اختلالات عملکرد جنسی در افراد ضایعات نخاعی
اختلالات عملکرد جنسی (( ناتوانی جنسی ))
آمار و اطلاعات نشان می دهد که در حدود ۱۵۲ میلیون به همراه زوج خود تحت تأثیر ناتوانی جنسی قرار دارند. بر اساس این تحقیقات مشخص گردیده است که ۶۵ درصد افراد بالای ۶۵ سال نیز از ناتوانی جنسی رنج می برند.
در بسیاری از مردان مبتلا به ناتوانی جنسی و افراد ضایعه نخاعی گر چه توانایی بالقوه ای در داشتن نعوظ دارند ولی ممکن است این نعوظ به قدر کافی سخت ( سفت ) نبوده و مدت زمان آن نیز برای فعالیت های جنسی کافی نباشد.
( عدم رسیدن به نعوظ و یا حفظ آن جهت برقراری یک ارتباط رضایت بخش را ناتوانی جنسی گویند ) .
عوامل ایجاد کننده ناتوانی جنسی :
بطور کلی حدود ۸۵ درصد علل ایجاد کننده ناتوانی جنسی منشأ فیزیکی (جمسی ) ، ۱۰ درصد منشأ سایکوژنیک و ۵ درصد نیز از عوامل ناشناخته می باشند.
الف ) عوامل فیزیکی ( جسمی )
این عوامل عبارتند از :
- مشکلات و بیماریهای سیستم عروقی
- بیماری قند ( دیابت )
- عوارض داروئی
- شرایط عصبی ( نوروژنیکال )
- اختلالات هورمونی
- مداخله جراحی
- شرایط پزشکی
- بیماری پی رونی
ب ) شرایط زندگی ( روش زیستن )
نوشیدن الکل، استعمال دخانیات ، بی تحرکی زندگی ، تغذیه نامناسب، افزایش وزن
ج ) علل روانی: مانند
استرس، اضطراب و تشویش، احساس گناه ،افسردگی
عوامل فیزیکی :
مشکلات و بیماریهای عروقی : سختی رگ ( تصلب شریان )
یکی از معمولی ترین بیماری عروقی می باشد که منجر به کاهش خون رسانی به اندام ها می شود و به همین ترتیب نیز زمانی که شریانهای مرتبط با آلت تناسلی و اندام های واقع در لگن تنگ و سفت شود خون رسانی به آن با اختلال مواجه می گردد.
بطور کلی وجود چربی های ذخیره شده در شریان ها منجر به ایجاد ناتوانی در نعوظ خواهد شد. در این افراد جریان خون وضعیت مناسب داشته ولی چون قطر رگ ها کاهش یافته است. خون رسانی به آلت تناسلی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و در نتیجه نعوظ با تأخیر مواجه می گردد.
گزارش گردیده است که وجود دیابت، فشارخون، استعمال دخانیات (توتون) سه علت اصلی ایجاد ناتوانی جنسی می باشند.
دیابت : تخمین زده می شود که ۶۰ درصد مردان از بیماری دیابت رنج می برند و پس از گذشت ۱۰ سال به نوعی با ناتوانی جنسی روبرو می گردند. بنابراین وجود ناتوانی جنسی در افراد مبتلا به دیابت امری تعجب آور نیست بلکه سیری طبیعی است که در آینده در این افراد مشاهده خواهد شد.
عوارض داروئی : مصرف بعضی از داروها می تواند منجر به ایجاد ناتوانی جنسی گردد. این داروها عبارتند از :
داروهای کنترل کننده فشار خون، داروهای قلبی ، داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن، داروهای اعصاب و ….
اختلالات عصبی : این اختلالات ممکن است به علت بروز صدمات به عصب باشد. اختلالاتی مانند قطع نخاع، پارکینسون ، M.S مسمومیت با فلزات سنگین ، الکل و…
اختلالات هورمونی : این اختلالات ممکن است به علت کاهش تستوسترون و افزایش پرولاکتین ایجاد گردد. کاهش هورمونی تستوسترون می تواند منجر به عدم میل جنسی شود و به دنبال آن مشکلات نعوظ را افزایش دهد. مشکلات و بیماری های کبدی و کلیوی نیز نقش مهمی در بروز اختلال هورمونی دارند که در نهایت منجر به کاهش میل جنسی میگردد.
مداخلات جراحی : صدماتی که در اثر مداخلات جراحی به اندام هایی مانند ستون فقرات، ناحیه لگنی، روده بزرگ، پروستات و رکتوم می توان در ایجاد ناتوانی جنسی نقش داشته باشند.
شرایط پزشکی : بعضی از شرایط پزشکی مانند فشار خون، دیابت، چربی بالا، بیماری قلبی و عروقی، چاقی، بیماری عروقی محیطی، اختلالات عصبی،
بی خوابی غیر عادی و یا حتی نشستن بیش از حد ( قرار داشتن طولانی مدت روی یلچر بدون داشتن تحرک لازم ) می تواند منجر به اختلالات در روابط جنسی گردد.
پی رونی: شکل ظاهری آلت تناسلی بصورت غیر عادی و طبیعی است و خود نقش اساسی در برقراری روابط جنسی مطلوب دارد.
۲-شرایط زندگی ، مصرف الکل و استعمال مواد افیونی
منجر به ناتوانی جنسی شدید می گردد. استفاده از الکل نه تنها باعث بروز صدمه به اعصاب می شود بلکه موجب آتروفی ( کوچک شدن ) بیضه ها و کاهش سطح تستوسترون خواهد شد. بیشتر از ۸۵ درصد افراد الکی مزمن دچار ناتوانی جنسی هستند.
مصرف موادی مانند ماری جوانا، هروئین، کوکائین و …. منجر به اختلال در روابط جنسی می شود که این اختلال خود عاملی در صدمات عروقی و عصبی شده و می تواند بصورت موقت و یا دائم موجب عدم تحریک های جنسی گردد.
استعمال دخانیات : استفاده از سیگار موجب تنگ شدن عروق شده در نتیجه خون رسانی به اندام ها با مشکل مواجه می گردد و این فرآیند در تضعیف اندام های تناسلی نیز نقش مهمی دارد. تحقیقات نشان داده است که نیکوتین موجود در سیگار میل جنسی را کاهش داده و بدلیل سست کردن عضلات تناسلی، از رسیدن فرد به اوج لذت جنسی ممانعت می نماید.
این بررسی ها همچنین بیان گر این موضوع است که افراد سیگاری تا ۵۰% بیشتر از افراد عادی در خطر مواجه شدن با ناتوانی جنسی قرار دارند.
تغذیه نامناسب، موجب بروز ضعف جسمی شده و در نتیجه نقش مهمی در فعالیت های جنسی خواهد داشت.
افزایش وزن : نقش مهمی در کاهش احساسات جنسی خواهد داشت و رسیدن خون به اندام های تناسلی را با مشکل مواجه می سازد.
عدم تحرک کافی : ورزش کردن منظم و برنامه ریزی شده، موجب تنظیم جریان خون و بهبود خون رسانی به اندام ها خواهد شد.
منبع : مقاله “اختلالات عملکرد جنسی در افراد ضایعات نخاعی”- تهیه کننده : دکتر سید علی محمد یکتا مرام – دفترامورتوانبخشی معلولین جسمی حرکتی و حسی -سازمان بهزیستی کشور