عدم رعایت قانون استخدام معلولان در سازمان‌ها
سرپرست اداره بهزیستی آبادان از کوتاهی مسئولان سازمان‌ها در رعایت قانون مصوب دولت درخصوص اختصاص سه درصد از سهمیه استخدام نیرو به معلولان خبر داد
به گزارش خبرگزاری فارس از آبادان، هنوز در جامعه ما باور توانمندی‌های معلولان به خوبی جا نیفتاده و با اینکه اعتقادات مذهبی ما ضرورت پردازش جدی به معلولان و جانبازان را به روشنی بیان کرده ولی باز هم آشفتگی فکری و نگرشی به جایگاه آنها به شکلی عمیق و دردآور مشهود است.
معلولان نخبه و تحصیل کرده، ظرفیت کارهای ابتکاری را دارند و خلاقیت آنها مرهون محدودیت‌های جسمی آنهاست از این لحاظ قدرت شکوفایی بیشتر برای خدمت به جامعه را دارند.
کاش افرادی که غرق در امکانات هستند توان چشیدن طعم محرومیت توام با درد معلولیت را داشتند تا بتوانند آنها را در برطرف مشکلاتشان یاری دهند.
همه ما باید به باور و درک مشکلات افراد دچار نقص عضو برسیم و تنها آن زمان است که هر ثانیه به خاطر نعمت اعضای سالم، خدای خود را شاکر می‌شویم و دست یاری به سوی آنها دراز می‌کنیم.
آیا شما از دیدن کودکی که دچار نقص عضو و معلولیت شدید شده قلبتان به درد نمی‌آید؟
آیا با دیدن افراد و کودکان نابینا قلبتان به رحم نمی‌آید؟
حال لحظه‌ای خود را به جای آنها بگذارید؛ کمبود امکانات، طرد شدن از سوی جامعه، مورد تمسخر واقع شدن، نداشتن امکانات رفاهی و آموزشی، نداشتن هزینه‌های تهیه دارو و …
توقع چه چیزی را دارید؟ آن را از هم‌نوعتان دریغ نکنید، آنها هم مانند من و شما حق زندگی دارند.
به منظور آشنایی با مشکلات این افراد، بررسی دقیق آمار و همچنین آشنایی بیشتر با معنای واژه معلولیت به اداره بهزیستی آبادان مراجعه کرده و گفت‌وگویی در این زمینه با علی فرحانی سرپرست اداره بهزیستی آبادان ترتیب دادیم.
* فارس: تعریف شما از معلولیت چیست؟
* فرحانی: ناتوانی در انجام تمام یا قسمتی از فعالیت‌های عادی زندگی فردی یا اجتماعی به دلیل وجود نقصی در بدن معلولیت گفته می‌شود.
* فارس: می‌توانید انواع معلولیت‌ها را برای ما ذکر کنید؟
* فرحانی: معلولیت‌ها دو نمونه‌اند؛ معلولیت جسمی به معلولیتی اطلاق می‌شود که فرد از لحاظ جسمی دچار نقص عضو باشد شامل معلولیت های حواسی، نابینایی و ناشنوایی. معلولیت‌های حرکتی؛ انواع نقص عضوها، ضایعات نخاعی و ناهنجاری‌های مربوط به اسکلت و عضلات، نوع دیگر معلولیت، معلولیت ذهنی هستند؛ افرادی که از لحاظ روانشناسی قدرت ادراک و عقل یا ضریب هوشی پایینی دارند و شامل عقب مانده‌های ذهنی و بیماران روانی می‌شوند.
* فارس: آیا آمار دقیقی از معلولان در دست دارید؟
* فرحانی: بله، حدود ۳۰۰۰ معلول در آبادان وجود دارد که یک‌هزار و ۲۵۰ نفر از آنها معلول جسمی حرکتی و تحت پوشش بهزیستی هستند. تعدادی از معلولان مستمری دریافت می‌کنند و به برخی از آنها هزینه‌های تحصیل و دانشجویی تعلق می‌گیرد و تعدادی از آنها که دارای معلولیت شدید و خیلی شدید هستند به خاطر هزینه‌های بالای درمان در نوبت قرار دارند.
* فارس: تعداد معلولین از لحاظ طبقه‌بندی دریافت کمک هزینه‌ها چه میزان است؟
* فرحانی: ۲۸ نفر دانشجو، ۱۱۷ نفر محصل، ۵۰۶ نفر دریافت کننده خدمات، ۲۸۴ نفر در انتظار نوبت و ۳۱۵ نفر مستمری دریافت می‌کنند.
