ترجمه و بررسی روایی و پایایی شاخص تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار (WUSPI)

[۱] نویسنده مسئول : دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت داخلی جراحی پرستاری ، گروه پرستاری ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

[۲] استادیار ، دکتری پرستاری ، گروه پرستاری ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

[۳] استادیار ، دکتری پرستاری ، گروه پرستاری ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

[۴] استادیار ، دکتری تخصصی فیزیوتراپی ، گروه فیزیوتراپی ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

پست الکترونیک برای  تماس و تبادل نظر    nursehesabi@gmail.com

خلاصه

مقدمه

درد ، احساسی است که فرد به علل مختلف ( انسزیون ، ایسکمی ، سوختگی ) در طی فرایند درک درد تجربه می کند باعث نگرانی و اختلال در آسایش وی می شود , همچنین شدت درد ، درجه دردی از درد تعریف شده که با ضایعه حاد یا مزمن بافت زنده ایجاد می شود و از طریق گفتار یا رفتار بیمار به وجود آن می توان پی برد و با ابزار درجه بندی شده ویژه قابل اندازه گیری است و درد شانه احساسی است که در بعضی از افراد (ورزشکاران , بیماران ضایعات نخاعی , بیماران CVA) تجربه می شود که ناشی از استفاده بیش از حد اندام فوقانی می باشد که باعث کاهش عملکرد اندام فوقانی فرد می شود بنابرین هدف از این مطالعه سنجش روایی و پایایی شاخص تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده  از صندلی چرخدار( کورتیز و همکارانش در سال ۱۹۹۵ ) می باشد .

روش : به منظور استفاده از این شاخص در بیماران استفاده از صندلی چرخدار که درد شانه دارند این شاخص پس از ترجمه به زبان فارسی و پس از بررسی روایی محتوا در بین ۶۰ نفر از بیماران ضایعات نخاعی مراجعه کننده به بیمارستان خاتم الانبیا تهران که دارای درد شانه بودند توزیع گردید سپس پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب همبستگی محاسبه گردید.

یافته ها : مطالعه بر روی ۶۰ نفر که شامل ۵۶ (۹۳٫۳%) نفر مرد و ۴ ( ۶٫۳% ) نفر زن بودند انجام شد روایی محتوای شاخص از طریق تایید گروه متخصصین کسب گردید و در تحلیل پایایی شاخص که از طریق آزمون – باز آزمون ، ضریب همبستگی۸۶/۰ محاسبه شد .

نتیجه گیری

نسخه فارسی شاخص تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار برای سنجش درد شانه در بیماران ضایعات نخاعی ، دارای روایی و پایایی لازم می باشد .

واژگان کلیدی : WUSPI ، درد شانه ، بیماران ضایعات نخاعی ، روایی و پایایی

مقدمه

ضایعات نخاعی تقریبا ۱۰٪ از آسیب های وارده بر سیستم عصبی را تشکیل می دهد و اغلب نتایجی ویرانگر و طویل مدت را برای فرد مبتلا به همراه دارد عوامل مختلفی با منشا داخلی و خارجی در ایجاد نخاعی و معلولیت دخالت دارند از جمله عوامل خارجی ضربات شدید و ناگهانی ، تصادف ، سقوط از بلندی ، برخورد گلوله با بدن و غیره را می توان نام برد (۱) (۲).

