سلامت جنسی بعد از آسیب نخاعی

هر ساله تقریبا” ۱۱۰۰۰ آمریکائی به آسیب نخاعی مبتلا می شوند و اکثریت آنان را مردان بین ۱۶ تا ۳۰ سال تشکیل می دهند. متداولترین علت آسیب نخاعی تصادفات وسائط نقلیه موتوری می باشد. در ضایعات نخاعی ،سلولهای طناب نخاعی دچار آسیب می گردند و یا حتی ممکن است در اثر قطع سیستم عصبی، پیامهائی که به بالا و پائین نخاع انتقال می یابند، مختل شوند. وقتی نخاع آسیب می بیند، معمولا” طناب نخاعی متورم گشته و تقریبا” هر سیستمی از بدن دچار تغییرات می گردند. بندرت پیش می آید که بدن کارکرد قبل از آسیب را مجددا” بدست آورد. از آنجا که برای آسیب نخاعی هیج ” درمانی ” وجود ندارد، ولی با پیشرفتهایی که در زمینه درمان ایجاد شده، از جمله روشهای جراحی و فنون جدید درمانی و داروهای آزمایشگاهی می توان از افت عملکرد دستگاههای بدن جلوگیری بعمل آورد.

در سالهای اخیر یکی از موضوعاتی که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، مسائل جنسی بعد از آسیب نخاعی می باشد. دکترفیدلر( Irma Fiedler) استاد رشته فیزیک پزشکی و توانبخشی در دانشکده پزشکی ویسکونزین ( Wisconsin ) یکی از کسانی بود که طی ۵ سال اخیر مطالعات و تحقیقاتی را در زمینه تعدادی از موضوعات جنسی بعد از آسیب نخاعی و تعیین زمان اقدامات مربوط به بهداشت وسلامت جنسی انجام داده است.
طی یک مطالعه محلی که در آگوست سال ۲۰۰۲ انجام شد ، مقاله ای بنام ” سلامت جنسی بعد از آسیب طناب نخاعی ” ارائه گردید که در آرشیو مراکز علوم فیزیک پزشکی و توانبخشی موجود است.مولفان این مطالعه عبارتند بودند از: دکتر توماس فیشر، دکتر پراکاش دبیلو رود، دکتر مارگارت جی بای فیلد، دکتر تراسیدتی براون، مهندس مته اوجی مایات و دکتر فیدلر از دانشکده پزشکی .

آنچه اهمیت دارد این است که بخاطر داشته باشید: مسایل جنسی بعد از آسیب نخاعی فقط به این شکل نیست که، بیمار از نظر جسمی قادر به انجام عمل جنسی می باشد یا خیر. بلکه مطمئا” میزان قوای حرکتی و نحوه عمل بیمار می تواند تاثیر زیادی بر روی رابطه جنسی او با همسرش داشته باشد، ولی مسائل زیاد دیگری نیز وجود دارند که زوجین با آن مواجه می شوند.

سلامت جنسی نه فقط شامل توانائی جنسی است ،بلکه احساسات جسمانی و روحی -روانی زوجین را قبل، بعد و در حین عمل جنسی در برمی گیرد. میزان علاقمندی و تمایل یک یا هر دو زوج به ارتباط جنسی بعد از بروز آسیب می تواند دچار تغییر شود. نحوه عملکرد روده و مثانه می تواند بر روی زندگی زناشویی و باروری تاثیر بگذارد. بعلاوه مجموعه ای از موضوعات مختلف احساسی مربوط به احساسات خود بیمار و مسائل مرتبط با اطلاعات وآگاهی جمعیت افراد ناتوان وجود دارند.

کاهش فعالیت جنسی بعد از ضایعه نخاعی :

اگرچه اکثر بیماران تحت مطالعه اینطور در نظر در گرفته شدند که “بطور کلی موضوعات جنسی آنان بعد از آسیب نخاعی یکسان نمی باشد”، اما مطالعات نشان داد که فعالیت جنسی بطور چشمگیری از دوره قبل از آسیب تا دوره بعد از آسیب و دوره توانبخشی بیماران تحت درمان کاهش می یابد.
متاسفانه، بیشتر افراد بعد از آسیب اولیه که نیازمند مشاوره های روانشناسی و اجتماعی هستند، مورد توجه قرار نمی گیرند. دکتر فیدلر می گوید: در زمان آسیب به بیماران گفته می شود که زندگی آنان دچار تغییر شده است. ولی خیلی از افراد نخاعی واقعا” به یاد نمی آورند که به آنها گفته شده باشد ، این تغییرات آیا بدلیل مسائل روانپزشکی است و یا بخاطر صدماتی است که به محل آسیبشان وارد شده است.
پژوهشگران می گویند: وقتی بیماری می خواهد از بیمارستان ترخیص شود بیمارستانهای اندکی، کارشناسان آشنا با مسائل اجتماعی روانی دارند که در مرحله حاد بعد از آسیب بتوانند بیماران را راهنمایی کنند. در حالیکه قوای جنسی در طول دوره توانبخشی بیمار کاهش می یابد، اما بعد از اتمام دوره توانبخشی و ترخیص از بیمارستان تا اندازه ای افزایش پیدا می کند .بعدازآن، این موضوع باعث شد پژوهشگران به این نتیجه برسند که” زمان بین پایان توانبخشی جسمی بیماران و حدود ۶ ماه بعد از آن” زمان مهمی برای انجام اقدامات درمانی است.

اطلاعات درست ، زمان درست :

شاید مهمترین اطلاعاتی که طی تحقیقات مشخص شده ، “اهمیت زمان انجام اقدامات درمانی” است. مطالعه ای که بر روی ۴۰ نفر از مردان و زنان نخاعی انجام شده ،پاسخ آنان به سئوالاتی که طی ۴ دوره زمانی بعدازآسیب تا ۱۸ ماه بعد از ترخیص از مرکز توانبخشی مطرح شده را، تجزیه و تحلیل کرده است. نتایج حاصله نشان داد که بیماران و زوج جنسی آنان بطور مشخصی نیاز به “آگاهی، آموزش و مشاوره” دارند و زمان مطلوب برای اقدامات درمانی معمولا” در حدود ۶ ماه بعد از ترخیص بیماران از دوره توانبخشی می باشد.
مولفان این مطالعه می گویند که ” بیماران نیاز دارند که یکسری اطلاعات ضروری، در زمان مناسب و مقتضی به آنها داده شود. ” همچنین دکتر فیدلر متذکر شده است که : برخی از افراد نمی توانند این نوع اطلاعات را زودتر از ۶ ماهی که ذکر شد، دریافت کنند “. بعد از گذشت ۶ ماه از ترخیص آنان، بیماران تحت مطالعه تغییرات قابل ملاحظه ای در زمینه جنسی و تمایلات جنسی داشته اند، بطوری که آنها قادر به انجام اعمال جنسی شده و به فکر انتخاب همسر افتاده اند.

مراقبتها و هزینه های آن نیز مسائلی هستند :

حمایت زوج بیمار نخاعی در زندگی جنسی آنان از اهمیت بالائی برخوردار است. مولفین نوشته اند که :” حمایت همسر بیمار نخاعی بسیار ضروری می باشد. ” و این موضوع لازم است در یک دوره زمانی طولانی انجام شود.
دکتر فیدلر آورده است که : ” گروه تحقیقاتی دریافت که: حمایت همسر بیمار به مدت حداقل۲ سال بعد از آسیب، موضوعی بسیار حساس برای بیمار است.” او بر اهمیت همکاری زوجین با یکدیگر تاکیدویژه ای دارد. ” اگر شما طی یک تصادف وسیله نقلیه مبتلابه آسیب نخاعی شده اید، ممکن است برایتان قابل قبول نباشدکه نه تنها شما بلکه همسرتان نیز جهت حمایت نیاز به یک مشاوره دارد. متاسفانه، زندگی برای همسر بیمار نخاعی می تواند بامشکلات زیادی همراه باشد.ازاین رو معمولا” همسران به مروراز پا در می آیند و از مسئولیتهای مراقبت خسته می شوند. بطوری که مشکلات آنها به فشارهای جسمی و روحی تبدیل می شود.بسیاری از افراد نسبت به این فشارها و صدمات بی اعتنا هستند و چنانچه همسر بیمار تحت یک سیستم حمایتی (که فرد نخاعی یا خود او راپشتیبانی می کند) قرارنداشته باشد، این موضوع می تواند با فشار جسمی و روانی زیادی برای همسر بیمار همراه باشد.
در هر صورت اگر بیمار و همسرش با یکدیگر به شکل یک گروه همکاری کنند، این مسئله باعث می شود که کارها خیلی آسانتر انجام شود.
یکی از موضوعات مهمی که می تواند باعث بروز مشکلات در روابط بعد از ضایعه نخاعی شود ،تحمیل “مسائل مالی” می باشد. انجمن فلجهای کریستوفر ریوو ،میانگین هزینه های ضایعات نخاعی را در طول زندگی بصورت زیر فهرست کرده است:
• هزینه های مربوط به بستری اولیه، تجهیزات مورد نیاز و مناسب سازی منزل بطور متوسط ۰۰۰/۱۴۰ دلار
• هزینه های مربوط به آسیب و توانبخشی به تنهایی برای هر شخص ضایعه نخاعی تقریبا” ۰۰۰/۲۵۰ دلار
• هزینه های اضافی مربوط به دوره زندگی که بوسیله افراد نخاعی ایجاد می شود، حدود ۰۰۰/۴۰۰ دلار است که بسته به سطح آسیب می تواند تا بیش از ۱/۲ میلیون دلار افزایش یابد.
“حمایت” و “روح همکاری” نقش بزرگی را در روابط بیمار با همسرش بازی می کند، همانطور که” جنبه های مالی” آسیب نخاعی در این موضوع همیشه نقش به سزایی دارند.
امید به آینده :
هنگامی که گروههای متخصصین توانبخشی و پزشکان به جنبه های مختلف مسائل جنسی بعد از ضایعه نخاعی می پردازند، بیماران تشویق می شوند تا بدانند پژوهشگران به آنان و همسر شان دائما” در مورد بهبود زندگی جنسی امید خواهندداد. همچنین آموزش و مشاوره در ماهها وسالهای اولیه بعد از آسیب نخاعی به اندازه تصمیم به کارگروهی متخصصین برای زوجین بسیار مفید خواهد بود.

منبع: مترجم «مهندس عباس کاشی» – انتشار: مرکز ضایعات نخاعی جانبازان