مغز، فکر، روبات، حرکت

همین جور الکی نشسته اید و دارید فکرتان را به هزار جا می برید و اصلا” مواظب نیستید! مواظب چی؟ مواظب افکارتان که یک دفعه از آنها برای کنترل ماشینی، دستگاهی، روباتی و خلاصه برای کاری استفاده نکنند. می خندید؟ پس چند لحظه صبر کنید تا اصل اتفاق را برای تان را بگوییم تا به جای خندیدن، چشمان تان چهار تا شود . با شرکت ژاپنی هوندا که آشنایی دارید؟ این شرکت برای اتصال افکار انسانها به ماشین ها، یک گام رو به جلو برداشته است. آنها فن آوری را توسعه داده اند که از سیگنال های مغزی برای کنترل حرکات خیلی ساده یک روبات استفاده می کند.

محققان می گویند این فن آوری که شرکت هوندا موتور با کمک موسسه تحقیقاتی ATR آن را گسترش داده. در آینده می تواند به جای صفحه کلید یا گوشی های تلفن همراه استفاده شود. همچنین از این فن آوری می توان برای کمک به افراد دارای ضایعات نخاعی استفاده کرد.

چیزی که در اولین نمایش این فن آوری در توکیو، نشان داده شد در این مایه ها بود: یک نفر داخل یک اسکنر تصویری تشدید مغناطیسی ( همان دستگاه MRI خودمان که دکترها و بیمارها با آن سرو کار دارند ) دراز کشیده بود. کار این دستگاه آشکار ساختن و نشان دادن سیگنال های مغز است. تصویر گرفته شده از مغز توسط یک نرم افزار کامپیوتری تحلیل می شد. سپس سیگنال ها به یک دست روباتیک فرستاده می شد. مثلا” آدم داخل دستگاه MRI دستش را مشت می کرد و سپس باز می کرد و با انگشتان یک علامت V را می ساخت. چند ثانیه بعد دست روباتیک همه این حرکت ها را تقلید می کرد. البته برای انجام حرکات پیچیده تر، تحقیقات بیشتری باید انجام شود. ضمن این که این دستگاهی که الگوهای مغزی را می خواند و سیگنال ها را آشکار می کند باید کوچک تر و سبک تر ساخته شود. مثلا” اندازه یک کلاه تا مردم بتوانند آن را همه جا با خودشان ببرند.

البته استفاده از سیگنال های مغز برای ارتباط با ماشین ها سابقه چندین ساله دارد و روش های مختلفی برای آن ابداع شده است. ولی ویژگی این فن آوری جدید این است که در چیزی که هوندایی ها بهش اینترفیس مغز انسان – ماشین و یا BMI می گویند نسبت به روش های گذشته بهبود و پیشرفت خوبی حاصل شده است. مثلا” در بعضی از روشهای قدیمی ( روش های تهاجمی ) نیاز به عمل جراحی برای اتصال الکترودها و چیزهای دیگر به بدن شخص است. در بعضی دیگر از روش های قدیمی ( روش های غیر تهاجمی ) نیاز به عمل جراحی برای اتصال چیزی نیست ولی مردم باید آموزش های سختی را پشت سر بگذرانند تا یاد بگیرند چگونه فعالیت های مغزی با قابلیت آشکارسازی تولید کنند. مثلا” چون گفتن بله به سادگی قابل تعقیب و آشکارسازی نیست به مردم آموزش داده می شود که برای گفتن بله، فعالیت ذهنی معادل قرار دهند و در هنگام گفتن بله این فعالیت ذهنی را انجام دهند.

در بعضی روش های دیگر هم مرحله خواندن سیگنال ها، صحت و دقت خوبی ندارد. ولی روش جدید شرکت هوندا BMI  این معایب را ندارد. این روش جدید غیر تهاجمی است ( یعنی نیازی به عمل جراحی نیست ) و نیازی هم به آموزش افراد برای کنترل فعالیت های ذهنی شان نیست و بر اساس همان فعالیت های طبیعی مغز طراحی شده است. صحت و درستی آن هم در درصد بالایی قرار دارد.

ایده این فن آوری که بر پایه رمزگشایی فعالیت های طبیعی مغز انجام می شود، از مقاله بسیار تحسین شده دکتر یوکیاشو کامیتانی محقق موسسه ATR  با عنوان رمزگشایی محتوای ادراکی و ذهنی مغز انسان چاپ شده در Neuroscience Nature آمده است. این تحقیق نشان می داد که رمزگشایی عصبی بر پایه MRI  می تواند این امکان را به یک روبات بدهد که حرکات انگشت یک سوژه ( حالت های بازی سنگ، کاغذ، قیچی ) را با تعقیب پاسخ های هیدرودینامیک مغز، تقلید کند. مثلا” آدم داخل دستگاه MRI  دستش را یکی ازشکل های سنگ، کاغذ، قیچی در می آورد. وقتی دارد این کار را می کند تغییرات پاسخ های هیدرودینامیکی مرتبط با فعالیت مغزش در هر ثانیه کنترل می شود. یک برنامه کامپیوتری هم سیگنال های خاص تولید کننده حرکت های سنگ، کاغذ، قیچی را استخراج و رمزگشایی می کند. این اطلاعات رمزگشایی شده به دست روباتیک فرستاده می شود تا حرکت اصلی انجام شده را شبیه سازی کند.

اگر چه بین حرکت سوژه و تقلید حرکت روبات یک تاخیر زمانی هفت  ثانیه ای وجود دارد ولی محققان توانسته اند با موفقیت به صحت رمزگشایی ۸۵درصد برسند. این فن آوری این قابلیت را دارد که در دیگر روش های اندازه گیری غیر تهاجمی مغز مثل میدان های مغناطیسی و الکتریکی استفاده شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، انتظار می رود که همین دقت و صحت با تاخیر زمانی کمتر و با دم و دستگاه جمع و جورتری به دست بیاید.

پس با این اوضاع و احوال چنین تصویری چندان هم دور از دسترس نیست. توی ماشین روی صندلی لم داده اید. یک دفعه به ذهن تان می رسد که ماشین سرعتش را زیاد کند و ماشین سرعتش را زیاد می کند چند لحظه بعد هم یک دفعه تصمیم می گیرید کناری بایستید و چیزی بخورید. بدون هیچ حرکتی ماشین سیگنال های مغزی شما را دریافت  کند و همین کار را انجام خواهد داد. حالا متوجه شدید که چرا باید مواظب افکارتان باشید؟

****

منبع : تهیه کننده« محمد جباری»  – روزنامه جام جم