جزئیات وبلاگ

بيماري پيسي كه نام علمي آن برص يا ويتيليگو است در واقع نوعي بيماري التهابي پوستي است كه خود را به صورت لكه‌هاي سفيد رنگ نشان مي‌دهد و مي‌تواند در تمام قسمت‌هاي بدن به وجود آيد. هنوز براي پيدايش اين لكه‌هاي مزاحم علت مشخصي پيدا نشده و درمان قطعي براي آن وجود ندارد. براي اين كه بيشتر با اين بيماري مرموز آشنا شويم با دكتر حسين طباطبايي، متخصص پوست و مو و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران و از اعضاي هيات‌مديره انجمن متخصصان پوست ايران گفت‌وگو كرديم.

لطفا در ابتدا براي آشنايي با اين بيماري، تعريفي از لك و پيس و چگونگي بروز آن بفرماييد؟

ملانين، رنگدانه‌اي است كه عامل تعيين‌كننده رنگ پوست، مو و چشم‌هاي ما مي‌باشد و توسط سلول‌هايي به نام ملانوسيت (سلول‌هاي رنگدانه‌ساز) توليد مي‌شود. اگر اين سول‌ها از بين بروند يا نتوانند رنگدانه ملانين را توليد كنند، رنگ پوست روشن‌تر شده يا به طور كلي سفيد مي‌شود. در واقع لك و پيس نيز به دليل اختلال رنگدانه‌اي پوست كه سلول‌هاي ملانوسيت يا رنگ‌ساز پوست تخريب شده و از بين مي‌روند، در قسمت‌هاي مختلف پوست به وجود مي‌آيد. اين ضايعات در هر جايي از بدن ممكن است ديده شوند؛ شايع‌ترين مناطقي كه معمولا درگير آن مي‌شود عبارتند از: صورت، لب، دست، بازو و پاهاست، ولي گاهي لك‌هاي مشابهي در مخاط دهان و دستگاه تناسلي هم ممكن است ديده شود. مواردي هم از درگيري لايه تحتاني چشم به نام رتين گزارش شده است. اكثرا بيماري در ابتدا با سفيد‌شدن پوست و به طور ثانوي سفيدي موي روي آن ديده مي‌شود، اما لازم است بدانيد سفيدي موها بدون سفيدي پوست بيماري لك و پيس نيست، بلكه بيماري‌هاي ديگري مسبب اين سفيدي است.

علت اصلي به وجود آمدن لك و پيس چيست؟

علت بيماري هنوز ناشناخته است ولي فرضيه‌هايي در مورد آن مطرح شده است از قوي‌ترين اين فرضيه‌ها مي‌توان به زمينه ارثي و ژنتيكي اين بيماري اشاره كرد؛ به طوري كه چنانچه فردي از خانواده به اين بيماري مبتلا شده باشد شانس ابتلا در ديگر افراد خانواده نيز وجود خواهد داشت و حتي ممكن است در نسل‌هاي بعدي ولي با شدت‌ كم و زياد ديده شود. از ديگر دلايلي كه مورد قبول همه پزشكان است علت خود ايمني (اتو ايمون) است. بدن برخي افراد بر عليه بعضي از بافت‌هاي خودش مانند ملانوسيت رنگ‌ساز پادزهر توليد مي‌كند و باعث از بين رفتن اين سلول‌ها مي‌شود. البته عللي نيز وجود دارد كه باعث برانگيخته شدن بيماري مي‌شود؛ ازجمله اين عوامل مي‌توان به استرس و سوختگي پوست اشاره كرد.

شانس ابتلا به اين بيماري در چه افرادي بيشتر است؟

اگرچه آمار دقيقي از ميزان مبتلايان در كشورمان وجود ندارد ولي آمار كشورهاي غربي از شيوع نيم تا يك درصدي اين بيماري حكايت دارد. حدود 30 درصد از افرادي كه به اين بيماري مبتلا هستند، يكي از افراد خانواده‌شان نيز به اين بيماري مبتلا بوده يا خواهد شد. حدود 50 درصد اين افراد قبل از 20 سالگي و 90 درصد آنان قبل از 40 سالگي علائم بيماري را در خود يافته و پي به بيماري خود مي‌برند. سوالي كه بسياري از بيماران از ما مي‌كنند اين است كه اين بيماري در زنان بيشتر رايج است يا در مردان؟ بايد گفت كه اين بيماري در زنان و مردان به يك ميزان ديده مي‌شود و ربطي به جنسيت ندارد.

آيا درمان قطعي براي مبتلايان به اين بيماري وجود دارد؟

تحقيقات فراواني در مورد اين بيماري و روش‌هاي درمان آن در حال انجام است و اين اميد وجود دارد كه در آينده درمان‌هاي جديدي كشف و ابداع شوند، اگرچه راه‌هاي مختلف درماني متفاوتي براي آن وجود دارد، ولي روش درماني قطعي و مؤثري كه باعث بهبود همه بيماران شود، هنوز شناسايي نشده است. در سال‌هاي گذشته براي درمان، بيشتر از روش PUVA تراپي استفاده مي‌شد؛ در اين روش از داروهاي استروئيدي موضعي و سيستميك (البته طبق محدوديت‌هاي پزشكي) و محلول و قرص متوكسالن همراه با اشعه ماوراء بنفش بهره مي‌بردند. در حال حاضر پيشرفت‌هاي زيادي در زمينه درمان اين بيماري حاصل شده؛ يكي از روش‌هاي نسبتا جديد، روش جراحي پيوند پوست سالم حاوي رنگدانه به منطقه درگير بيماري مي‌باشد.

