نوروفیدبک (Neurofeedback) برای چه کسانی مناسب است؟

نوروفیدبک یک درمان مبتنی بر مغز است که از یک رابط پیچیده مغز و کامپیوتر برای تقویت یا آموزش مجدد مغز استفاده می‌کند. نوروفیدبک برای افراد با مشکلاتی مانند: ADHD و اختلالات یادگیری، عدم تمرکز، اختلالات اضطراب، افسردگی، صرع، اختلالات خواب، میگرن و سردردهای مزمن، آسیب مغزی تروماتیک و سکته مغزی مناسب است.

نوروفیدبک برای چه کسانی مناسب است؟

نوروفیدبک یک درمان مبتنی بر مغز است که از یک رابط پیچیده مغز و کامپیوتر برای تقویت یا آموزش مجدد مغز استفاده می‌کند. کاربردهای نوروفیدبک گسترده است و افراد معمولا با مشکلاتی مانند: ADHD و اختلالات یادگیری، OCD، ADD، اختلالات اضطراب و هراس، افسردگی، صرع، بی‌خوابی و اختلالات خواب، میگرن و سردردهای مزمن، آسیب مغزی تروماتیک و سکته مغزی، وزوز گوش، از دست دادن حافظه به کلینیک مراجعه می‌کنند. به دنبال رهبری ناسا و ارتش ایالات متحده و اخیرا از تیم‌های المپیک و سایر ورزش‌های حرفه‌ای، مردم عادی به طور فزاینده‌ای از نوروفیدبک برای افزایش تمرکز و وضوح ذهنی، بهبود تصمیم‌گیری و تقویت انعطاف‌پذیری خود استفاده می‌کنند.

نوروفیدبک برای بازگرداندن مغز به یک الگوی سالم‌تر استفاده می‌شود. علاوه بر این شرایط، نوروفیدبک اخیرا به عنوان درمانی برای آسیب‌های مغزی تروماتیک (از جمله ضربه مغزی) و اوتیسم سرفصل‌های خبری شده است. در حالی که نوروفیدبک اغلب برای کمک به افرادی که از طیف گسترده‌ای از شرایط پزشکی رنج می‌برند، استفاده می‌شود، همچنین برای بهبود عملکرد، افزایش وضوح و دستیابی به نتایج دلخواه استفاده می‌شود. ورزشکاران، دانش‌پژوهان و سایر متخصصان در رشته‌های خود از نوروفیدبک به عنوان راهی برای بهینه‌سازی مغز خود استفاده می‌کنند، بنابراین ممکن است به اوج عملکرد دست یابند.

ما در مرکز به بزرگسالان و کودکان (بالای شش سال) کمک می‌کنیم تا با بسیاری از شرایط عدم تعادل مغزی مقابله کنند. بهترین راه برای تعیین اینکه آیا نوروفیدبک به شما کمک می‌کند یا خیر، مشاوره و ارزیابی اولیه است. شما می‌توانید در مورد آنچه تجربه کرده‌اید صحبت کنید و یاد بگیرید که چگونه این فرآیند ممکن است به شما کمک کند.

از آنجایی که هر فرد منحصر به فرد است، متخصص ممکن است یک اسکن مغزی اولیه یا الکتروانسفالوگرام کمی (qEEG) را توصیه کند تا تعیین کند که آیا نوروفیدبک تاثیر دارد و این برنامه مفید به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید و علائم شما را از بین ببرد یا به شدت کاهش دهد و به شما کمک کند به زندگی مورد علاقه خود بازگردید. این ارزیابی نشان می‌دهد الگوهای امواج مغزی نامنظم وجود دارد یا خیر و به روانشناس کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا نوروفیدبک بهترین گزینه برای شما است یا خیر.

کاربرد نوروفیدبک

نوروفیدبک (Neurofeedback) یک روش درمانی غیرسنتی است که برای بهبود عملکرد شناختی، حرکتی و رفتاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش از فناوری برای شناسایی الگوها و بی‌نظمی‌های درون مغز استفاده می‌کند. هنگامی که یک الگو یا مشکل شناسایی می‌شود، ممکن است اغلب با استفاده از نشانه‌های صوتی و تصویری برای تغییر الگوهای زمان بندی و فعال سازی در مغز، اصلاح شود.

نوروفیدبک هیچ شرایطی را هدف قرار نمی‌دهد، اما در عوض به آرامی مغز شما را به محدوده طبیعی هدایت می‌کند و به مغز شما اجازه می‌دهد به الگوی سالم‌تری بازگردد. با گذشت زمان، این فرآیند یافتن و اصلاح بی‌نظمی‌ها می‌تواند به کاهش مشکلات مرتبط با شرایط مختلف کمک کند و در نتیجه بدون دارو یا مداخله شیمیایی تسکین می‌یابد. نوروفیدبک چیز جدیدی نیست. برای چندین دهه برای کمک به بیماران با طیف گسترده‌ای از تشخیص‌ها و مسائل استفاده شده است و همچنان به بهبود و تکامل ادامه می‌دهد.

