شهود چیست و چگونه می توان آن را درک کرد؟

ممکن است شما هم بار‌ها کلمه شهود را شنیده باشید. اما به درستی با مفهوم این موضوع و نقش آن در تصمیم‌گیری‌های خود آشنا نباشید. این حس برخلاف موضوعات رایج و آشنای دنیای امروزی، چندان مورد توجه قرار نگرفته است. البته روانشناسان با این مفهوم آشنا بوده و آن را مفهومی جدا از منطق در نظر می‌گیرند. به طور کلی برای رسیدن به خواسته‌های خود در زندگی و پیشرفت در آن تصمیمات مختلفی گرفته می‌شود. اما بررسی جوانب برای رسیدن به خواسته‌ها و تصمیم‌گیری درست چگونه انجام می‌گیرد؟ در این مطلب قصد داریم به یکی از گزینه‌های مهم در تصمیم‌گیری و نقش آن در موفقیت بپردازیم.

تعریف کامل شهود

قدرت شهود چیست؟ در ابتدا بهتر است مفهوم آن را با استفاده از یک مثال ارائه کنیم. بدین ترتیب می‌توان بهتر آن را درک کرد. در برخی موارد برای تصمیم‌گیری در یک موضوع خاص و در یک موقعیت متفاوت به احساس خود رجوع می‌کنید. اغلب در این زمان با کمک جملاتی از قبیل احساس می‌کنم یا حس من اینگونه می‌گوید برای انجام کاری تصمیم‌گیری می‌کنید. در واقع در این زمان بدون اینکه دلیل منطقی برای انجام کاری داشته باشید تنها با توجه به آنچه که احساس شما بیان می‌کند، خود را برای انجام آن کار متقاعد کرده‎اید. در این موقعیت‌ها می‌توان گفت این حس روی شما تأثیر داشته و در انجام یک کار و تصمیم‌گیری آن مؤثر بوده است.

شهود به چه حسی گفته می‌شود؟

با توجه به مثال بالا می‌توان مفهوم یا تعریف این حس را به طور عامیانه بدین صورت بیان کرد. نوعی احساس درونی که جدا از منطق بوده و به گونه‌ای خاص برای تصمیم‌گیری در یک موضوع جدید از تجربه‌های قبلی استفاده خواهد کرد. در واقع در زمان استفاده از شهود نوعی تصمیم‌گیری لحظه‌ای و آنی اتفاق می‌افتد.

نشانه‌های وجود این حس چیست؟

با توجه به مطالب گفته شده این حس به دور از منطق بوده و نمی‌توان دلایل منطقی برای آن عنوان کرد. همچنین با توجه به ارتباط آن با احساسات درونی نشانه‌های متفاوتی نیز در هر فرد در مورد این حس وجود دارد. از طرفی به هر نوع احساس درونی در افراد نیز نمی‌توان نسبت داد. به طور کلی در زمانی که جملاتی مانند حس ششم یا صدای درونی در مورد احساس شما به دور از منطق، تأییدی برای انجام کار جدید به شما می‌دهد، در واقع نشانه‌هایی از وجود احساس درونی بر اساس احساس و تجربه‌های قبلی است.

تعریف این حس در علم روانشناسی

حوزه روانشناسی یکی از حوزه‌هایی است که این حس در آن مطرح شده و توضیحات چندانی نیز برای آن ارائه شده است. به طور کلی موضوعات مختلفی در حوزه روانشناسی مرتبط با منطق و احساس وجود دارند. این احساس نیز یکی از این موضوعات محسوب شده که وابسته به احساسات انسان بوده و هیچ منطقی در آن وجود ندارد. با این وجود اغلب روانشناسان برای توضیح در مورد مفهوم این حس نظریه پردازش دوگانه dual-process theory را به کار می‌برند.

طبق این نظریه در فرایند تصمیم‌گیری از دو روش حسی و تحلیلی استفاده می‌شود. دسته مربوط به احس همان تجربه‌های کسب شده و دسته تحلیلی همان منطق است. به گفته یکی از روانشناسان این حس دانستن در مورد یک موضوع بدون آگاهی فرد در مورد اینکه چگونه آن را می‌داند، است. بدین ترتیب احساسات درونی دانستنی‌های بدون علت و موارد متکی به تجربیات قبلی باعث شکل‌گیری شهود در انسان خواهد شد.