* فارس: مشکلات عمده معلولان را به اختصار توضیح دهید؟
* فرحانی: نخستین وعمده‌ترین آنها عدم مناسب‌سازی اماکن در سطح شهر است به عنوان مثال برخی بانک‌ها و ادارات فضای مناسبی برای رفت‌وآمد معلولان ندارند در این صورت رئیس اداره باید برای رفع مشکل او به در ورودی مراجعه کند و با این وجود بازهم عملا کار او راه نمی‌افتد.
تامین وسایل مورد نیاز معلولان: مثل ویلچر، عصای زیربغل، هزینه‌های درمان، تهیه تشک مواج برای معلولین نخاعی، که هزینه بالایی دارند از مشکلات دیگر آنهاست.
تهیه مسکن: بهزیستی اسامی معلولین ثبت‌نام شده در مسکن مهر را تحویل تعاونی داده تا امر تهیه مسکن برای آنها مهیا شود.
اشتغال: معلولینی که توانایی انجام کار دارند با در دست داشتن مدرک فنی‌وحرفه‌ای می‌توانند از مزایای وام اشتغال خانگی بهره‌مند شوند. با اینکه دولت قانونی تصویب کرده که به موجب آن سازمان‌ها موظف هستند سه درصد از سهمیه استخدام نیروهای خود را به معلولان اختصاص دهند ولی بعضا شاهدیم که این قانون رعایت نمی‌شود.
دفترچه بیمه: بالا بودن هزینه‌های بیمه مخصوصا برای افراد زیر ۱۸ سال که باید با اعضای خانواده بیمه شوند مشکل دیگری است که ما بودجه لازم را برای این‌کار نداریم و تنها تعداد محدودی از افراد بیمه شده‌اند.
* فارس: بودجه و هزینه‌هایی که در اختیارتان قرار می‌گیرد چه مقدار است؟
* فرحانی: خیلی کم، سازمان با کمترین اعتبارات و امکانات حداقل‌ها را تامین می‌کند، به عنوان مثال: در چند ماه گذشته یک‌میلیون تومان اعتبار در اختیارمان قرار گرفت که با آن تنها توانستیم به مناسب‌سازی دو روستا برای ساخت سرویس‌های بهداشتی فرنگی و حمام برای دو معلول نخاعی اقدام کنیم.
* فارس: معلولین نخاعی هزینه‌های دیگری هم دارند؟
* فرحانی: قطعا هزینه‌های دولت جوابگوی نیازهای بیماران نخاعی نیست، تهیه لوازم بهداشتی، پوشاک و داروهایشان فوق‌العاده بالاست و ما خواستار کمک از سوی شرکت‌های پتروشیمی، منطقه آزاد، پالایشگاه و خیرین شهر هستیم.
* فارس: چرا جامعه و افراد به معلولین نگرش منفی و آسیب رسان دارند؟
* فرحانی: نگرش شهروندان و جامعه بستگی به منش و اعتقادات آنها دارد، اگر نگرش مثبت و معنوی داشته‌باشند به عنوان یک هم‌نوع به آنها کمک می‌کنند و در غیر این‌صورت …
* فارس: برخورد خانواده‌ها با این افراد چگونه است؟
* فرحانی: گاهی خانواده‌ها هم به عنوان یک موجود اضافه که هزینه‌های بالایی دارد به این افراد نگاه می‌کنند و به این مسئله که او هم جزئی خانواده است توجه ندارند و عکس این موضوع زنان و مادران فداکار و ایثارگری هستند که با معلولیت و جانبازی آنها کنار آمده و از همه چیز خود گذشته‌اند و تنها به فکر اجر معنوی این‌کار می‌اندیشند.
* فارس: آیا سازمان مقتدری برای دفاع از حقوق معلولان وجود دارد؟
* فرحانی: بهزیستی متولی اصلی دفاع از حقوق معلولان است که در کنار این اداره انجمن‌هایی نظیر انجمن معلولان حضرت ابوالفضل(ع)، انجمن ناشنوایان و … برای پیگیری مشکلات آنها وجود دارند.
* فارس: آیا قانونی در رابطه با معلولین وجود دارد؟
* فرحانی: قانون وجود دارد ولی ضمانت اجرا نیست.
* فارس: چرا افراد نسبت به واگذاری مشاغل به معلولان بی‌توجهی می‌کنند؟
* فرحانی: با اینکه قانونی تصویب شده که سه درصد از نیروهای استخدامی سازمان‌ها باید از بین معلولان باشند اما اگر اداره یا سازمانی معلول واجد شرایط را نپذیرد قانون در قبال این کار اقدامی انجام نمی‌دهد چون ضمانت اجرا ندارد.
* فارس: مشکل رفت و آمد معلولان بیشتر در چه زمینه‌ای است؟
* فرحانی: حدود چند ماه پیش دبیر نابینایی به دلیل اینکه مسیر مترو مناسب‌سازی نبوده و کسی هم برای کمک کردن و راهنمایی به او اقدام نکرده بود زیر ترن مترو جان می‌دهد، اگر مناسب‌سازی اماکن و معابر برای این افراد انجام گیرد دیگر شاهد چنین اتفاقات تلخ و ناگواری نخواهیم بود.
