زندگی خوب و سالم با پیشگیری از زخمهای فشاری

زخمهای فشاری :

زخمهای فشاری یکی از مشکلات بزرگ افراد مبتلا به ضایعه نخاعی ( SCI ) هستند. عقیده بر این است که می توان بطور کامل از بروز این زخمها پیشگیری کرد. در افراد سالم ،مغز پیغامهائی را از اعضاء ، عضلات و پوست دریافت می کند مثل پیامهائی که در اثر تماس با اجسام خیلی سرد یا داغ ارسال می شود یا پیامهای احساس ناراحتی و غیره .

با توجه به اینکه انتقال این پیامها بطور غیر ارادی و غریزی صورت می گیرد، بدن نسبت به این پیامها بصورت خودکار واکنش نشان می دهد. اگر فرد احساس سوختگی کند، سریعا” دست خود را از اجسام داغ و سوزاننده دور خواهد کرد یا مثلا” اگر لباس فرد طوری باشد که برای او ناراحتی ایجاد کند فرد سعی خواهد کرد آن را مطابق با راحتی خود تنظیم کند. اما بعد از ضایعه طناب نخاعی، احساس فرد نسبت به عوامل مختلف کم می شود و گردش جریان خون نیز کاهش می یابد. با این وضعیت پوست بدن شخص، دیگر قادر نیست مانند قبل از ضایعه، خود را بازسازی کند. همچنین پوست نمی تواند در مقابل فشارهای وارده مقاومت نشان دهد.

برای پیشگیری از زخمهای فشاری، فرد بایستی یکسری تمرینات منظم برای کاهش فشارهای وارده به بدن را داشته باشد، بطوری که مطمئن باشد، مناسبترین روش های کاهش فشار را انتخاب نموده است. بطور کلی رژیم غذایی و سطح فعالیت فرد نقش مهمی را در پیشگیری از زخمهای فشاری دارند.

پوست بدن جهت تغذیه و بازسازی سلولهای خود به مقدار معینی ویتامین و مواد معدنی نیاز دارد. لذا ضروری است که فرد رژیم غذائی متعادلی داشته باشد. یک رژیم غذائی متعادل حاوی میوه،سبزیجات، نان، حبوبات و سیب زمینی و مقدار معینی شیر و فراورده های لبنی، گوشت، ماهی و نبشن جات است .ضمن اینکه مصرف نان و چربی باید محدود گردد چرا که می تواند منجر به افزایش وزن بدن شود.

بایستی به منظور حفظ خاصیت ارتجاعی پوست، روزانه میوه جات و سبزیجات حاوی ویتامین C مصرف شود.

از جمله این مواد خوراکی می توان به عصاره انواع مرکبات، کلم بروکلی، توت فرنگی و گوجه فرنگی اشاره کرد. مصرف مقدار کافی از غذاهای غنی از پروتئین مثل گوشت و پنیربه بهبودی پوست فرد کمک زیادی خواهد کرد. لذا اگر فردی زخم فشاری داشته باشد، بایستی مصرف مواد پروتئینی را افزایش دهد. مخصوصا” اگر زخم بدن فرد نیاز به تخلیه داشته باشد، نیاز به مصرف پروتئین افزایش می یابد.

افراد دارای زخم فشاری نیاز دارند که غذاهای غنی از فیبر مثل میوه های تازه، نان گندم و حبوبات و سبزیجات مصرف نمایند. چرا که مصرف مواد غذایی فیبردار ضمن تنظیم حرکات روده ، فرد را در کنترل برنامه غذایی کمک می کند. این مسئله خیلی مهم است چرا که اغلب عدم کنترل غذائی می تواند باعث ضعیف شدن پوست و زخم آن شده و فرد در معرض خطر زخمهای فشاری قرار دهد.

یکی از عوامل مهم دیگر در پیشگیری از زخمهای فشاری تمرینات بدنی است. فرد بایستی بطور منظم تمرینات خود را داشته باشد تا گردش جریان خون به خوبی برقرار و حالت طبیعی پوست حفظ شود. ضمن اینکه وزن بدن نیز در سطح سلامت باقی بماند.

داشتن اضافه وزن، فشار روی قسمتهای استخوانی بدن را افزایش می دهد و می تواند زمان بهبود زخمها را طولانی تر کند. این مسئله نیز به کاهش عروق خونی در بافتهای چربی مربوط می شود که در نتیجه آن پوست مواد مغذی مورد نیاز را به میزان کمتری جهت بهبود زخمها دریافت می کند.

فرد مبتلا به ضایعه طناب نخاعی باید برنامه منظم مناسبی را برای تمرینات ورزشی خود داشته باشد. ممکن است فرد اختصاصا” به ورزشهائی مانند یوگا، شنا یا یک رشته ورزشی علاقمند باشد. بهر حال در برنامه تمرینات ورزشی لازم است که فرد از تاثیر تمرینات روی بدن خود آگاهی داشته باشد. اگر اثرات تمرین با درد همراه باشد، این مسئله حاکی ازاصطکاک یا فشار زیاد روی اعضاء بدن است. لذا این مسئله نبایستی نادیده گرفته شود چرا که در غیر اینصورت ممکن است تمرینات بدنی منجر به سوختگی ، رگ برگ شدن، شکستگی یا زخمهای فشاری وآسیبهای دیگر گردند.

همچنین کم وزنی نیز ممکن است باعث ایجاد فشار روی قسمتهای استخوانی بدن شود، چرا که بدن این افراد دارای لایه های بافتی ( عضله و چربی ) کمتری هستند. شخص کم وزن ممکن است دچار سوء تغذیه نیز باشد و ویتامین و مواد معدنی کافی و مورد نیاز بدن خود را دریافت نکند لذا در حفظ سلامت و بهداشت پوست بدن با مشکلات بیشتری مواجه می شود.

منبع: مترجم «مهندس عباس کاشی» – انتشار: مرکز ضایعات نخاعی جانبازان