برخی از کاربردهای نوروفیدبک شامل:

•  اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی (ADHD)
• اختلالات اضطرابی
• اعتیاد
• افسردگی
• اختلالات خواب
• سکته مغزی
• صرع
• اختلالات طیف اوتیسم
• اختلالات خواندن و نوشتن
• اختلالات حرکتی مانند پارکینسون
• درد مزمن
• اختلالات خلق و خو
• کنترل مشکلات روان شناختی در بیماران مبتلا به سرطان

به طور کلی، نوروفیدبک به عنوان یک روش درمانی کمک می‌کند که بیماران بهبود بیشتری در کنترل علائم بیماری خود داشته باشند و به طور کلی کیفیت زندگی آنها را افزایش می‌دهد. با این حال، برای هر بیماری، نیاز به بررسی تخصصی و مشورت با  فردی که در این حوزه تخصص دارد، وجود دارد.

آیا نوروفیدبک بر شخصیت من تاثیر می گذارد؟

نوروفیدبک شخصیت شما را تغییر نمی‌دهد، بلکه به سادگی مغز شما را آموزش می‌دهد تا به طور موثرتری کار کند و تعادل ذهنی و خلق و خوی شما را افزایش دهد. اکثر مردم پس از شروع نوروفیدبک احساس آرامش، استرس کمتر و تمرکز بهتری می‌کنند، اما این فرآیند شخصیت، باورها یا حافظه شما را تغییر نمی‌دهد.

نوروفیدبک همچنین برای آموزش اوج عملکرد برای افزایش تمرکز و وضوح ذهنی، بهبود تصمیم گیری و تقویت انعطاف پذیری استفاده می‌شود.

از یک جلسه چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

شما با یک ارزیابی اولیه و تجزیه و تحلیل شروع خواهید کرد تا تعیین کنید نوروفیدبک چگونه ممکن است به بهترین شکل به شما کمک کند. در مرحله بعد، تیم ماهر و آگاه ما پروتکلی را ایجاد می‌کند که به طور موثر نگرانی‌ها و علائم شما را هدف قرار می‌دهد. طبق یک برنامه درمانی، اغلب هفته‌ای دو بار برای جلسات نوروفیدبک ۳۰ دقیقه‌ای به مرکز مراجعه خواهید کرد. در طول جلساتتان، آرام می‌شوید و از یک بازدید آرام‌بخش که شامل صدا و ویدیو لذت خواهید برد، در حالی که حسگرهای ویژه‌ای را بر روی سر و نواحی تحت آموزش را نظارت می‌کنند، خواهید داشت.

چگونه نوروفیدبک را شروع کنم؟

شروع آسان است؛ با مرکز تماس بگیرید و زمانی را برای آمدن و صحبت در مورد آنچه تجربه کرده‌اید برنامه ریزی کنید. همچنین این زمان ایده آل برای دریافت پاسخ به سوالات خاص خود و کسب اطلاعات بیشتر در مورد نوروفیدبک است. هنگامی که تشخیص دادیم که ممکن است کاندیدای خوبی برای درمان نوروفیدبک باشید، یک اسکن مغز یا جلسه qEEG را برای ارزیابی وضعیت فعلی شما و تعیین اینکه آیا می‌توانیم به شما کمک کنیم یا خیر، راه اندازی می‌کنیم. پس از آن، ما برنامه‌ای ایجاد خواهیم کرد که برای هدف قرار دادن نگرانی‌های خاص شما طراحی شده است و از آنجا به جلو حرکت می‌کنیم.

در چه مدت زمانی تفاوت را احساس کنم؟

اکثر مردم فرآیند نوروفیدبک و تمرین را آرامش بخش می‌دانند و برخی بلافاصله احساس آرامش می‌کنند و نتیجه می‌گیرند، اما هر بیمار متفاوت است. اکثر بیماران ما فواید نوروفیدبک را در ۳-۴ هفته یا ۶-۸ جلسه احساس می‌کنند.

هر فرد متفاوت است، با این حال معمولا افراد برای دستیابی به بهبود قابل توجه به حدود ۴۰ جلسه تمرین نیاز دارند و در بیشتر موارد افراد بین ۲ تا ۴ بار در هفته تمرین می‌کنند. برخی از افراد به کمتر از این نیاز دارند و برخی افراد بیشتر نیاز دارند، و روانشناس شما اغلب می‌تواند بر اساس مورد خاص شما یک ایده تقریبی به شما ارائه دهد.