این حس چه تأثیری روی تصمیم‌گیری افراد دارد؟

در برخی موارد تصمیم‌گیری با توجه به گزینه‌های پیش رو و به صورت منطقی دشوار بوده و فرصت کافی برای بررسی جوانب آن وجود ندارد. بسیار پیش آمده است که برای یک تصمیم قاطع تنها چند ثانیه فرصت داریم. در این هنگام یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری استفاده از این حس است. زیرا این حس به تجربه‌های قبلی و یا شکل‌گیری احساس درونی کمک کرده و بدین ترتیب به واسطه اتکا بر آن می‌توان تصمیم‌گیری کرد.

تفاوت شهود و ریسک پذیری

ممکن است برخی افراد تصور کنند این حس همان ریسک‌پذیری محسوب می‌شود. در حالی که معنای این دو موضوع کاملاً از یکدیگر متفاوت است. زیرا در برخی موارد ریسک‌پذیری بدون وجود تجربه قبلی در کار یا ندایی درونی انجام می‌شود. به همین دلیل نمی‌توان این دو موضوع را یکی دانست. همچنین تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای احتمال رسیدن به موفقیت را به دلیل عدم بررسی گزینه‌های مختلف کاهش می‌دهد. اما این روش می‌تواند در زمانی که فرصت کافی برای بررسی موضوع وجود ندارد، بهترین راهکار محسوب شود. از این رو تصمیم‌گیری با کمک احساسات درونی و عدم دستیابی به نتیجه دلخواه نباید باعث سرزنش شود.

نکات مهم برای تقویت شهود

اگرچه این حس می‌تواند در برخی موارد و برای تصمیم‌گیری‌های آنی مورد استفاده قرار گرفته و مفید باشد اما بهتر است آن را با تفکر منطقی ترکیب کرده و برای پرهیز از تعصب به قضاوت‌های این حس با تعصب کمتر دست پیدا کنیم. در ادامه چند توصیه برای تقویت شهود و یا ایجاد آن ارائه شده است.

توجه به احساس درونی

در برخی موارد احساس دلشوره به دلیل فعال شدن انتقال دهنده‌های عصبی در روده ایجاد می‌شود. این احساسات به صورت تصادفی ایجاد نشده و باید در زمان تصمیم‌گیری به آن‌ها توجه شود. یافته‌های علمی نشان می‌دهد شبکه کاملی از انتقال دهنده‌های عصبی درون روده وجود دارد.

آرام کردن ذهن و مطرح کردن تصمیم در ذهن

همه ما روزانه تصمیم‌گیری‌های مختلفی را در کار یا زندگی شخصی‌ انجام می‌دهیم که می‌تواند روی پیشرفت ما تأثیر زیادی داشته باشند. برای اینکه بتوان در موقعیت‌های خاص به سرعت و با داده‌های محدود تصمیم‌گیری کرد، بهتر است به تقویت این حس پرداخت. برای این کار می‌توان با استراحتی کوتاه و آرام کردن ذهن، تصمیم مورد نظر را به صورت سؤالی مطرح کرده و از این طریق بهترین تصمیم را با کمک احساس درونی گرفت.

توجه به انرژی‌های دریافتی از اطرافیان

یکی از مواردی که می‌توان از طریق آن به تقویت این حس پرداخت میزان انرژی دریافتی از اطرافیان است. ممکن است با افرادی برخورد کرده باشید که به طور ناخودآگاه احساس خوبی نسبت به آن‌ها داشته‎اید. تصور کنید انرژی مثبتی از طرف آن‌ها دریافت می‌کنید. جذب انرژی مثبت از طریق معاشرت با این افراد علاوه بر پیشرفت در زندگی می‌تواند روحیه شما را بهبود بخشیده و این حس را نیز تقویت کند.

حرف آخر

اگرچه این حس استفاده از تجربیات گذشته بدون تکیه بر عقل یا استنباط است، اما می‌توان آن را به گونه‌ای تفکر سریع و متمرکز در نظر گرفت. اما در صورت وجود تفاوت زیاد بین وضعیت حال و یا آینده بهتر است در زمان استفاده از شهود برای تصمیم‌گیری‌های مهم احتیاط کرد. در این مطلب علاوه بر معرفی این حس، راه‌های تقویت آن و نقش آن در زندگی و تصمیم‌گیری‌های مهم پرداخته شد.