ملاحظات مهم در رژیم غذایی افراد دارای استوما
یکی از مشکلات بزرگ افراد دچار آسیب نخاعی ، عدم کنترل دفع مدفوع ، بی اختیاری و مواجه با دفع ناگهانی است که این موضوع بخصوص در محیطهای اجتماعی فرد را با مشکلات جدی مواجه می کند . به نحوی که گاهی به همین دلیل ، فرد از حضور در اجتماعات خوداری می کند که به نوبه خود مشکلات زیادی را برای او ایجاد می شود .
یکی از روشهای کنترل اجابت مزاج در افراد نخاعی ، ایجاد یک دهانه در دیواره شکم و اتصال روده به آن دهانه جهت تخلیه مدفوع است که طی یک عمل جراحی انجام می شود . این عمل به دو گونه صورت می پذیرد :
- ایلئوستومی : در این روش ، قسمت انتهایی روده کوچک به دیواره ناحیه شکم وصل می شود .
- کلستومی : دراین روش ، قسمت انتهایی کولون ( روده بزرگ ) به دیواره شکم اتصال داده می شود .
بعد از آن ، مدفوع بصورت طبیعی و طی حرکات روده از طریق دهانه شکمی به درون کیسه استوما تخلیه می شود .
نکات مهم در رژیم غذایی افراد دارای استوما
رژیم غذایی افراد دارای استوما ، بسته به نوع استوما ، نیاز به تغییراتی خواهد داشت تا تعداد و ثبات حرکات روده تحت کنترل قرار گیرد . فرد دارای استوما باید از تاثیر غذاها بر عملکرد استوما آشنایی داشته باشد . در این قسمت مهمترین نکات مورد توجه برای این افراد به اختصار ذکر می شود :
همانطور که می دانید مواد مغذی مورد نیاز سلولهای بدن ، از مواد غذایی مصرف شده ، در دستگاه گوارش جذب و باقیمانده آنها ( مدفوع ) از بدن خارج می شوند . بنابراین با وجود استوما احتمالا” تغییراتی دراین مورد ایجاد خواهد شد :
کمبود ویتامین ها
اغلب ویتامین ها و مواد معدنی در روده کوچک جذب می شوند . از این رو افراد دارای استوما ممکن است در این مورد با کمبودهایی مواجه شوند . به خصوص کمبود ویتامین ب ۱۲ و ویتامین k که می تواند مشکلات جدی را برای آنان ایجاد کنند .
کمبود ویتامین ب ۱۲ باعث خستگی و گیجی می شود . کاهش ویتمین k نیز فرد را با مشکلات انعقادی مواجه می کند . غذاهایی مثل جگر، گوشت قرمز ، ماهی و تخم مرغ و شیر غنی از ویتامین ب ۱۲ هستند . غذاهایی مانند اسفناج ، جگر ، کام بروکلی ، جعفری و روغن های گیاهی نیز حاوی مقادیر سرشاری از ویتامین k هستند . بنابراین افراد دارای استوما باید از این مواد تغذیه داشته باشند .
کمبود املاح
وجود استوما می تواند تاثیرات زیادی بر جذب مواد مغذی داشته باشد . این تاثیرات با توجه به اندازه و حجم استوما متفاوت است . افراد دارای استوما ممکن است با کمبود املاحی مانند سدیم و پتاسیم مواجه شوند . کمبود سدیم را می توان با مصرف نمک در رژیم غذایی و کمبود پتاسیم را با مصرف میوه جات و سبزیجات و به خصوص سیب زمینی جبران نمود . از میوه های سرشاراز پتاسیم می توان به موز اشاره کرد .
رژیم غذایی افراد دارای استومی که دارای بیماریهایی مانند دیابت ، فشار خون ، مشکلات قلبی و کلیوی هستند ، حتما” باید بطور دقیق توسط پزشک و متخصص تغذیه تعیین شود .
اهمیت مصرف مایعات در افراد دارای استومی
هر نوشیدنی حاوی درصد زیادی آب است . ضمن اینکه برخی سبزیجات مثل گوجه فرنگی و یا میوه جاتی مانند پرتقال درصد زیادی آب دارند .
نوشیدنی هایی مانند چای و قهوه در تضاد با توانایی بدن در حفظ آب هستند . چرا که باعث افزایش دفع ادرار و نمک از بدن می شوند . لذا این دو نوشیدنی نیاز بدن به آب را بدلیل افزایش دفع ادرار ، بیشتر می کنند . این آب از طریق استوما هم دفع می گردد. در هر حال افراد دارای استوما باید روزی ۸ تا ۱۰ لیوان مایعات بنوشند تا آب دفع شده از طریق استومای آنان تامین گردد. نوشیدن آب فراوان ، باعث دفع سموم بدن از کلیه ها و بالانس مناسب آب و الکترولیتهای خون می شوند .
شناخت تاثیرموادغذایی بر مدفوع
انواع غذاهای مصرفی می توانند بر دفع مواد دفعی از مجرای استوما تاثیر گذار باشند . بنابراین افراد دارای استوما بهتر است از تاثیر مواد غذایی مصرفی بر شکل و قوام و رنگ و بوی مدفوع اطلاعات دقیقی داشته باشند .
- غذاهایی حجم دهنده مدفوع : غلات ، کلم پخته ، میوه های پخته ، سبزیجات برگ دار و خام ، شیر ، میگو ، کشمش ، ادویه جات
- غذاهای نفاخ و مولد گازهای روده : حبوبات ، سویا ، کلم ، نوشیدنی های گازدار ، خیار ، گل کلم ، لبنیات ، شیر ، آجیل ، پیاز ، تربچه ، آدامس و ..
- غذاهای مولد بو : حبوبات پخته ، کام بروکلی ، کلم ، تخم مرغ ، ماهی ، سیر وپیاز ، پنیرهای چرب و برخی ویتامین ها
- غذاهای کاهنده بوی مدفوع : دوغ ، آب قره قوروت ، آب پرتقال ، جعفری ، آب گوجه فرنگی ، ماست .
- غذاهایی که باعث کاهش مدفوع آبکی می شوند : آب سیب ، برنج کته ، نان تست ، موز ، نان های سفید ، پاستا
- غذاهای رفع کننده یبوست : قهوه ، میوه های پخته شده گرم ، سبزیجات پخته ، آب میوه ، آب ، هر نوع نوشیدنی گرم .
نکته مهم این است که ، البته به مرور زمان و بعد از بهبودی کامل جراحی ، بیشتر بیماران هیچ محدودیتی در مصرف غذاها نخواهند داشت .