بیماری کرونری قلب درافرادمبتلا به ضایعات نخاعی
بیماری کرونری قلب چیست؟
بیماری کرونری قلب ( CHD ) یکی از چندین بیماریهایی است که می تواند قلب و سیستم گردش خون را دچار آسیب کند. دستگاه گردش خون شامل قلب، سرخرگها ( رگهای خونی که خون را از قلب به تمام قسمتهای بدن حمل می کنند ) و سیاهرگها ( رگهای خونی که خون را از تمام قسمتهای بدن به قلب برمی گردانند ) است. فرآیندی که باعث بروز مشکلات کرونر قلب می شود ” آترواسکلروزیس ( atherosclerosis ) نامیده می شود ( آترو به معنی نشست یا رسوب مواد خمیری و نرم و اسکلروزیس به معنای سختی و سفتی می باشد )که انسداد سرخرگها را موجب می گردد.
آترواسکلروزیس یا انسداد سرخرگی، ناشی از رسوب چربی در دیواره سرخرگها است. به مرور زمان ، افزایش بیشتر و بیشتر رسوبات باعث محدود کردن جریان اکسیژنی می گردد که در داخل خون حمل می شود.
این فرآیند می تواند در هر یک از سرخرگهای بدن ایجاد شود و محل سرخرگ یا سرخرگهای مبتلا، نوع بیماری که ایجاد می شود را تعیین می کند. اگر مشکل در سرخرگهایی ایجاد شود که خون و اکسیژن مغز را تامین می کنند، ممکن است یک حمله رخ دهد. چنانچه سرخرگهای خون رسان به پاها ، مبتلا به اترواسکلروزیس شوند، بیماری محیطی سرخرگ ( Peripheral) به وجود می آید. وقتی آترواسکلروزیس در سرخرگهای خون و اکسیژن رسان عضلات قلب که نسبتا” باریک هستند. اتفاق بیافتد، اصطلاحا” CHD نامیده می شود ( کرونا: سرخرگهای هستند که به شکل مخروط یک مخروط پیرامون قلب را احاطه کرده اند ) .
عضله قلب نیازمند یک منبع ثابتی از اکسیژن است تا بتواند به درستی وظیفه پمپاژ خون را به تمام قسمتهای بدن، در تمام شبانه روز و هفت روز هفته انجام دهد. بنابراین اگر این منبع خون و اکسیژن بطور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کند، می تواند تاثیر منفی روی عملکرد قلب و حتی باعث آسیب عضله قلب ( حمله قلبی ) یا مرگ شود.
آیا من در معرض خطر CHD قرار دارم؟
عوامل خطری که در تمام افراد می تواند باعث ایجاد CHD شوند عبارتنداز:
- میزان غیر طبیعی چربی های خاصی در خون
– بالا رفتن سطح کلسترول بد یا پائین آمدن تراکم لیپوپروتئین کلسترول ( LDL-C )
– پائین رفتن سطح کلسترول خوب یا بالا آمدن لیپوپروتئین کلسترول ( HDL-C )
- افزایش فشار خون ( هیپرتانسیون : Hypertension )
- مصرف سیگار
- فقدان فعالیت بدنی یا ورزش
- دیابت های mellitus(دیابتی که درادرارفردقندوجوددارد.)
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی برای بیماری کرونر قلب زود رس
ضایعات نخاعی چه نقشی در بیماری کرونر قلب دارند؟
ضایعه نخاعی می تواند خطر بیماریهای کرونر قلب ( CHD ) را افزایش دهد .زیرا بسیاری از عوامل خطر CHD در افراد نخاعی تشدید می شوند:
- بالا رفتن سن یک عامل خطر زمینه ساز برای CHD محسوب می گردد. در حال حاضر افراد نخاعی نسبت به گذشته طول عمر بیشتری دارند و به همین علت دوره زمانی بیشتری در معرض آترواسکلروزیس و CHD قرار می گیرند.
- عدم فعالیت بدنی یک عامل خطر برای CHD است و در افراد نخاعی معمولا” فعالیت بدنی و ورزشهای منظم کمتر انجام می شود.
- سطوح غیر طبیعی کلسترول نیز یک عامل خطر می باشد و در افراد نخاعی سطح کلسترول بد بالاتر ،و میزان کلسترول خوب پائینتر است.
تقلیل فعالیت بدنی و کاهش سطح سلامتی در افراد نخاعی، خطر بروز CHD را افزایش می دهند، در حالیکه داشتن آسیب نخاعی تاثیر مستقیم بر روی ایجاد CHD ندارد. برای حفظ سلامتی، توصیه شده است که به مدت ۳۰ دقیقه و حداقل ۵ روز در هفته به ورزش یا فعالیت بدنی پرداخته شود. البته شرکت در ورزش های منظم یا فعالیت جسمی برای افراد نخاعی مشکلات خاص خود را دارد. موانعی از جمله محدودیتهای بدنی، مشکلات دسترسی به تجهیزات ورزشی مناسب و موضوعات جابجایی برای افراد نخاعی مطرح هستند.
