هلیله سیاه؛ خواص، عوارض، طریقه و دوز مصرف

هلیله سیاه یکی از گیاهان پرطرف‌دار هندی است که در هند هاریتاکی (haritaki) نامیده می‌شود. هاریتاکی میوه‌ای است که درخشندگی را برای پوست به ارمغان می‌آورد و برای ازبین‌بردن بیماری‌ها، دفع سموم و مواد زائد از سراسر بدن، بهبود هضم و کاهش وزن استفاده می‌شود. در این مقاله، بیشتر با هلیله سیاه آشنا می‌شویم. همراهمان باشید.

هلیله سیاه چیست؟

هلیله سیاه با اسم علمی ترمینالیا چبولا (Terminalia Chebula) گیاهی است که در شرق هند و نپال، جنوب غربی چین و سریلانکا، مالزی و ویتنام رشد می‌کند. این گیاه به‌دلیل فواید فراوانش در طب آیورودای هندی «مادر گیاهان دارویی» یا «شاه داروها» نامیده می‌شود.

درخت هلیله‌سیاه در نواحی استوایی رشد می‌کند و ارتفاعش به ۳۰ متر هم می‌رسد. میوه نارس هلیله سیاه سبزرنگ است و وقتی می‌رسد به‌رنگ خاکستری مایل به زرد درمی‌آید. این میوه بیضی‌شکل، صاف و بدون کرک است که ۲ تا ۴٫۵ سانتی‌متر طول و ۱٫۲ تا ۲٫۵ سانتی‌متر عرض دارد و نوعی گیاه شیرین، قابض و گرم‌کننده با طعمی ناخوشایند است. پودر میوه خشک‌شده هلیله‌سیاه یکی از ۳ ماده موجود در تریفالا (Triphala) است که یکی از مشهورترین فرمول‌های آیورودا برای سلامتی محسوب می‌شود.

فواید هلیله سیاه برای سلامتی

۱. بهبود هضم و گوارش

مصرف منظم هلیله‌سیاه می‌تواند موجب تقویت عملکرد مجرای گوارشی و روده‌ها و افزایش جذب مواد مغذی از غذای مصرفی شود. همچنین پودر هلیله سیاه به بهبود دفع، تقویت و پاکسازی روده بزرگ و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.

۲. حفاظت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی

پودر هلیله سیاه منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است، از جمله:

• الاجیک اسید؛
• گالیک اسید؛
• چبولیک اسید؛
• فلاونول گلیکوزیدها؛
• سلنیوم؛
• ویتامین ث (C).

این مواد از بدن شما در برابر سرطان و سایر بیماری‌های جدی محافظت می‌کنند.

بر اساس تحقیقات، عصاره هلیله سیاه غلظت گلوتاتیون، سوپراکسید دیسموتاز و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها را در کبد و کلیه بهبود می‌دهد و برای مبارزه با استرس اکسیداتیو مؤثر است. همچنین به‌ نظر می‌رسد هلیله‌سیاه در برابر بیماری‌های مرتبط با سن محافظت ایجاد می‌کند. از طرفی میوه خشک‌شده هلیله‌سیاه خاصیت ضدباکتریایی و ضدویروسی قوی دارد که از عفونت باکتریایی و ویروسی جلوگیری می‌کند.

۳. کاهش اسید معده و محافظت در برابر زخم معده

هلیله‌سیاه می‌تواند اسید اضافی معده را کاهش دهد و حتی با افزایش مخاط در معده از زخم معده و درد معده جلوگیری کند. میوه هلیله سیاه غنی از آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنول مانند گالیک اسید و الاجیک اسید است که با هلیکوباکترپیلوری مبارزه می‌کنند و خطر پیشرفت زخم معده را کاهش می‌دهند.

۴. بهبود دیابت و سندروم متابولیکی

قند خون بالا و کاهش حساسیت به انسولین به‌علت رژیم غذایی نامناسب عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع ۲ و زمینه‌ساز سندروم متابولیک هستند. ترکیبات موجود در هلیله‌سیاه تا حدی سبب کاهش قند خون و افزایش حساسیت به انسولین می‌شود. البته لازم است بیماران دیابتی قبل از مصرف هلیله سیاه با پزشک مشورت کنند.