پوکی استخوان در افراد مبتلا به آسیب نخاعی

پوکی استخوان ( استئو پروزیس ) یکی از عوارض شایع آسیب نخاعی است . با وجود این که رایج ترین الگوی پوکی استخوان در بین عموم مردم در زنان یائسه دیده می شود ، و به طور معمول شکستگی در استخوانهای ستون مهره، لگن و مچ دست شایع تر هستند ، اما پوکی استخوان در آسیب دیدگان ستون نخاعی کاملا” متفاوت است .

در این راستا نکات باید به موارد زیر توجه داشت :
•    کاهش تراکم استخوان در افراد مبتلا به ضایعه نخاعی  در زیر سطح آسیب نخاعی رخ می دهد ، ضمن اینکه توده استخوانی دربالاتر از سطح آسیب حفظ می شود .
•    استخوانهای ترابکولار بیشتر ازاستخوانهای قشری تحت تاثیر قرار می گیرند . به خصوص ، استخوانهای ترابکولار بیشتراز استخوانهای دیستال ( نزدیک به انتها ) و استخوان فمور ( استخوان ران ) و استخوان پروگزیمال ( نزدیک به قسمت انتهائی بالا ) درشت نی (استخوان ساق پا )  . مطالعات در این زمینه  گسترده  هستند ، اما به طور کلی پس از آسیب نخاعی در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد  کاهش تراکم استخوانی در پاها رخ می دهند .

•    پوکی استخوان را می توان با استفاده از اشعه ایکس  ، در همان شش هفته اول بعد از آسیب نخاعی تشخیص داد . اکثر محققان اعتقاد دارند که افت تراکم استخوان به کندی اتفاق می افتد  و در حدود دو سال پس از آسیب به یکنواخت می شود ، اما برخی از مطالعات نشان می دهند که از دست رفتن تراکم استخوانی ادامه می یابد و بعد از آن در یک سرعت بسیار آهسته ای رخ می دهد. این موضوع بحث برانگیز باقی مانده است .
•    پس از آسیب نخاعی تراکم مواد معدنی استخوان در ناحیه کمری ستون فقرات بصورت مقادیر طبیعی یا بالاتری حفظ می شود . چرا این اتفاق می افتد ؟ یک نظریه حاکی از آن است که مقدار قابل توجهی از وزن بدن به دلیل نشستن روی ویلچرمی تواند باعث شود که  فعالیت های ساخت استخوان شده به اندازه کافی تحریک شده و در نتیجه تراکم مواد معدنی استخوان در ستون فقرات حفظ گردد . اما عدم تحمل وزن در اندام های تحتانی ، عدم وجود این تحریکات را به دنبال داشته و در نتیجه منجر به از دست دادن تراکم مواد معدنی استخوان می شود .
سطح آسیب دیدگی
•    افت تراکم استخوانی درافراد مبتلا به تتراپلژی بیشتر است ، چرا که منطقه بیشتری از بدن آنها در زیر سطح آسیب دیدگی وجود دارد .
•    افراد مبتلا به پاراپلژی معمولا” دارای تراکم مواد معدنی استخوانی بیشتری در اندام های فوقانی خود هستند  .
•    شدت کاهش تراکم توده استخوانی ، در استخوانهای تحت تاثیر ، در افراد پاراپلژی و تتراپلژی یکسان است .

میزان آسیب دیدگی :
•    افراد مبتلا به ضایعه کامل نسبت به افراد مبتلا به آسیب ناقص  ، دارای افت تراکم استخوانی بیشتری هستند  .
• اسپاسم می تواند نقش مهمی در حفظ توده استخوانی پس از آسیب نخاعی داشته باشد ، چرا که کشش ماهیچه ها بر روی استخوانها می تواند مشابه اثر تحمل وزن عمل نماید .

مدت زمان آسیب دیدگی :
•    هر چه مدت زمان آسیب دیدگی طولانی تر باشد ، به احتمال زیاد کاهش تراکم استخوانی نیز بیشتر خواهد بود  .

افزایش سن :
•    عموم مردم جامعه همزمان با افزایش سن معمولا” با درجاتی از کاهش توده استخوانی مواجه هستند . اما مطالعات انجام شده در خصوص افراد نخاعی کاملا” بحث برانگیز است . دو مطالعه ی مقایسه ای در مورد افراد جوان و مسن تر مبتلا به آسیب نخاعی انجام شد و مشخص گردید که افت تراکم استخوانی در گروههای مسن تر ( Kiratli 2000، Garland  ۲۰۰۱ ) بیشتر است ، اما برخی از محققین هم دریافتند که طول مدت آسیب دیدگی جدا از موضوع سن بر روی توده استخوانی تاثیر گذار بوده است .

منبع :  http://sci.washington.edu–  تهیه و تنظیم از : مهندس عباس کاشی ( e mail :  ohealth2007@yahoo.com)  – انتشار: انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران