اقدامات پیشگیرانه از خطرات دمانس

دمانس در تمام افراد اعم سالم و ناتوان ممکن است ایجاد شود . اما در افراد دچار آسیب نخاعی بواسطه برخی محدودیتها از جمله محدودیتهای حرکتی و شرایط روحی ممکن است احتمال بروز آن نیا ز به توجه بیشتری داشته باشد . از این رو این مقاله  برای آشنایی و آگاهی بیشتر افراد دچار آسیب نخاعی تقدیم می گردد .

دمانس  و علائم آن

دمانس یا زوال عقل یک اصطلاح عمومی است که در آن توانایی های ذهنی به اندازه ای کاهش می یابد که برای انجام فعالیت های روزمره کافی نخواهد بود . دمانس، به تنهایی، یک بیماری نیست .  بلکه طیف گسترده ای از علائم شناختی مانند کاهش حافظه ، مشکلات تفکر ، کاهش قدرت حل مسئله و تکلم را در بر می گیرد . کسانی که مبتلا به زوال عقل هستند ، حتی ممکن است تغییرات خلقی و رفتاری نیز در آنها نمایان شود .

این عارضه ، پیشرونده است وعلائم آن به مرور زمان بدتر می شود . همزمان با پیشرفت دمانس ، رفتارهای غیرعادی در فرد پیدا خواهد شد . فرد مبتلا ممکن است بارها و بارها یک سؤال را بپرسد یا ترتیب روزها و یا تاریخ را گم می کند و یا در مورد تشخیص موقعیت مکانی خود دچار اشتباه شود .

ماهیت علائم فردی که نمایان می شود ، بستگی به بخشی از مغز دارد که آسیب دیده و بیماری ای که باعث آن شده است . دو تا از شایع ترین انواع دمانس عبارتند از : بیماری آلزایمر و دمانس عروقی .

در بیماری آلزایمر ، فرد حافظه خود را برای انجام فعالیت های روزمره از دست می دهد و یا در پیدا کردن کلمات درست ، تصمیم گیری ، ادراک و جهت گیری مشکل پیدا می کند .

دمانس عروقی نتیجه یک سکته مغزی بزرگ است و یا به مرور زمان پس از یک سری سکته کوچک ایجاد می شود . علائم آن معمولا” با بیماری آلزایمر همپوشانی دارند.

سوآتی چادها (Swati Chadha ) مولف این مقاله چنین می گوید :

من خاطرات دیدارهر ساله با مادربزرگم را وقتی کودک بودم ، به یاد دارم . من همیشه او را به عنوان یک بانوی بسیار فعال با ذهنی هوشیار و دارای مهارت های اجتماعی قابل تحسین می شناختم . مهارتهای ذاتی او در حل پازل های منبت کاری شده و معماهای ذهنی  بود که باعث شد همه نوه ها را به طور سازنده درگیر کند . همزمان که او به سن هفتاد سالگی رسید احساس کردم که که حافظه و هوشاریش دچار یک افت دائمی شده است . با گذشت هر سال ، مشکلات او دربه یادآوردن فعالیت های روزمره همان روز به طور فزاینده ای افزایش یافت . او حتی یک وعده غذایی خود را فراموش می کرد ( و می گفت که قبلا خورده است ) یا اینکه می خواست دوباره ، برای دومین بار بخورد ( و فکرمی کرد که هنوز نخورده ) یا اینکه بطور ناخواسته یک دوز داروی خود را مصرف می کرد . او از نظر روحی روانی احساس روان پریشی می کرد و حالی چالش برانگیز داشت . در نهایت چند آزمایش پزشکی تشخیصی نشان داد که او دچار بیماری آلزایمر شده که یک مشکل زوال عصبی محسوب می شود .

اجتناب از خطرات دمانس

معمولا” دشوار است که  بتوان علت ابتلا به زوال عقل در یک فرد را تشخیص داد . با این حال ، عوامل خاصی باعث افزایش خطرابتلا به بیماری آلزایمر و دمانس عروقی می شود . برخی از این عوامل عبارتند از :

• چاقی
• فشار خون بالا
• دیابت
• عدم فعالیت جسمانی منسب و ورزش
• و رژیم غذایی نامناسب .

رژیم غذایی سالم : یک رژیم غذایی متعادل و سالم ، احتمال شانس ابتلا به زوال عقل را کاهش می دهد. رژیم غذایی سالم ، رژیمی است غنی از میوه ها و سبزیجات بوده و میزان چربیهای اشباع شده ، نمک ، مواد قندی و گوشت قرمز آن کم است . این نوع رژیم غذایی جلوگیری از سکته مغزی ، دیابت و فشار خون بالا نیز کمک خواهد کرد . ویتامین D که برای جذب کلسیم و فرآیندهای متابولیک بدن ضروری است ، نیز با دمانس ارتباط دارد . مطالعات نشان داده اند احتمال مشاهده علائم زوال عقل و بیماری آلزایمر درافرادی که سطوح ویتامین D آنان پائین است ، دو برابر کسانی است که ویتامین D طبیعی دارند . محصولات غذایی حاوی ویتامین D  مناسب ، حاوی یک مکمل عالی ویتامین D3 خالص و کامل برای بزرگسالان است . ویتامینD  با کمک به جذب کلسیم در سلامت استخوان ، کلید ایمنی و سلامتی بدن محسوب می شود .

کنترل فشار خون : کسانی که فشار خون بالا دارند ، باید آن را کنترل کنند تا خطر آلزایمر را کاهش دهند. فشار خون بالا می تواند به عروق خونی مغزی آسیب وارد کند و قسمت هایی از مغز را که مسئول تفکر و حافظه  هستند ، را تحت تاثیر قرار دهد . بنابراین ، لازم است که با استفاده از رژیم غذایی متعادل ، کنترل وزن و فشار خون در خانه ، مدیریت فشار خون را انجام دهید . یک دستگاه اندازه گیری فشار خون ترجیحا” مجهز به سیستم برنامه ریزی تهیه کنید . این نوع دستگاهها می توانند با استفاده از حافظه خود ، و ویژگیهای زمانی و تاریخ ، تا ۲۶۰ قرائت قبلی را همراه با ثبت زمان و تاریخ آنها ذخیره کنند . هر کاربر حتی می تواند با این دستگاهها سه (۳) هشدار دهنده در روز را به عنوان یادآوری برای ثبت فشار خون  برنامه ریزی کند .

داشتن فعالیت بدنی : افراد سالخورده می توانند با کمک دستگاه پدال زنی به صورت منظم ورزش کنند . این وسیله سبک و آسان بوده ،  ومی تواند انعطاف پذیری واستقامت بدن را بهبود بخشد . از مفید ترین ویژگی های آن این است که می توان آن را در موقعیت نشسته هم استفاده کرد ، در نتیجه هر گونه خطرات مربوط به سقوط از بین می رود . پدال هایی که سطح آنها پوشش ضد لغزش دارند ، استفاده از آن را  ایمن تر می کند .

فعالیتهای فکری : دمانس می تواند با انجام تمرینات روزانه مغز جلوگیری شود . هر چیز مورد علاقه تان را بخوانید ، جدول حل کنید یا یک معما حل کنید . حتی می توانید یک زبان دیگر یاد بگیرید . ذهن خود را فعال نگه دارید و آن را درگیر کنید . پازلهای با تعداد قطعات بالا ( ۱۰۰ قطعه ای به بالا ) ، یک تمرین عالی برای بچه ها و بزرگسالان است . سرهم کردن پازل می تواند یک محرک عالی برای مغز محسوب شود .

مراجعه به متخصصین : اگرچه زوال عقل می تواند از طریق بازدارنده های خطرات آن جلوگیری شود ، اما گاهی اوقات ، شروع آن  صرفا” از طریق سن مشخص می شود . به یک روانپزشک ، متخصص گوش و حلق یا یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا معایناتی از جمله معاینات فیزیکی ، آزمایشات ذهنی ، اسکن مغزی و… به عمل آورده و گزارشی از زندگی گذشته و فعالیت های روزانه جاری شما داشته باشد . اگرچه دمانس قابل درمان نیست ، اما با مراقبت و توجه زیاد به کسی که از مشکل رنج می برد ، می توان شرایط را به راحتی مدیریت کرد . صحبت درمانی به طرزعجیبی مفید است . شناخت درمانی می تواند تحریک کننده مغز باشد . همچنین بعضی از داروها نیز می توانند به رفع علائم زوال عقل یا کاهش پیشرفت آن کمک کنند . 

همانطور که در مورد افت حافظه ، چگونگی جلوگیری از آن و چگونگی کاهش آن تاکید می شود ، نکته بسیار مهم این است که تماما” در لحظه زندگی کنیم و خاطرات زیبائی خلق کنیم که ارزش سال ها زندگی را داشته باشد .