در ایران ۵۰۰۰ بیمار ضایعه نخاعی وجود دارد که از این تعداد ۲۰۰۰ نفر قربانیان جنگ تحمیلی و ۳۰۰۰ نفر دیگر در اثر عواملی نظیر تصادف ، سقوط از ارتفاع و غیره دچار آسیب نخاعی شده اند (۳). شکی نیست که بیماری ضایعه نخاعی با آسیب جسمی و روانی روی جنبه های سلامت و کیفیت زندگی بیماران ضایعات نخاعی تاثیر می گذارد و به طور عمیقی بر روی استقلال و شیوه زندگی فرد در ارتباط با فقدان حرکت و عملکرد حسی تاثیر می گذارد و همچنین مشکلات همراه از قبیل اختلالات جنسی ، مثانه ، روده ، درد مزمن ، کاهش حس خودکارآمدی ، وابستگی به مواد مخدرو مشکلاتی در روابط زناشویی و کاهش کیفیت فعالیت های روزمره زندگی را شامل می شود (۴) (۵) .
درد شانه احساسی است که در بعضی از افراد (ورزشکاران , بیماران ضایعات نخاعی , بیماران CVA) تجربه می شود که ناشی از استفاده بیش از حد اندام فوقانی می باشد که باعث کاهش عملکرد اندام فوقانی فرد می شود (۶) . مطالعه ای که در مرکز ملی توانبخشی رانکو در سال ۲۰۰۸ بر روی بیماران ضایعات نخاعی انجام شد به این نتیجه پی بردند در حدود ۴۰٪ از افراد ضایعات نخاعی بعد از یک سال استفاده از صندلی چرخدار دچار درد شانه می شوند و با افزایش سن این بیماران شیوع درد شانه افزایش می یابد (۷). همچنین درمطالعه ای که کویترز و تامسون در سال ۲۰۰۷ به منظور ارتباط درد شانه با کیفیت زندگی و فعالیت های روزمره زندگی بر روی بیماران پاراپلژی انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که افرادی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند بسته به مدت زمان استفاده از ۵ تا ۲۰ سال دچار درد شانه می شوند و درد شانه به عواملی مانند سن و سطح آسیب دیدگی و چگونگی استفاده از صندلی چرخدار بستگی دارد و بر روی فعالیت های روزمره زندگی فرد تاثیر منفی دارد (۸). بسیاری از افراد پاراپلژی و تتراپلژی برای تحرک در خانه ، مدرسه ، محل کار و ورزش از صندلی چرخدار استفاده می کنند و بسیاری از این افراد درد اندام های فوقانی به خصوص شانه را تجربه کرده اند (۹) (۱۰). چون شانه باعث تحمل وزن فعالیت ها می باشد درد شانه باعث اختلال در فعالیت های ضروری روزمره زندگی اعم از لباس پوشیدن ، تحرک و رانندگی شده است (۱۱).

بنابرین هدف از این مطالعه ترجمه و بررسی روایی و پایایی شاخص تعیین درد شانه در افراد استفاده کنند از صندلی چرخدار( کورتیز و همکارانش در سال ۱۹۹۵ ) می باشد .

مواد و روش ها

این شاخص یک ابزار تخصصی که توسط کورتیز و همکارانش در سال ۱۹۹۵ جهت تعیین درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار طراحی شده است ،این شاخص شامل ۴ بخش( نقل و انتقال شامل ۴ سوال ، تحرک با صندلی چرخدار شامل ۲ سوال ، مراقبت از خود شامل ۵ سوال و فعالیت های روزانه شامل ۴ سوال ) می باشد این شاخص یک ابزار درجه بندی ۱۰ نقطه ای به صورت آنالوگ بینایی است که شامل ۱۵ سوال می باشد که از ۰ تا ۱۰ درجه بندی می شودکه خود بیمار بر روی آنالوگ امتیاز علامت می گذارد که بیمار بر اساس درک فرد از درد هر دو شانه امتیاز می دهد که کمترین امتیاز صفر و بیشترین امتیاز ۱۵۰ می باشد امتیاز صفر (بدون درد ) و امتیاز ۱۵۰ (بیشترین درجه درد ) را نشان می دهد (۱۲).

به منظور استفاده از این شاخص در بیماران ضایعات نخاعی فارسی زمان با استفاده از روش ترجمه و باز ترجمه ، نسخه فارسی شاخص تهیه گردید .

روایی (validity) : به منظور بررسی روایی شاخص از طریق بررسی روایی محتوا این شاخص به ۱۵ نفر از اساتید هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی تهران ارائه شد و از آن ها خواسته شد پس از مطالعه ، نظرات اصلاحی خود را بیان کنند، سپس این پرسشنامه ها پس از یک هفته جمع آوری گردید و پس از مشورت با اساتید راهنما و مشاور، تغییرات لازم در پرسشنامه اعمال شد.

پایایی (Reliability) : بررسی پایایی شاخص از طریق (آزمون و بازآزمون) و با استفاده از اندازه گیری ضریب همبستگی انجام شد .

نتایج

در این مطالعه ۶۰ نفر شرکت داشتند که از بین ۱۰۰ نفر از بیماران مراجعه کننده به مرکز ضایعات نخاعی بیمارستان خاتم الانبیاء تهران انتخاب شدند که شامل ۵۶ (۹۳٫۳%) نفر مرد و ۴ ( ۶٫۳% ) نفر زن بودند.

روایی شاخص از طریق بررسی روایی محتوا این شاخص به ۱۵ نفر از اساتید هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی تهران ارائه شد و از آن ها خواسته شد پس از مطالعه ، نظرات اصلاحی خود را بیان کنند، سپس این پرسشنامه ها پس از یک هفته جمع آوری گردید و پس از مشورت با اساتید راهنما و مشاور، تغییرات لازم در پرسشنامه اعمال شد.

پایایی شاخص از طریق (آزمون و بازآزمون) با فاصله زمانی ۲ هفته انجام شد که ضریب همبستگی آن ۸۶/۰ اندازه گیری شد .

