آیا فشار خون فاکتور مهمی در بهبودی آسیب نخاعی محسوب می شود؟

عوامل مختلفی در بهبود فرایند آسیب نخاعی نقش دارند – همه چیز از مداخلات و اقدامات پزشکی زود هنگام گرفته تا رفع فشار از روی نخاع ، برنامه های فیزیوتراپی فشرده و مدیریت دارو  و درمانهای مختلف … همگی نقش مهمی در روند بهبودی بیمار دارند. اما، یکی از مهمترین کارها در فرایند بهبود ضایعات نخاعی، نظارت و مدیریت فشار خون است.

در این مقاله  توضیح داده شده است که، چگونه آسیب نخاعی برروی فشار خون تاثیر می گذارد،  و نحوه تأثیر فشار خون بر بهبود بیمار مبتلا به آسیب نخاعی نشان داده می شود. همچنین شکل جدیدی از درمان آسیب نخاعی معرفی شده که جهت تسهیل روند بهبودی آسیب نخاعی بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. برای اینکه با تاثیر و نقش فشار خون در ترمیم آسیب نخاعی آشنا شویم، ابتدا باید ببینیم چگونه ضلیعه نخاعی بر روی میزان فشار خون تاثیر می گذارد.

چگونگی تاثیر آسیب نخاعی بر روی میزان فشار خون

نخاع بخش مهمی از سیستم عصبی مرکزی بدن (CNS) محسوب می شود وعلاوه بر اینکه به عنوان مجرای ارتباطی بدن و مغز است ، مسئولیت تنظیم فشار خون در بدن را نیز بر عهده دارد. اما هنگامی که نخاع آسیب می بیند ، ممکن است بدن قادر به تنظیم وحفظ  فشار خون مناسب نباشد، بطوری که می تواند این فشار تا سطح خطرناکی افزایش یا کاهش می یابد.

اندازه فشار خون هر کسی مبتنی بر دو عامل اصلی است :

• فعالیت بدنی
• خاصیت ارتجاعی رگ های خونی برای منبسط یا منقبض شدن .

آسیب نخاعی می تواند تبادل سیگنالهای بین مغز و نواحی پائینتر محل آسیب را با مشکل مواجه کند، بنابراین قلب و رگ های خونی نمی توانند همچون گذشته پیام های مربوط به تنظیم فشار یا انقباض  و انبساط رگها را برای ارسال خون کمتر یا بیشتر به مغز را دریافت کنند. این موضوع می تواند باعث ایجاد تغییرات شدید در فشار خون فرد مبتلا به آسیب نخاعی گردد. در نتیجه می تواند در بهبود آسیب نخاعی تأثیرگذار باشد .

هرگونه صدمه به نخاع ممکن است منجر به وضعیتی شود که به نام ” اتونومیک دیس رفلکسی ” (AD) شناخته می شود. این وضعیت در اصطلاح ، نوعی فشار خون بالا و تهدید کننده زندگی محسوب می شود که حتی می تواند منجر به بستری شدن فرددچار آسیب نخاعی گردد. در واقع این حالت، واکنش بدن به محرک های دردآور یا ناراحت کننده است، به این معنی که یبوست یا حتی فرورفتن ناخن انگشت پا بدن می تواند باعث تحریک  سیستم عصبی بدن برای پاسخ به تحریک بیش از حد شده و فشار خون را تا سطح خطرناکی بالا ببرد.

فشار خون مطلوب برای فرد سالم و بدون آسیب نخاعی، – برای مقادیر فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب ۸۰/۱۳۰ میلی متر جیوه در نظر گرفته شده که – قبلاً ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه –  بوده است. طبق گفته بنیاد های کریستوفر ریو و دانا، یک فرد بالغ با سطح ضایعه ۶T و بالاتر دارای فشار خون سیستولیک نرمال بین ۹۰ تا ۱۱۰ میلی متر جیوه است. اتونومیک دیس رفلکسی باعث می شود میزان فشارخون سیستولیک ۲۰ الی۴۰ میلی متر جیوه افزایش یابد.

طبق وب سایتهای پزشکی، در اتونومیک دیس رفلکسی فشار خون بطورخطرناکی بالا رفته و ضربان قلب کاهش می یابد. این وضعیت می تواند دستیابی به بهبودی بهینه را برای بیماران آسیب نخاعی دشوارتر کند، چرا که ممکن است توانایی آنها برای درگیر شدن در هر فعالیت نوع بدنی شدید محدود گردد. اتونومیک دیس رفلکسی معمولاً روی مبتلایان به آسیب نخاعی با سطح ضایعه  ۶T به بالاتر تأثیر می گذارد. اما، در مواردی نادر، درافراد آسیب دیده سطح پایین نیز دیده شده است.

در برخی از افراد دچار ضایعه نخاعی وضعیت برعکس دیده می شود. به این معنا که افت فشارخون اورتواستاتیک (OH)  را تجربه می کنند،  که نوعی فشار خون پایین مزمن است که می تواند بصورت  ضعف، چندین بار در روز یا عدم توانایی انجام بسیاری از فعالیت ها بروز پیدا کند . فشار خون پایین نیز همانند فشار خون بالا می تواند به طور بالقوه مانع بهبود وضعیت افراد دچار آسیب نخاعی شود. این اتفاق  معمولا” زمانی رخ می دهد که فرد بعد از دراز کشیدن یا نشستن سعی در بلند شدن و حرکت دارد.

فشار خون در افراد آسیب دیده نخاعی چه تاثیری در بهبودی آنها دارد

هنگامی که آسیب نخاعی بر روی سیستم عصبی خودمختار تأثیر می گذارد ، می تواند فشار خون را تا حد خطرناکی بالا برده یا کاهش دهد که این موضوع می تواند بر روی عملکردهای اساسی بدن تأثیر گذارباشد که در صورت عدم درمان ، اتونومیک دیس رفلکسی می تواند منجر به انواع علائم زیر شود :

• سکته
• ایست قلبی
• تشنج
• ادم ریوی
• خونریزی شبکیه
• خونریزی مغزی
• حتی مرگ

در افت فشار خون، خون در قسمتهای تحتانی بدن – بخصوص پاها و شکم – انباشته می شود و می تواند منجر به بروز انواع علائم ناتوان کننده زیر شود:

• سرگیجه
• سبکی سر
• تاری دید
• حالت تهوع
•  سنکوپ (غش)

در حال حاضر پروتکلهای جدیدی در بیمارستان عمومی زاکربرگ سانفرانسیسکو (ZSFG) و بخش تروما استفاده می شود و در حال تغییر پیش آگهی آسیب نخاعی و کمک به بازماندگان آسیب نخاعی است تا جایی که فرد بتواند مجدداً استقلال خود را بدست آورد و روی پای خود بایستد . طبق مقاله ای که در MedicalXpress.com  منتشر شده ، این رویه ” ترکیبی از ارزیابی های تجدید نظر شده و درمان های جدید برای شخصی سازی مراقبتها است ” که منجر افزایش سرعت بهبودی فرد می شود.

هر کسی که دچار آسیب نخاعی شده، فشار خون و جریان خون منحصر به فردی دارد و موضوع مهم این است که باید کنترل آن به گونه ای باشد و به نقطه بهینه ای برسد که آسیب های احتمالی به حداقل ممکن کاهش یافته و باعث بهبودی وضعیت آسیب نخاعی او شود.

شکل دیگری از بهبودی در ارتباط با فشار خون و عملکرد قلبی عروقی آسیب نخاعی در قالب تحریک اپیدورال نخاع (ES) است. این مطالعه تأثیر پایدار تحریک اپیدورال روی فشار خون بالا را نشان می دهد و به ثبات فشار خون و ضربان قلب بین جلسات ES کمک می کند.

در این مقاله آمده است: یکی از مهمترین عوامل پروتکل درمانی جدید در ZSFG ، محاسبه فشار خون بهینه هر فرد و کنترل آنها در اتاق عمل در سریعترین زمان ممکن است. بر خلاف رویکردهای مرسوم در بهبود آسیب نخاعی، این روش در ۱۲ ساعت اول زمان آسیب دیدگی و اجرای فوری کنترل  فشار و در اسرع وقت باید انجام شود.