کنترل درد درافراد نخاعی

درد در افراد نخاعی معمولا” از طریق درمان با داروها ، اصلاح فعالیت ها و یا ترکیبی از هر دو کنترل می شود. این اقدامات ممکن است نتوانند درد را به طور کامل برطرف کنند ، اما استفاده از یک برنامه کارآمد می تواند شدت آن را به حداقل ممکن برساند .

کنترل درد ممکن است یک فرآیند بسیار دشوار داشته باشد . در بسیاری از مواقع شناخت آن چیزی که باعث ایجاد درد در افراد نخاعی می شود ، خیلی مشکل است . شما به عنوان یک فرد نخاعی قبل از استفاده از هر گونه دارو یا روش کنترل درد باید با پزشکی صحبت کنید که در مورد دردهای پس از آسیب نخاعی دانش کافی داشته باشد . معمولا” پیدا کردن بهترین روش کنترل درد نیاز به زمان دارد. یک برنامه کنترل درد موثر برای شما بستگی به نوع درد شما دارد .

درمان درد های حاصل از آسیبهای نخاعی یکی از مشکل ترین درمان ها است. بعضی از داروهای ضد درد نوروپاتیک مانند نوروتین (neurotin یا gabapetin) ، نورتریپتیلین (nortriptyline ) ، آمی تریپتیلین (amitriptyline ) ممکن است جهت کاستن درد موثر باشند . دربرخی موارد ، یک پمپ در زیر پوست کار گذاشته می شود تا مواد مورد نیاز ( مواد تسکین دهنده و کلونیدین ) برای کمک به تسکین درد را به تدریج وارد بدن نماید .
دردهای مقطعی نیز ممکن است با داروهای ضد درد نوروپاتیک تسکین پیدا کنند . از جمله درمان های دیگری که ممکن است موثر باشند می توان به : تحریک نخاع و بلوک اپیدورال همراه با اقدامات جراحی مانند جراحات ناحیه ورودی ریشه خلفی ( dorsal root entry zone lesions) و برش یا قطع ریشه عصبهای خلفی ( ( dorsal rhizotomy اشاره نمود.
درد مربوط به ریشه های عصبی درگیر می تواند ناشی از عدم ثبات مهره های آسیب دیده باشد که می تواند با ثابت سازی مهره ها و استفاده از مواد افیونی و یا داروهای ضد درد نوروپاتیک تسکین یابد . اگر استخوان یا مواد دیسکی در محل جراحت وجود داشته باشد ، معمولا” جهت رفع فشار حاصل از آنها عمل جراحی انجام می شود که در نهایت موجب تسکین درد می گردد . اغلب برای تسکین درد های حاصل از صدمه ناحیه انتهایی ستون فقرات ( equina ( cauda، درمان اعصاب محیطی ضرورت دارد .
سیرینگومیلیا ( Syringomyelia یا وجود حفره یا کیسه در نخاع ) از طریق ام. آر. آی I) MR) تشخیص داده می شود و برای خارج کردن آن نیاز به عمل جراحی است .
درد حاصل ازاستفاده مفرط ازیک عضو اغلب با اصلاح فعالیت مفصل یا آن قسمت از بدن که مورد استفاده بیش ازحد قرار دارد ، قابل درمان است . اصلاح حرکت ممکن است از طریق محدود کردن و یا متوقف کردن فعالیت هایی انجام گیرد که باعث بدتر شدن درد می شوند . به عنوان مثال ، اگر شما درد شانه داشته باشید ، محدود نمودن هل دادن ویلچر می تواند به تسکین درد شما کمک کند . در موارد شدید ممکن است ضرورت پیدا کند که فرد ویلچر دستی خود را با یک ویلچر برقی تعویض کند .

