شناخت انواع درد در آسیب نخاعی

یک فرد مبتلا به آسیب نخاعی می تواند انواع مختلفی از درد را در نقاط گوناگون بدن خود از جمله مناطقی که هیچ حسی ندارند ، تجربه کند . شناخت نوع درد ، کلید اصلی درمان آن محسوب می شود . بنابراین ، پزشکان در وهله اول به روشهای مختلف ، از بیماران خود درخواست می کنند تا درد خود را تشریح کنند . همچنین ممکن است از بیماران بخواهند تستهایی مثل عکسبرداری اشعه ایکس یا ام . آر. ای ( تصویر برداری مغناطیسی ) را انجام دهند تا از آنها برای تشخیص نوع درد استفاده نمایند.

درهرحال دردهایی که افراد نخاعی تجربه می کنند ، یکی از انواع زیر است :

دردهای نوروپاتیک

درد نوروپاتیک ( ” درد نوروژنیک ” ) به دلیل ارتباط غیرعادی بین اعصاب آسیب دیده ( در اثر ضایعه نخاعی ) و مغز ایجاد می شوند . یعنی جایی که پیامهای عصبی ، مغز را از چگونگی احساس بدن مطلع می کنند ، دچار وقفه می شوند . در درد نوروپاتیک  تصور می شود که مغز در گرفتن پیامهای دریافتی از اطراف مناطق ضایعه دیده دچار اشتباه می شود و به همین دلیل درد در نواحی پائینی که حس کم یا فاقد حس هستند ، احساس می گردد . به همین دلیل است که شخص درد نوروژنیک را در جایی که حس ندارد ، هم می تواند درک کند .

افراد اغلب از واژه هایی مانند سوزش ، گزش یا مورمور شدن برای توصیف درد نوروژنیک استفاده می کنند . اما درد نوروژنیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است . درمان این نوع دردها اغلب مشکل است ، و باید ترکیبی از درمانها مورد استفاده قرار گیرد .

نکته مهم :

• اگر درد چندین سال بعد از آسیب شروع شود ، ممکن است دلیل آن ایجاد مشکلات پزشکی جدید باشد . از جمله این مشکلات می توان به ایجاد سیرینکس ( تشکیل حفره مملو از مایع در طناب نخاعی ) باشد . البته این عارضه نادر است اما در صورت بروز نیاز به جراحی داشته باشد . بنابراین چنانچه کسی احساس کند به تازگی حسش کمتر شده ، بخصوص در نواحی اطراف سطح ضایعه نخاعی ، و یا دچار ضعف عضلانی شده که با استراحت هم برطرف نمی شود ، باید سریع به پزشک مراجعه نماید .

دردهای اسکلتی عضلانی

دردهای اسکلتی – عضلانی به دلیل مشکلات ایجاد شده در ماهیچه ها ، مفاصل یا استخوانها احساس می شوند . بروز این دردها با افزایش سن ، در تمام افراد ، از جمله افراد دچار آسیب نخاعی شایع هستند . درد های اسکلتی عضلانی می توانند دراثر آسیب ، استفاده مفرط یا فشار ، تغییرات آرتروز یا آسیب مفاصلی ، و اغلب بخاطر استفاده نامناسب از ویلچر( از جمله نشستن نادرست ) و یا جابجایی ها ایجاد می شوند . این نوع دردها ، معمولا” در اثر حرکت کردن بدتر و با استراحت بهتر می شوند . شایعترین این دردها از این قرارند :

• دردهای ایجاد شده در اندامهای بالاتنه ( شانه ها ، آرنج و دستها ) – که اغلب در اثر استفاده مفرط از ماهیچه ها ، هنگام انجام جابجایی ها و مانورهای کاهش فشار و یا راندن ویلچر بوجود می آیند . این دردها ممکن است ماهها یا سالها بعد از ضایعه ایجاد شوند .افراد دارای ضایعات در سطوح بالاتر که برای انجام فعالیتعی روزمره خود ( از جمله مطالعه ، ارتباطات و کنترلهای محیطی ) از کامپیوتر یا جوی استیک استفاده می کنند ، در معرض این دردها هستند و  این نوع درد را در دستها ، بازو یا شانه ها به خاطر استفاده مفرط حس می کنند . درد در اندامهای فوقانی می تواند باعث بروز مشکلاتی در جابجایی ایمن و اجرای فعالیتهای روز مره شود .
• درد های ایجاد شده در نواحی گردن و پشت – این دردها از مشکلات شایع افراد نخاعی محسوب می شوند . در افراد پاراپلژی که جراحی ستون فقرات داشته اند ، حرکات فزاینده در بالا یا پائین محل جراحی ، می تواند منجر به درد نواحی پشت شود . افراد تترا پلژی ( کوادری پلژی ) نیز ممکن است دچار درد نواحی پشت شوند . بخصوص اگر با وجود ضعفی که دارند ، قادر به راه رفتن باشند . افرادی که از جوی استیک های دهانی و چانه ای استفاده می کنند ، ممکن است گاهی اوقات درد شدیدی را در ناحیه گردن تجربه کنند .
• دردهای حاصل ازاسپاسمهای عضلانی – هنگامی ایجاد می شوند که ماهیچه ها و مفاصل به واسطه اسپاسمهای شدی و متوالی تحت فشار قرار می گیرند .

دردهای احشایی 

دردهای احشایی در ناحیه شکمی ( نواحی دستگاه گوارشی و شکم ) حس می شوند و اغلب به صورت کرامپ و یا گرفتگی و درد توصیف می شوند . این دردها می توانند به دنبال یکسری عوارض پزشکی همچون یبوست ، سنگ کلیه ، زخم ، سنگ کیسه صفرا یا آپاندیس ایجاد شوند .

از آنجایی که افراد دچار آسیب نخاعی ممکن است علائم مربوط به این عوارض را نداشته باشند ، مهم است که پزشکی که تجربه کار در زمینه آسیبهای نخاعی را دارد ، این افراد را ویزیت کند تا بتواند تشخیص و درمان درستی را ارائه دهد . در غیر اینصورت ممکن است تشخیص و درمان آن با مشکلات زیادی برای بیمار همراه شود .

دردهای حاصل از مشکلات احشایی گاهی اوقات در نواحی دور از منبع ایجاد آن احساس می شوند . لذا به آنها
” درد راجعه ” گفته می شود . یکی از نمونه های بارز آن ها دردهای  شانه است که در واقع می تواند ناشی از بیماری کیسه صفرا باشد .