12اسفند توسطadmin1395/12/060مطالب, مقالات آسیب نخاعی به تشکیل لخته خون درداخل یک رگ خونی ترومبوز(Thrombus) یا ترومبوزیس (Thrombosis) گفته می شود . در این عارضه عموما” پلاکتها در ناحیه لخته تجمع پیدا می کنند و بسته به محل تشکیل لخته عوارض و علائم بالینی متفاوتی تظاهر پیدا می کند . ترمبوز با توجه به موضع تحت تاثیر خود می تواند به شکلهای گوناگونی مانند ترومبوز قلبی (Coronary thrombosis) ، ترومبوز مغزی (CVST یا Cerebral venous sinus thrombosis)، ترومبوز ورید کلیوی (RVT یا Renal vein thrombosis)، حتی در روده و دیگر اندام خود را نشان دهد . در افراد دچار آسیب نخاعی ، شایعترین ترومبوز ، ترومبوز وریدهای عمقی در پاها یا DVT می باشد که عبارتست از ایجاد لخته خون در پاها که در واقع به دلیل عدم فعالیت بدنی طولانی مدت ایجاد می شود . از علائم بارز آن می توان به تورم موضعی و قرمزی و گرمی موضع پا و اتساع ورید های سطحی اشاره کرد . در افراد غیر نخاعی درد هم وجود دارد . در شرایطی ترومبوز می تواند به عنوان یک عامل تهدید کننده زندگی و مرگ بار مطرح باشد و آن هنگامی است که بخشی از لخته خون ایجاد شده ، از دیواره رگ جدا شده و وارد جریان خون شود . نشانه های یک لخته خون رها شده ، می تواند بسیار جدی باشد ، چراکه ممکن است باعث انسداد رگهای مهم بدن بخصوص ناحیه قلب و مغز شود . چنین شرایطی اورژانس بوده و باید فورا” به پزشک مراجعه شود . بطورکلی در ۲۵ درصد از تمام بیماران بستری شده ممکن گونه هایی ترومبوز بصورت مخفی وجود دارد . ( مگر ایجاد آمبولی ریوی ) . نظر به اهمیت پیشگیری و مراقبت از ترمبوزیس در افراد دارای آسیب نخاعی ، در زیر مروری اجمالی بر توصیه های کلی شده است : خلاصه ای از توصیه ها توجه مهم : توصیه ها و پیشنهادات زیر براساس شواهد موجود ودرجاهایی که شواهد کافی وجود نداشته ، بر اساس تجربه و اجماع نظر کارشناسان و با هدف ” بهبود مراقبت از بیماران مبتلا به آسیب نخاعی ” و ایجاد یک راهنما برای پزشکان و سیاست گذاران ارائه شده اند وبطورکلی ، تصمیم گیری برای هر بیمار ، با توجه به توصیه های زیر همراه با توجهات بالینی ، و بعد از آن بر اساس شناخت خاص عوامل خطر ترومبوز در هر بیمار ، پتانسیل عوارض جانبی ، و در دسترس بودن گزینه های مختلف در مراکز درمانی ، به بهترین نحو امکان پذیر خواهد بود . توصیه بر این است که پیشگیری از ترمبوز بصورت مکانیکی و با کمک دستگاه های فشرده سازی بادی متناوب ، با یا بدون جوراب واریس استاندارد و تا حد امکان در حداقل فاصله زمانی بعد از آسیب نخاعی حاد ، مادامی که ضایعه اندامهای پائین تنه مانعی ایجاد نکند ، انجام شود . توصیه می شود که جهت پیشگیری از ترمبوزیس در مرحله حاد مراقبتهای بعد از آسیب نخاعی ، هنگامی که هیچ شواهدی از خونریزی فعال وجود ندارد ، از هپارین با وزن مولکولی پائین ( LMWH ) استفاده شود . توصیه می شود ، در بیمارانی که به دلیل نگرانی های خونریزی استفاده از LMWH به تعویق می افتد ، روزانه یک ارزیابی از نظر خطر خونریزی انجام شود و زمانی که خطر خونریزی کاهش می یابد ، LMWH آغاز شود . توصیه می شود که جهت پیشگیری از ترومبوآمبولی وریدی (VTE ) در آسیبهای نخاعی ، ( اگر LMWH در دسترس نباشد یا منع شده باشد ) از دوز پایین و یا دوز تنظیم شده هپارین شکسته نشده ، استفاده شود . توصیه بر این است که آنتاگونیستهای ویتامین K خوراکی ( مانند وارفارین ) به عنوان پیشگیری کننده ترومبوز در مراحل اولیه ، و مراقبت حاد بعد از آسیب نخاعی استفاده نشود. پیشنهاد می شود که داروهای ضد انعقاد خوراکی می توانند به عنوان پیشگیری ترومبوز – در طول دوره توانبخشی بعد از آسیب نخاعی در نظر گرفته شوند . پیشنهاد می شود جهت پیشگیری ترومبوز در مرحله حاد مراقبت پس از آسیب ، در حداقل زمان ممکن ، ترکیبی ازروشهای مکانیکی ( دستگاه های فشرده سازی بادی متناوب یا جوراب واریس استاندارد ) و روشهای ضد انعقادی استفاده شود ، مگر اینکه هر دو گزینه منع شده باشند . . توصیه می شود که داروهای ضد انعقادی پیشگیری ترمبوز ، حداقل هشت هفته پس از آسیب نخاعی ، در بیمارانی که محدودیت حرکتی دارند ، ادامه داشته باشد. 7.2. بطور کلی یکی از گزینه های زیر بعنوان پیشگیری ترومبوز در مرحله بعد حاد پیشنهاد می شود : LMWH خوراکی ، داروهای ضد انقادی خوراکی ویتامین K مانند وارفارین و یا یک DOAC. توصیه می گردد فیلترهای ورید قدامی (IVC ) به عنوان پیشگیری ترومبوز اولیه در آسیب های نخاعی مورد استفاده قرار نگیرد . پیشنهاد می شود که بیماران آسیب نخاعی ، به صورت معمولی با سونوگرافی داپلر ( DUS) غربالگری نشوند . به خاطر اینکه از نظر بالینی ترومبوز وریدی ” در طول دوره مراقبت حاد ” نامشخص است . 9.1 . پیشنهاد می شود که بیماران دچار آسیب نخاعی به صورت معمولی با سونوگرافی داپلر ( DUS) غربالگری نشوند . به خاطر اینکه از نظر بالینی ترومبوز وریدی ” در مرحله پذیرش توانبخشی” نامشخص است . پیشنهاد می شود کودکان درهر سنی که دچار آسیب نخاعی حاد هستند ، مراقبتهای پیشگیری مکانیکی را با دستگاه های فشرده سازی بادی متناوب یا جوراب واریس استاندارد دریافت کنند . 10.1 . پیشنهاد می شود نوجوانانی که دچار آسیب نخاعی حاد می شوند ، پیشگیری کننده های ضد انعقادی دریافت کنند ، به خصوص اگر عوامل خطر بیشتری مانند شکستگی اندامهای پائین تنه و یا لگن داشته باشند. پیشنهاد می شود که افراد نخاعی دارای آسیب نخاعی مزمن که به خاطر عوارض پزشکی و یا اعمال جراحی در بیمارستان بستری شده اند ، پیشگیری کننده های ترومبوز را در طول دوره افزایش خطر دریافت نمایند. توصیه می شود که هر واحدآسیب نخاعی ( حاد و توانبخشی ) دارای یک رویکرد پیشگیری از ترومبوز ( شامل استراتژی اجرایی ) داشته باشند . 12.1 . توصیه می شود که هر واحد آسیب نخاعی ( حاد و توانبخشی ) به صورت دوره ای، ارزیابی های مربوط به خط مشی واحد پیشگیری ترومبوز را انجام دهد و در صورتی که نتایج کمتر از حد مطلوب است ، اقدامات لازم درجهت بهبود کیفیت استفاده کنند .