بحث

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد فرم فارسی این شاخص از روایی وپایایی مناسبی برخورداراست . از نظر صوری مشکل مهم در این آزمون وجود نداشت و گروه نمونه هم در فهم سوالات مشکل عمده ای نداشتند و تقریباً سوالات برایشان قابل فهم بود واین نشانه روایی صوری آزمون است. در مطالعه کورتیز و همکارانش هم روایی این آزمون مناسب ارزیابی شده است و این مسئله با یافته مطالعه حاضر مطابقت دارد . در این مطالعه پایایی آزمون (۹۹% ) مطلوب گزارش شد (۱۲).

لذا ضریب پایایی(۸۶/۰) به دست آمده هم در نسخه فارسی و هم در نسخه اصلی مطلوب بوده و این نشان دهنده پایایی مناسب این شاخص است . به نظر میرسد با توجه به یافته ها، این شاخص از پایایی مناسب برخوردار بوده و می توان گفت این شاخص ، درد شانه را در بیماران استفاده کننده از صندلی چرخدار را با درجه قابل قبولی از دقت اندازه گیری می نماید.

با توجه به کمبود ابزارهای معتبر و پایا و مطابق با شرایط فرهنگی ایران جهت اندازه گیری درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار در راستای تامین پژوهش هایی در این زمینه میتواند مفید باشد .

به طور خلاصه نتایج این پژوهش نشان می دهد که این شاخص می تواند به طور قابل قبولی درد شانه در افراد استفاده کننده از صندلی چرخدار مورد اندازه گیری قرار دهد . استفاده از این شاخص می تواند راهگشای بسیاری از تحقیقاتی باشد که در آنها به مسئله درد شانه پرداخته می شود . اما این پژوهش محدودیت هایی نیز داشت یکی از محدودیت های کمبود بیماران زن شرکت کننده در این مطالعه بود و پیشنهاد می شود که روایی و پایایی این شاخص، با تعداد بیشتری از شرکت کنندگان زن در پژوهش های بعدی مورد مطالعه قرار گیرد .

قدردانی

این مقاله بر گرفته از پایان نامه تحت عنوان بررسی تاثیر ورزش متمرکز شانه بر درد و عملکرد شانه بیماران دچار ضایعات نخاعی استفاده کننده از صندلی چرخدار مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی تهران در سال ۱۳۹۱ در مقطع کارشناسی ارشد می باشد که با حمایت و تصویب دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخش تهران به اجرا در آمده است .

منابع

۱٫ درسنامه پرستاری ، انتشارات بشری ۱۳۸۶: ۱۳۲-۵٫

. ۲Esclarin RA: Garcia LE:epidemiology and risk factors for urinary tract infectionin patients with spinal cord injury J urology4. 2006:1285-9.
. ۳Hollisaz MT : A randomized clinical trail comparing hydrocolloid for the treatment of pressure ulcer. BMC Dermatol-4. 2004:18-22.
. ۴ Kreuter M, Siosteen A, Erkholm B, Bystrom U, Brown DJ. Health and quality of life of persons with spinal cord lesion in Australia and Sweden. Spinal Cord 2005;43:123-9.
. ۵Hammell KW. Exploring quality of life following high spinal cord injury: a review and critique. Spinal Cord 2004;42:491-502.
. ۶Sie IH, Waters RL, Adkins RH, Gellman H. Upper extremity pain in the postrehabilitation spinal cord injured patient. Arch Phys Med Rehabil 2000; 73: 44–۴۸٫
. ۷Kemp BJ, Thompson L. Long-term functional changes in a sampl of persons aging with spinal cord injury. Downey, CA: Rehabilitation Research and Training Center on Aging with Spinal Cord Injury, Rancho Los Amigos National Rehabilitation Center
. ۸Gutierrez DD, Thompson L, Kemp BJ, Mulroy SJ. The relationship of shoulder pain intensity to quality of life, physical activity,and community participation in persons with paraplegia. J Spinal Cord Med 2007;30:251–۵٫
. ۹ chols PJR, Norman PA, Ennis JR. Wheelchair user’s shoulder? Stand J Rehabil Med 2000;11:29-32.
. ۱۰Waring WP, Maynard FM. Shoulder pain in acute traumatic quadriplegia. Paraplegia 1991;29:37-42.
. ۱۱Robinson MD, Hussey RW, Ha CY. Surgical decompression of impingement in the weight-bearing shoulder. Arch Phys Med Rehabil 1993;74:324-7.
. ۱۲Curtis KA, Roach KE, Applegate EB, Amar T, Benbow CS, Genecco TD, et al. Development of the wheelchair user’s shoulder pain index (WUSPI). Paraplegia 1995;33:290-93.