احتیاطات لازم هنگام اجرای فعالیتهای ورزشی توسط افراد مبتلا به آسیب نخاعی

همزمان با تهیه و اجرای هر برنامه ورزشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی ، باید اقدامات احتیاطی خاصی مورد توجه قرار گیرند. در غیر اینصورت برنامه ورزشی طرح ریزی شده ، نه تنها سودی برای فرد ندارد ، بلکه ممکن است مشکلات زیان باری را برای او ایجاد نماید . مهم ترین این اقدامات برای افراد دچار ضایعات نخاعی ازاین قرارند :

• اتونومیک دیس رفلکسی :

عارضه ای است که اغلب درمیان افراد نخاعی که محل ضایعه آنان در سطوح سینه ای ۶ به بالاتر است رخ می دهد . به طور کلی این عارضه بوسیله محرکهایی که قبل از آسیب به عنوان عامل ناراحت کننده شناخته شده بودند ، ایجاد می شود . با توجه به ارتباط محدودی که بین طناب نخاعی و مغز وجود دارد ، بعد از آسیب نخاعی ، بسیاری از مصدومین قادر به شناسایی و پاسخ به محرکهای ناراحت کننده قبلی نیستند . در نتیجه ، عوارض آن بصورت افزایش ناگهانی فشارخون ، ضربان قلب و عدم احساس سلامت عمومی بروز پیدا می کند . که در صورت عدم رسیدگی و پاسخ مناسب به تغییرات فشار خون و ضربان قلب حتی ممکن است زندگی فرد تهدید شود . بنابراین ضرورت دارد که قبل از شروع یک برنامه ورزشی ، از علائم و نشانه های اتونومیک دیس رفلکسی توسط عوامل ایجاد کننده آن آگاهی کامل پیدا کرد .

• حفظ سلامت پوست :

هنگام انجام فعالیتهای ورزشی می تواند چالش انگیز باشد . چرا که در افراد دچار آسیب نخاعی ، دیگر سیگنال های هشدار دهنده ناراحتی ها ، همانند قبل از آسیب نخاعی عمل نمی کنند . فشار طولانی مدت می تواند باعث کاهش گردش خون شده و موجب آسیب دیدن پوست شود . در این خصوص ، نواحی استخوانی مثل قسمتهای مفاصل لگن ، پاشنه و دنبالچه آسیب پذیر ترین نقاط هستند. کاهش و حذف فشار از طریق جابجایی مکرر وزن می تواند برقراری جریان خون مناطق در معرض خطر را حفظ کند.

• افت فشار خون وضعیتی :

یکی از مشکلات بزرگ افراد نخاعی ، اثر آسیب نخاعی بر روی گردش خون یعنی کاهش فشار خون است ( افت فشار خون ) . این موضوع می تواند از نگرانی های بزرگ آنان در طول مشارکت در فعالیتهای ورزشی محسوب شود که بصورت احساس ضعف یا سرگیجه بروز پیدا می کند . افت فشار خون ، که به دنبال تغییرات موضعی بدن رخ می دهد، افت فشار خون وضعیتی نامیده می شود. هیدراتاسیون مناسب ، تغییر آهسته وتدریجی وضعیت بدن به همراه پوشیدن جورابهای واریس می تواند در اجتناب از افت فشار خون وضعیتی موثر باشد .

• عوارض اسکلتی عضلانی :

بطور کلی ، افرادی که متحمل آسیب نخاعی می شوند ، در معرض خطرعوارض اسکلتی عضلانی زیر هستند :
۱) سفتی مفاصل یا محدودیتهای حرکتی پایداردرمفاصل که معمولا” به دلیل استقرار نامناسب بدن ، فقدان حرکت و اسپاسم عضلانی ایجاد می شوند.
۲) آتروفی عضلانی ، کوچک شدن یا ضعف عضلات به علت عدم استفاده از آنها .
۳) پوکی استخوان ، وخامت استحکام استخوان که ممکن است به علت کاهش تحمل وزن وهمچنین عوامل مرتبط با آسیب نخاعی رخ دهد .

• کاهش عملکرد تنفسی :

افت تنفسی درافراد نخاعی می تواند مشکلاتی را همزمان با افزایش خطر ابتلا به عفونت های تنفسی ، احتقان ، تسریع تنفس و / یا تشدید تنگی نفس ایجاد نماید . تمرینات تنفسی می تواند برای بهبود و حفظ ظرفیت مناسب ریه ها مفید باشد .

• فقدان حس :

محرومیت حسی یا ناتوانی در تشخیص درست ماهیت محرک در قسمتهای محل ضایعه و پائین تر نزد جامعه مبتلا به آسیبهای نخاعی شایع است . بنابراین مهم این است که از قرار گرفتن در معرض حرارت شدید و اجسام داغ پرهیز شود و طورکلی پوست به طور منظم مورد بازبینی قرار گیرد .

• تغذیه :

جنبه های سلامتی خیلی زیاد هستند . لازمه حفظ سلامتی ، داشتن یک شیوه زندگی سالم است . ورزش یکی از اجزای حیاتی سلامتی است که اگر به درستی انجام شود ، می تواند ظرفیت عملکردی فردی که دچار آسیب نخاعی شده را بهبود بخشد. همچنین می تواند باعث افزایش اعتماد به نفس و سلامتی شود . آنچه که در رابطه با یک برنامه ورزشی اهمیت زیادی دارد ، عادات غذایی شامل تغذیه سالم و هیدراتاسیون مناسب ( مصرف مایعات کافی ) است . دراین راستا بهترین کار این است که با افراد متخصص در ارتباط با مشکل رژیم غذایی مشورت شود .

ترجمه و تنظیم از : مهندس عباس کاشی ( e mail : ohealth2007@yahoo.com ) ؛ منبع مورد استفاده ؛ سایت : http://www.nchpad.org – مقاله : Spinal Cord Injury and Exercise – انتشار : انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران