رانندگی افراد دارای ضایعه نخاعی
توانائی رانندگی در افراد ناتوان ، ودراختیار داشتن وسیله نقلیه مناسب و شخصی جهت جابجائی ، از موضوعات مهم بازتوانی محسوب می شوند.
چرا که این موضوع می تواند بر روی مسائلی از جمله اشتغال، زندگی اجتماعی، اوقات فراغت و مسایل خانوادگی و غیره تاثیر زیادی داشته باشد.
رانندگی :
اگر شخص مبتلاء به آسیب نخاعی تصمیم داشته باشد که رانندگی کند، بایستی قبل از هر چیز با پزشک خود یا متخصصین کار درمانی مشاوره نماید . با این کار مشکلاتی را که احتمالا” مانع از رانندگی ایمن می شوند، شناسائی می گردند.
عوامل زیادی می توانند بر روی قدرت یادگیری و رانندگی و یا بازآموزی فرد مبتلا به آسیب نخاعی موثر باشند . از جمله این عوامل می توان به مواردزیراشاره نمود:
· سطح عملکرد فرد
· قدرت فیزیکی بدن
· کنترل حرکت
· عملکرد تنه فوقانی و اندامهای تحتانی
· اسپاسم
· خستگی
· داروهای مصرفی
· میزان حفظ تعادل و کنترل تنه
· میزان تمرکز حواس
· مشکلات ادراکی
· مشکلات بینائی
· زمان عکس العمل
· مهارت دستی و میزان توانائی فرد در کار با کنترل ها و کلیدها
آزمون رانندگی و اخذ گواهینامه :
بعد از ضایعه نخاعی باید توانائی شخص جهت یادگیری یا از سرگیری رانندگی بطور دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین بعد ازاینکه مشاوره با پزشک یا متخصصین کار درمانی انجام شد، چنانچه شرایط فرد مناسب باشد ، وی جهت آزمون رانندگی معرفی می شود. ارزیابی فرد در آزمون نیز، مشتمل بر یکسری آزمون های تئوری و عملی است که طی آن میزان آمادگی فرد جهت از سرگیری رانندگی معین شده و مواردی که نیاز به اصلاح دارند نیز مشخص می گردند.
چنانچه نیاز باشد در وسیله نقلیه اصلاحاتی صورت پذیرد لازم است که یکسری آموزشهایی به فردنخاعی ارائه شود و سپس آزمون تئوری یا عملی رانندگی انجام گیرد. افرادی که دارای گواهینامه بوده اند نیاز نیست ، مجددا” آزمون تئوری را انجام دهند. بعد از موفقیت در آزمون عملی، گواهینامه فرد مطابق با قوانین اداره راهنمایی رانندگی صادر خواهد شد.
اکثر بخش های کار درمانی ( در کویزلند ) لیست کاملی از آموزشگاههای رانندگی مربیان مربوطه و متخصصین اصلاحات وسیله نقلیه را در اختیار دارند.
انتخاب وسیله نقلیه برای رانندگی :
۱٫ در موقع خرید ( تهیه ) خودرو، بسته به نیازهای فرد و سطح توانایی او باید یکسری عوامل مورد نظر قرار گیرد.
۲٫ چنانچه تعبیه کنترلهای دستی در خودرو مورد نیاز باشد، در موقع انتخاب خودرو ، پیشنهاد می شود که فرد نخاعی از تجربیات سایر افراد ناتوان که رانندگی می کنند و همچنین از نظرات متخصصین کاردرمانی استفاده نماید.
۳ . استفاده از دنده های اتوماتیک
۴ . استفاده از فرمانهای مخصوص ( برای افراد کوادری پلژی ضروری است و برای افراد پاراپلژی نیز توصیه می شود).
۵ . بطورکلی استفاده از ترمزهای کمکی توصیه می شود .
۶ . استفاده از سیستم تهویه مطبوع در محیط خودرو ( برای افراد کوادری پلژی ضرورت دارد ) .
۷ . درهای خودرو بایستی به نحوی باز و بسته شو ند که فضای کافی جهت ورود و خروج فرد وجود داشته باشد. ( بنابراین لازم است قبل از خرید خودرو، بطور عملی نحوه سوار وپیاده شدن فرد و جابجائی صندلی چرخدار وی مورد آزمایش قرار گیرد ). معمولا” ماشینهای دو در، درهای پهن تری نسبت به ماشینهای چهاردردارند. بعضی وقتها نیز می توان لولاهای در خودرو را به نحوی تغییر داد که فضای بیشتری جهت ورود و خروج ایجاد شود.
۸ . آینه های خودرو بایستی دو طرفه و با قابلیت تنظیم باشند.
۹ . نصب تلفن یا بی سیم های رادیوئی و استفاده از تلفن های همراه جهت موارد اضطراری مفید است.
۱۰ . استفاده از دستگاههای کنترل سرعت، شیشه های برقی، قفل مرکزی و از این قبیل تجهیزات نیز بسیاری ایده آل است.
هر تغییری که در خودرو داده شود لازم است با استانداردهای مربوطه مطابقت داشته باشد .
هر وسیله نقلیه ای که برای افراد ناتوان تغییر و مناسب سازی می شود ، بایستی به نحوی باشند که اشخاص سالم نیز بتوانند با آن رانندگی کنند.
تنظیمات ازهر نوعی باید متناسب با وضعیت افراد باشد و گواهینامه مربوطه نیز باتوجه به وضعیت افراد صادر گردد.
اکثر کنترلهای دستی نصب شده روی خودروها از نوع اهرمی هستند (که هل دادن آن به سمت جلو باعث ترمز و عقب کشیدن آن باعث سرعت می گردند ) .
همچنین انواع دیگری از کنترلها و تجهیزات وجود دارند که می توانند در خودروها مورد استفاده قرار گیرند ( از جمله : اهرمهای کششی جهت برف پاک کن ها، چراع خطرها، تنظیمات فرمان ، صندلی ها و وسایل بارگیری صندلی چرخدار و غیره ) .
تغییرات واصلاحات مورد نیاز برروی خودرو ها درمراکز خاصی اجرا می گردد وعلاقمندان می توانند لیستی از مراکز مذکور را در اختیار داشته باشند برای کسب اطلاعات بیشتر باید با متخصصین کار درمانی مشاوره شود.
منبع: ترجمه «مهندس عباس کاشی» – انتشار: مرکز ضایعات نخاعی جانبازان