* فارس: و در مورد تشکیل خانواده چطور؟
* فرحانی: عده‌ای از افرادی که طبق تشخیص دکتر مشکلی ندارند ازدواج می‌کنند و اداره بهزیستی به عنوان کمک هزینه و هدیه ازدواج مبلغی را به آنها پرداخت می‌کند.
* فارس: اوقات فراغت؟
* فرحانی: اکثر معلولین و جانبازان عضو تیم‌های ورزشی هستند، تیم بسکتبال با ویلچر که همه روزه تمرین می‌کنند، و افرادی بودند که با وجود معلولیت در مسابقات کشوری مقام آورده‌اند به عنوان مثال: فاطمه برقول که مقام اول جهانی شطرنج نابینایان و محمد جعفری مقام سوم کشوری و استانی در ورزش‌های رزمی نیمه نابینایان را کسب کرده‌اند.
* فارس: علت معلولیت این افراد چه می‌تواند باشد؟
* فرحانی: معلولیت‌های اکتسابی؛ در اثر تصادفات، حوادث یا بلاهای طبیعی، جنگ، آتش‌سوزی، مسمومیت‌ها و یا بیماری‌های مزمن و عوارض ناشی از آنها، فرد ممکن است دچار این معلولیت گردد. معلولیت‌های مادرزادی؛ دلایل معلولیت مادرزادی را به طور کلی دو دسته هستند، عوامل دوران بارداری نظیر عوامل ژنتیکی، سوء تغذیه مادر، سن بالای مادر، رعایت نکردن بهداشت دوران بارداری، اشعه، دارو، بیماری مادر و استعمال دخانیات. عوامل هنگام زایمان از جمله زایمان مشکل و طولانی، زایمان‌های غیربهداشتی و ضربات وارده به نوزاد در هنگام تولد.
* فارس: را‌ه‌های پیشگیری از معلولیت چیست؟
* فرحانی: اجتناب از ازدواج‌های فامیلی، ازدواج‌های سالم، انجام آزمایش‌های ژنتیک، پیشگیری از آسیب‌ها در محیط کار با انجام مقررات ایمنی، رعایت قانون و مقررات توسط موتورسیکلت سواران، داروهای استفاده شده در دوران بارداری توسط پزشک تجویز شده باشد.
* فارس: برقراری ارتباط خانواده‌ها با معلولان چگونه باید باشد؟
* فرحانی: رعایت احترام و ارزش‌گذاری به حقوق معلولین، اهمیت دادن به آنها به عنوان عضو موثر در جامعه، کمک در تامین هزینه‌های معلولان توسط خانواده‌ها زیرا دولت و بهزیستی به تنهایی از عهده این مخارج بر نمی‌آید، ارتباط موثر با مددکاران و کارشناسان بهزیستی و شرکت در کلاس‌های آگاه‌سازی و مشاوره بهزیستی از جمله راهکارهایی است که خانواده‌ها با معلولان می‌توانند رابطه خوبی داشته باشند.
* فارس: چه توصیه‌ای برای خانواده‌های دارای فرزند معلول دارید؟
* فرحانی: خانواده‌هایی که با تولد فرزند اول خود متوجه معلولیت وی شدند دیگر اقدام به بارداری و تولد فرزند نکنند زیرا ۹۰ درصد بچه‌ها در این صورت معلول به دنیا می‌آیند و همین باعث بروز مشکلات فراوان هم برای خانواده و هم برای فرزندان می‌شود.
* فارس: مرکزی برای نگهداری معلولینی که از خانواده‌های خود نیز طرد می‌شوند، وجود دارد؟
* فرحانی: مرکز حرفه‌آموزی دخترانه معلولان ذهنی بالای ۱۴ سال، مرکز حرفه‌آموزی پسرانه معلولان ذهنی بالای ۱۴ سال، مرکز آموزش و نگهداری معلولان ذهنی زیر ۱۴ سال دخترانه و پسرانه، مرکز مددکاری معلولین مستمری گیرنده، مرکز ویزیت در منزل بیماران روانی مزمن که در منزل خود شخص صورت می‌گیرد و مرکز نگهداری کودکان عقب مانده ذهنی زیر ۴ سال که شبانه‌روزی است.
* فارس: کلام آخر..
* فرحانی: انتظار داریم مسئولان ومردم خیر یار و یاور بهزیستی باشند، نمایندگان از طریق رایزنی با وزارت رفاه و تامین اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور مجوز پذیرش معلولان و کمک و مساعدت به آنها را از ما دریغ نکنند.
گفت‌وگو لیلا هاشمی