مشکل دیگر مربوط به خطر CHD، رژیم غذایی است. افرادی که رژیم های غذایی پرکالری مصرف می کنند ، اغلب چربیهای موجود در غذای آنها باعث افزایش وزن و چاقی شده و سطح LDL در خون مصرف کنندگان را افزایش می دهند. ( لذا شماری از موادکالری زاکه برای ورزش مورد استفاده قرار می گیرند، نیزبایدبه میزان مناسب مصرف شوند) .
از آنجائی که فقدان فعالیت بدنی، افزایش میزان LDL-C ، دیابت و اضافه وزن و چاقی همگی از عوامل بروز CHD بوده و گاهی در افراد نخاعی شایعتر هستند، پس می توانید درک کنید که چگونه مجموعه این عوامل با یکدیگر می توانند منجر به افزایش خطر CHD شوند. این اطلاعات باید برای شما مفید باشد تا بفهمید که چرا مراکز آموزش و تحقیقات توانبخشی بر “فعالیت بدنی ” بعنوان ابزاری جهت ارتقاء سطح بهداشت و سلامتی افراد نخاعی تاکید زیادی دارند.
چطور بفهمم که در معرض خطر CHD قرار دارم؟
میزان خطر CHD در هر روز بایستی بر اساس اطلاعات وضعیت بهداشتی هر کس محاسبه شود. اگر شما سابقه CHD ندارید، سیستمی بنام علامت خطر فرامینگهام “Framingham Risk score ” وجود دارد که می توان بوسیله آن ” میزان درصد خطر هرشخص ” را طی ۱۰ سال آینده محاسبه نمود. در این روش ، ” جنسیت، سن، کلسترول کل، HDL-C ، فشار خون سیستولیک ( علامت بالای فشار خون شما ) و اینکه آیا سیگاری هستید یا خیر؟ ” در نظر گرفته می شود. چنانچه شما همه این اطلاعات را داشته باشید، می توانید خطر حمله قلبی ۱۰ سال خود را محاسبه کنید.
ما توصیه می کنیم که شما با پزشکتان در این مورد و سایر موضوعات مرتبط با CHD صحبت کنید.
چگونه می توانم خطر را کاهش دهم؟
قبل از شروع به تغییر در شیوه زندگی خود، معمولا” بایستی هر تصمیمی که دارید با پزشکتان در میان بگذارید. در اینجا مواردی که می تواند در سلامتی قلب شما تاثیر گذار باشد، ذکر شده است:
- سعی کنید حداقل ۵ روز در هفته و هر هفته ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. این زمان می تواند به چند دوره کوتاهتر در طول روز تقسیم شود ( مثلا” ۳ بخش ۱۰ دقیقه ای ) یک دوره کامل ۳۰ دقیقه ای ویا حتی اگر می توانید فعالیت مداوم بیشتری داشته باشید.
- سیگار کشیدن را متوقف کنید.
- فشار خون خود را کنترل کنید و با مشورت پزشکتان آن را در حد ۹۰/۱۴۰ میلیمترجیوه نگه دارید.
- از مقدار کلسترول بد ( L D L )خود اطلاع داشته باشید. حداقل مقداری توصیه شده کمتر از ۱۳۰ mg/dL است و چنانچه کمتر از ۱۰۰ mg/dL باشد در حد مطلوب محسوب می شود.
- از مقدار کلسترول خوب خودنیز ( HDL ) آگاهی داشته باشید. مقداربین ۴۰ تا ۶۰ mg/dL مناسب است.
- رژیم غذایی حاوی چربی های اشباع شده ( مثل چربی های گوشت و فرآورده های لبنی ) و چربی های ترانس ( مثل بعضی از انواع مارگارین و روغن ها ) کمتر و موادغذائی غنی از غلات، میوه ها و سبزیجات مصرف کنید.
- از مواد کالری زا جهت تامین کالری های مورد نیاز روزانه خود استفاده نکنید.
رئوس اقداماتی که باید در منزل بکار ببندید:
- حداقل ۵ روز در هفته ورزش کنید. اگر در حال حاضر از نظر جسمی دروضعیت مناسبی نیستید،بدانیدکه ورزش منظم سلامتی شما را بهبودی می بخشد.
- مصرف رژیم غذایی سالم نه فقط سلامت قلب شما را بهبود می بخشد بلکه برای کاهش خطر یکسری از بیماریهای خاص ( مثل دیابت و سرطان کولون ) نیز مفید است.
- از میزان فشار خون و کلسترول کل و LDL خود اطلاع داشته باشید. چنانچه میزان آنها در حد توصیه شده برای سلامتی قلب نباشند، با پزشک خودتان در مورد روشهای رساندن آنها به حدسلامتی مشاوره نمائید.
رفع مسئولیت :
این مقاله فقط اطلاعات کلی را ارائه می دهد و منحصرا” به اهداف آموزشی و اطلاعاتی می پردازد و برای تشخیص ، درمان، شرایط بالینی و یا جهت مشاوره پزشکی تخصصی و شرایط خاص بالینی دلالت نداشته و بکار نمی رود. همیشه در مورد توصیه پزشک یا سایر کارشناسان بهداشتی واجد شرایط وپیش از شروع هر درمان جدیدی تحقیق کنید و ازقبل پاسخ سئوالاتی که ممکن است در شرایط بالینی با آن مواجه شوید را پیدا نمائید.
منبع: مترجم «مهندس عباس کاشی» – انتشار: مرکز ضایعات نخاعی جانبازان