درمان‌هايي كه در چند سال اخير رايج شده روش استفاده از اشعه ليزر اگزايمر مي‌باشد كه مكانيسم اثر آن شبيه به PUVA تراپي است. اين روش برتري كه نسبت به روش PUVA تراپي دارد اين است كه عوارض PUVA تراپي را ندارد. روش ديگري كه فعلا در حد يك روش تحقيقاتي است و وارد عرصه پزشكي به عنوان يك راه درماني نشده، روش سلول درماني است؛ البته در كشور‌هاي پيشرفته از اين روش به طور بسيار محدود استفاده مي‌شود و ما اميدواريم تا چند سال آينده، سلول درماني در قسمت‌هاي مختلف پزشكي به طور جامع مورد استفاده قرار گيرد.

مساله‌اي كه اغلب بيماران از آن غفلت مي‌كنند اين است كه بيماري لك و پيس ممكن است با بيماري‌هاي ديگري مانند پركاري تيروئيد، ريزش موي منطقه‌اي، كم‌خوني وخيم، كمبود ويتامين B12 و… همراه باشد، لذا درمان اين بيماري‌ها نيز بايد جدي گرفته شود.

آيا نور آفتاب تاثيري در درمان يا پيشرفت بيماري دارد؟

تاثير آفتاب بر بيماري لك و پيس به 2 گونه است. تماس با آفتاب به ميزان طبيعي در بعضي از بيماران باعث كاهش و در برخي ديگر باعث افزايش لكه‌هاي سفيد پوستي مي‌شود كه اين قضيه به صورت بهتر يا بدتر شدن لكه‌هاي پوستي در زمستان يا تابستان از سوي بيماران ابراز مي‌شود.

در افرادي كه زمينه ارث را در خانواده و فاميل همخون دارند توصيه مي‌شود از آفتاب سوختگي جدا پرهيز نمايند؛ زيرا آفتاب سوختگي مي‌تواند باعث برافروخته شدن بيماري شود در حالي كه شايد تا قبل از اين ماجرا هيچ خبري از اين لكه‌هاي مزاحم نبود. استفاده از ضد آفتاب يكي از مهم ترين توصيه‌ها به بيماران است؛ زيرا پوست سفيد مناطق مبتلا به اين بيماري هيچ‌گونه دفاعي در برابر نور خورشيد ندارند. اين نواحي خيلي به راحتي دچار آفتاب سوختگي مي‌شوند. روي تمام نواحي مبتلا به ويتيليگو كه توسط لباس پوشانيده نمي‌شوند بايد يك ضد آفتاب مناسب با SPF حداقل برابر ۱۵ ماليده شود و براي جلوگيري از آفتاب سوختگي، از قرار گرفتن در معرض خورشيد در ساعات حداكثر تابش (۱۰ صبح تا ۴ عصر) خودداري شود.

آيا با ديدن هر لك سفيدي بر پوست، لازم است به پزشك مراجعه كنيم؟

بله، به محض ديدن حتي كوچك‌ترين لك سفيدي لازم است كه به پزشك متخصص مراجعه كنيد. اگر مراجعه شما به موقع باشد شايد هنوز سلول‌هاي ملانوسيت رنگساز كاملا تخريب نشده باشند و بتوان با درمان دارويي بخوبي آن را درمان كرد، اما بايد بدانيد هرچه زمان بيشتري از بروز لك‌هاي سفيد گذشته باشد خصوصا چنانچه اين لك‌ها در انتهاي بدن مانند انگشتان دست و پا، نوك بيني و نواحي تناسلي ظاهر شود، درمان خيلي مشكل خواهد شد.

يكي از سوالاتي كه اغلب اين بيماران از ما مي‌پرسند اين است، آيا مواد غذايي خاصي وجود دارد كه تاثيري در كاهش يا بدتر شدن بيماري داشته باشد در جواب اين بيماران بايد بگويم تغذيه يا مصرف غذاهايي كه از نظر باور مردم در تضاد با هم هستند، هيچ تاثيري در ابتلا يا كاهش علائم بيماري ندارد و هيچ محدوديت غذايي خاصي به بيماران توصيه نمي‌شود.

عده‌اي اين تصور را دارند كه در صورت تماس فيزيكي با مبتلايان، به اين بيماري دچار شوند، آيا چنين تصوري درست است؟ و اصولا آيا راه پيشگيري براي اين بيماري وجود دارد؟

بيماري لك و پيس يك بيماري خود ايمني است و عامل ميكروبي ندارد، لذا هيچ‌گونه واگيري براي اطرافيان بيمار ندارد و هرگونه تماس با بيمار يا استفاده از لوازم آنها باعث ابتلا به لك و پيس نمي‌شود. از طرفي بايد بدانيد اين بيماري هيچ راه پيشگيري ندارد، زيرا همان‌طور كه قبلا هم گفتيم ويتيليگو يا لك و پيس يك بيماري خود ايمني است.

منبع: جام جم آنلاین