داشته باشد، خدمه پروازی باید در مورد نوع باتریهای های مورد استفاده بررسی های لازم را بعمل آورند. جهت ایمنی سفر، باید کلیه باتریها دقیقا” مهروموم شوند. بر روی اکثر صندلی های مدرن، باتریهای استاندارد قرار دارد. با این حال بهتر است قبل از سفر، منبع برقی صندلی چک شود.

در طول جریان پرواز :

● در صورتی که طول مدت پرواز طولانی تر از ۲ ساعت باشد، توصیه شده است که فرد روی بالشهای حذف فشار بنشنید.

● چنانچه فرد بالشهای نوع Jay دارد، می تواند از آن استفاده کند یا همانطور که در بخش خودرو توضیح داده شد می تواند لایه های متحرک آنرا را بردارد.

● اگر شخص از بالشهای نوع Roho  استفاده می کند، باید اطلاع داشته باشد که میزان باد این بالشها با توجه به تغییرات فشار هوای داخل کابین نسبت به ارتفاع دچار تغییر می شود.

-بطوریکه همزمان با صعود هواپیما این بالشها متورم خواهند شد و در موقع فرود عکس این قضیه اتفاق می افتد.

– توصیه می شود که جهت تنظیمات مورد نیاز این بالشها پمپی در دسترس باشد.

– قبل از انجام هرگونه تنظیمات، بایستی تا رسیدن هواپیما به ارتفاع پروازی مورد نظر منتظر ماند.

– فرد مجبور است که در موقع فرود مجددا” میزان باد بالش را تنظیم کند.

● در پروازهای طولانی، مانورهای بلند شدن یا خم شدن ،طبق اصول منظم جهت رفع فشارهای وارده به بدن توصیه می شود. باید بخاطر داشت که ، خم شدن به سمت جلو نیز یکی از راههای مناسب برای حذف فشار است.

● این امکان وجود دارد که در پروازهای طولانی ، پاهای فرد متورم شود.

– تورم پاها می تواند منجر به بروز مشکلات فشاری در قسمت کفش ها و پوششهای پاها گردد.

– در طول پرواز بایستی بطور مرتب پاها بررسی شوند و تا آنجا که امکان دارد طی فواصل زمانی منظم پاها بالا برده شود.

– برخی از افراد از وسایل کمکی یا بانداژ جهت به حداقل رساندن ورم استفاده می نمایند.

سئوالات :● درموقع مسافرت با خودرو و غیره ، چگونه می توان فشارهای وارده به بدن را کاهش داد و معمولا” روش انجام آن به چه صورت است؟ ● خطرات احتمالی مربوط به گرما در موقع مسافرت با خودرو کدامند؟ ● چگونه ممکن است تغییر ارتفاع بر روی بدن و تجهیزات تاثیر بگذراند ؟ ● چه اقداماتی برای جلوگیری از بروز عوارض ارتفاع باید بعمل آورد ؟

منبع: ترجمه «مهندس عباس کاشی»، انتشار: مرکز ضایعات نخاعی جانبازان