به بسیاری از بیماران توصیه‌های خاصی درباره سبک زندگی و خودیاری داده می‌شود و رعایت این نکات برای گرفتن بهترین نتیجه از آموزش بسیار مهم است. خبر خوب این است که شواهد حاکی از آن است که وقتی مغز یاد گرفت بهتر کار کند، به نظر می‌رسد که به همین شکل باقی می‌ماند و نتایج تمرین دائمی است. همانطور که می‌گویند «هرگز دوچرخه سواری را فراموش نمی‌کنی». البته استثنائاتی وجود دارد و در موارد پیچیده مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی تروماتیک، نوروفیدبک ممکن است به بخشی جدایی ناپذیر از توانبخشی طولانی مدت بیمار تبدیل شود.

آیا نوروفیدبک با داروهای من تداخل خواهد داشت؟

از آنجایی که نوروفیدبک بدون دارو است و برای آموزش مجدد مغز طراحی شده است با داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید تداخلی ایجاد نمی‌کند. برخی از داروهای گروه بنزودیازپین‌ها ممکن است با نتایج نوروفیدبک تضاد داشته باشند. باید طبق تجویز دارو مصرف کنید. پس از شروع نتایج، توصیه می‌شود با پزشک تجویز کننده خود جلسه‌ای داشته باشید تا در مورد امکان کاهش یا حذف صحبت کنید. مصرف داروهای تجویزی خود را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.

نوروفیدبک چگونه عمل می کند؟

نوروفیدبک مبتنی بر شرطی سازی موثر است، نوعی آموزش که شامل پاداش دادن به بیماران برای مهار فرکانس‌های امواج مغزی خاص و افزایش فرکانس‌های دیگر است. این کار با قرار دادن الکترودها روی پوست سر و سپس ارائه بازخورد فوری در مورد فعالیت مغز انجام می‌شود. این آگاهی فرصتی را برای بازسازی تدریجی فعالیت مغز فراهم می‌کند. تغییرات در الگوهای مغز می‌تواند با تغییرات مثبت خاصی در حالات فیزیکی، عاطفی و شناختی مرتبط باشد. غالبا فرد آگاهانه از مکانیسم‌های انجام چنین تغییراتی آگاه نیست، اگر چه افراد به طور معمول از این تغییرات مثبت احساس خوب کسب می‌کنند و سپس می‌توانند به این حالت‌‌ها، خارج از جلسه دسترسی پیدا کنند.

در چند جلسه اول تمرین، افراد اغلب می‌توانند اثر نوروفیدبک را تا ۲۴ تا ۳۶ ساعت مشاهده کنند و مزایای نوروفیدبک پس از جلسات تمرینی بیشتر ماندگار خواهد بود. آموزش استاندارد نوروفیدبک معمولا شامل ۳۰-۴۰ جلسه است.

نوروفیدبک و تقویت حافظه

نوروفیدبک می‌تواند حافظه را در برخی از افراد بهبود بخشد. یکی از مطالعاتی که در زمینه نوروفیدبک و تقویت حافظه انجام شده، مطالعه‌ای بر روی دانشجویان دانشگاهی بود که نشان داد که نوروفیدبک می‌تواند بهبود حافظه کاری و حافظه فضایی کوتاه مدت را در این دانشجویان بهبود بخشد.

در مطالعات دیگری نیز نشان داده شده است که نوروفیدبک می‌تواند بهبود حافظه القایی، حافظه زنجیره‌ای و حافظه کاری را در افرادی که با مشکلات حافظه دست و پنجه نرم می‌کنند، به همراه داشته باشد.

نوروفیدبک و افسردگی

نوروفیدبک در درمان افسردگی مفید و نقش بسزایی دارد. در افراد مبتلا به افسردگی، عملکرد مغزی آن‌ها معمولا با مغز نرمال در افراد سالم متفاوت است. همچنین در افراد مبتلا به افسردگی، تعادل شیمیایی مغز نیز به‌ صورت غیرطبیعی عمل می‌کند.

با استفاده از نوروفیدبک می‌توان به مغز افراد مبتلا به افسردگی بازخورد داد و عملکرد مغز آن‌‌ها را بهبود بخشید. در یک مطالعه از نوروفیدبک در درمان افسردگی استفاده شده و نتایج نشان داد که استفاده از این روش در بهبود افسردگی حاد مفید بوده است.

همچنین نوروفیدبک به عنوان یک روش درمانی تکمیلی در درمان افسردگی استفاده می‌‌شود و باید با سایر روش‌های درمانی مانند درمان‌های دارویی، مشاوره و روان‌ درمانی همراه باشد.