متوازن سازی فعالیتها

۱ – تمام فعالیت هایی را که معمولا” بیش از حد انجام می دهید و منجر به افزایش درد و احساس خستگی در شما می گردند ، فهرست کنید . برای مثال ، اگر تایپ کردن روی کامپیوتر باعث تشدید درد شما می شود ، در لیست یادداشت کنید : ” تایپ کردن با کامپیوتر” .
۲ – در مورد انجام دادن هر فعالیتی که در فهرست خود یادداشت کرده اید ، مدت زمانی را که طول می کشد تا افزایش درد و یا خستگی را تجربه کنید ، یادداشت نمائید . به عنوان مثال ، اگر هنگام ” تایپ کردن با کامپیوتر” افزایش درد یا خستگی را بعد از ۳۰ دقیقه حس می کنید ، این زمان را یادداشت کنید .
۳ – هنگامی که شما افزایش درد یا خستگی را تجربه می کنید ، برای انجام هر فعالیت یک محدودیت زمانی را طوری تنظیم نمائید که در کمتر از آن زمان ، مشکلی ندارید . هنگامی که شما به آن زمان می رسید ، آن فعالیت را متوقف نموده و استراحت کنید . به عنوان مثال ، پس از ۱۵ دقیقه تایپ با کامپیوتر، کار را متوقف کرده و استراحت نمائید .
۴ – بعد از استراحت مجددا” فعالیت مورد نظرتان را ادامه دهید . زمانی که شما صرف استراحت می کنید ، متفاوت خواهد بود . در هر حال شما طبق آنچه که در شماره های ۲ و ۳ مشخص شده باید به اندازه کافی زمان استراحت داشته باشید تا بتوانید به فعالیت خود ادامه دهید .
۵ –  برای انجام کامل هر نوع فعالیت عجله نکنید . شما باید به آرامی و با افزایش مقدار زما نی که صرف انجام فعالیت می کنید ، به مرور استقامت خود را افزایش دهید و همیشه دوره های استراحت را به اندازه کافی در نظر بگیرید.

اگر شما از طریق اصلاح فعالیت ها و  موزون ساختن  آنها  قادر به تسکین درد خود نباشید ، ممکن است لازم باشد از داروها از جمله مخدرها یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنید .

درد های حاصل از اسپاسمهای عضلانی بهتر است با درمان اسپاسم برطرف شوند. معمولا” داروهایی که برای درمان اسپاسم های عضلانی تجویز می شوند ، شامل باکلوفن یا والیوم هستند .

درد های حاصل از بی ثباتی مهره های ستون فقرات می توانند با محدود کردن یا متوقف کردن فعالیت های تشدید کننده درد کاهش یابند . با وجود اینکه اصلاح یا تنظیم فعالیت ها می تواند به تسکین درد کمک کند ، اما امکان دارد مصرف مخدرها و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز ضرورت پیدا کند . در برخی از موارد ، ممکن است جراحی مورد نیاز باشد و معمولا ” بعد از اینکه  درمان های دیگر با شکست مواجه می شوند ، مورد استفاده قرار می گیرد .

بهتراست درد های احشایی توسط پزشک درمان شود ، چرا که  این دردها می توانند در اثریکسری عوامل ایجاد شوند. این نوع درد ها ممکن است ناشی از آسیب اعصاب باشد و معمولا” توسط مخدرها و / یا داروهای ضد درد نوروپاتیک قابل تسکین هستند  . همچنین امکان دارد این نوع دردها در اثر آسیب اندامهایی مانند مثانه ، کبد ، کلیه ، و روده ایجاد شوند . گزینه های درمان ممکن است شامل اصلاح برنامه اجابت مزاج یا دفع ادرار و یا عمل جراحی باشد .

کلید موفقیت در کنترل درد

برای موفقیت در کنترل درد ، لازم است که به موارد زیر توجه داشته باشید :

–         انعطاف پذیر بوده و تشریک مساعی داشته باشید .

–         به طور مشترک با متخصصان مراقبت های بهداشتی کار کنید ،  تا راه حل درمان درد شما پیدا شود .

–         دستورات درمان را ادامه دهید .

–         با پرسیدن سوالاتی مانند موارد زیر نقش فعالی را در درمان درد خود ایفا کنید :

–         آیا داروهای دیگری هم وجود دارند که ارزان تر و مطمئن تر باشند ؟

–           آیا داروها یا درمان تجویز شده برای شما مورد تایید سازمان جهانی دارو و غذا (FDA) است؟

–         آیا داروها یا درمان های بکار گرفته برای شما دارای عوارض جانبی هستند ؟

–          آیا مقالاتی راجع به روش درمان یا دارویی وجود دارند که بتوانید اطلاعات بیشتری در مورد آنها  بدست آورید ؟

–         آیا کسانی در دسترس شما هستند که از یک روش درمانی استفاده کرده اند وشما بتوانید در مورد تجربیاتشان با آنها صحبت کنید ؟

درد شما را درگیر می کند

درد نه تنها بر روی بدن شما تاثیر می گذارد ، بلکه فکر و احساس شما را هم تحت تاثیر قرار می دهد . اگر درد داشته باشید ، شرکت شما در فعالیت ها مشکل خواهد بود . درد در هر قسمت از بدن که باشد ، آزار دهنده است . درد در بدترین حالت خود، آنقدر شدید است که تقریبا غیر قابل تحمل به نظر می رسد.

وقتی کسی احساس درد دارد ، احتمالا به سختی در مورد هر چیز دیگری  به جز آن فکر می کند . علاوه بر این ، تا زمانی که در مورد درد فکر می کنید ، فکر کردن در مورد محل کار ، مدرسه و یا هر چیز دیگر ، سخت است . این تفکر منفی بر روی پاسخ های احساسی شما تاثیر می گذارد. این ترس که اگر کاری بکنید ممکن است درد شما بدترشود، می تواند شما را از انجام لذت بخش آن کار منع کند ، چرا که  مسلما” هیچگاه دوست ندارید که دردتان بیشتر شود . اگر درد شما آزار دهنده باشد ، ممکن است هنگام شرکت در فعالیتها احساس سرخوردگی کنید . همچنین امکان دارد درد منجر به احساس خشم یا افسردگی شما شود .

چیزهایی که می توانند باعث افزایش درد شوند

افکار و احساسات شما می توانند درد شما را تشدید کنند  . یک مثال در این مورد زمانی است که شما خودتان را هل می دهید و درد شما شدید می شود. این موضوع می تواند منجر به خستگی ، افزایش استرس ، نگرانی ،  اضطراب ، کاهش توانایی انجام فعالیت های روزانه و یا اجتناب از فعالیت های روزمره برای دوری از درد گردد . نمونه دیگر از افکار و احساسات شما که بر روی درد موثر می باشد ، هنگامی است که شما ضمن زندگی با ضایعه خود ،  استرس و یا افسرده شدن را به عنوان یک نتیجه از مشکلات خود تجربه کنید . در این صورت خود افسردگی می تواند باعث تشدید درد شده و نهایت منجر به انزوای اجتماعی گردد .

چیزهایی که می توانند باعث کاهش درد شوند

اگر شما با درد زندگی می کنید ، یکسری روش های روانی وجود دارند که می توانید برای کمک به کاهش درد خود از آنها استفاده کنید . شما می توانید روش مقابله ی بهتر با استرس و غلبه بر افسردگی را از طریق متخصصین مشاوره یاد بگیرید ، اگر چه امکان دارد افسردگی شدید نیاز به دارو هم داشته باشد . از جمله تکنیک هایی که ممکن است از طریق مشاوره بیاموزید ، می توان به  روشهای آموزش تمدد اعصاب ، بیوفیدبک و هیپنوتیزم اشاره نمود .

استفاده از تکنیک انحراف حواس نیز می تواند به کاهش درد های مزمن کمک کند . ممکن است هنگامی که فعال نیستید ، و یا هنگامی که شروع به تمدد اعصاب می کنید ، مانند زمانی که می خواهید بروید بخوابید ، درد  شما افزایش یابد . دلیل این تشدید درد این است که در واقع شما در این لحظات بر روی درد خود تمرکز می کنید . هنگامی که شما در فعالیتی لذت بخش و معنی دار شرکت می کنید ، آگاهی شما نسبت به درد کاهش می یابد . به عنوان مثال ، هنگامی که شما مشغول کاری هستید ، یا در مدرسه یا دانشکده ، یا فعالیت های تفریحی شرکت دارید ، به احتمال زیاد تمرکز شما بر روی درد نخواهد بود  .

نتیجه گیری
کنترل درد در بهبود کیفیت کلی زندگی می تواند بسیار حائز اهمیت باشد . اگر شما درد دارید ، با پزشک صحبت کنید . در وهله نخست از روش های ساده ی کاهش درد شروع کنید . ممکن است  قبل از پیدا کردن یک روش کارآمد یا ترکیبی ازروشها مجبور به آزمایش درمان های مختلف شوید . هیچگاه خود درمانی نکنید ، چرا که امکان دارد شما دچار یک بیماری جدی باشید که ممکن است همان عامل درد شما باشد .

منبع: مقاله :  ” Pain Management  ” –  اقتباس شده از سایت :  http://www.spinalcord.uab.edu – ترجمه و تنظیم : مهندس عباس کاشی –  ( email: ohealth2007@yahoo.com) –  شهریورسال  ۱۳۹۰- انتشار: انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران