ارائه خدمات گردشگری با گرایش توسعه ورزش و تفریح در افراد دچار آسیب نخاعی

ارائه خدمات گردشگری با گرایش توسعه ورزش و تفریح در افراد دچار آسیب نخاعی

نگارندگان مقالات
زینب حبیبی دهنه سیری
بهروز جفره
زهرا حبیبی
زهره حبیبی
کریم تماری

 

مقدمه

صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این راه توانسته ‏اند وضعیت خود را بهبود ببخشند و از مشکلاتی مانند بیکاری، پایین بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزی خویش بکاهند.

صنعت جهانگردی بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین صنعت در دنیا به حساب می‏ آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، اشتغال‌زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه زیرساخت‌ها می‌دانند.

صنعت گردشگری امروزه به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نیز می‌نامند. یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می‏ کند، گردشگری روستایی است و به نظر می‏رسد روستاها در آینده به یکی از مهم‏ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند.

گردشگری، سیاحت یا توریسم به طور کلی به عنوان مسافرت تفریحی در نظر گرفته می‌شود. هر چند که در سال‌های اخیر شامل هرگونه مسافرتی می‌شود که شخص به واسطه آن از محیط کار یا زندگی خود خارج شود. به کسی که گردشگری می‌کند گردشگر، سیاح یا توریست گفته می‌شود.

واژه گردشگر از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط اقدام به مسافرت کردن نمودند. از زمانی که مردم توانایی مالی بیشتری پیدا کردند و عمرشان طولانی‌تر شد، این امر ممکن شد.

ااغلب گردشگرها بیش از هر چیز به آب و هوا، فرهنگ یا طبیعت مقصد خود علاقمند هستند. ثروتمندان همیشه به مناطق دوردست سفر کرده‌اند، البته نه به صورت اتفاقی، بلکه در نهایت به یک منظور خاص. به طور مثال برای دیدن ساختمان‌های معروف و آثار هنری، آموختن زبان‌های جدید و چشیدن غذاهای متفاوت. گردشگری سازمان‌یافته امروزه یک صنعت بسیار مهم در تمام جهان است.

بررسی چالش ها و عوامل موثر بر توسعه مدیریت توریسم ورزشی در ایران

مجتبوی توریسم ورزشی را چنین تعریف می کند:” سفری است که به دلایل غیر تجاری به صورت رسمی و بر پایه تفریح یا تماشای ورزش، تشویق ورزشکاران حضور در رویدادهای ورزشی، به صورت کوتاه مدت یا تعریف شده در داخل یا خارج از کشور صورت می گیرد”. (مجتبوی ، ۱۷:۱۳۸۶).

ازتوریسم ورزشی می توان به عنوان واژه ای پیچیده نام برد. پیچیدگی آن ناشی از ترکیب دو صنعت نوظهور در معادلات اقتصادی عصر جدید می باشد. گیبسون توریسم ورزشی را اینگونه تعریف می کند :”مسافرتی تفریحی است که که در آن یک شخص به طور موقت ،به خارج از محیط زندگی خود به منظور ورزش کردن ، تماشای فعالیت ورزشی یا لذت بردن از رویدادهای ورزشی مسافرت می کند”. ( گیبسون ، ۱۹۸۸ ، ص ۱۰ )

اهمیت توجه به توریسم ورزشی

امروزه همه کشورها – اعم از توسعه یافته و در حال توسعه و حتی کشورهای عقب مانده – پذیرفته اند که هر توسعه ای تنها با برنامه ریزی امکان پذیر است. صنعت توریسم که از دیرباز مورد توجه بشر بوده ، امروزه نقش ویژه ای در اقتصاد جهانی به عهده دارد.

علاوه بر آن این صنعت عامل موثری در تعامل فرهنگ ها ، گفتگوی تمدن ها و برقراری تحکیم انس و الفت بین ملت هاست.). توریسم ورزشی کلید عظیم میزبانی حادثه ای بزرگ مثل رقابت های المپیک یا جام جهانی است و این دلیل صرف میلیون ها دلار را با جذب گردشگران را به دنبال دارد.(کرومپتون، ۱۹۹۷). تجارت ورزش و صنعت گردشگری صنعتی ترکیبی است و آنقدر سودآوری دارد که تمام کشورها، مناطق، دفاتر سازمانی، سازمان های متولی ورزش و خود رشته های ورزشی از ان سود می برند. به طوری که بابت هر روز برگزاری رقابت های گاهی ۴۰۰ میلیون دلار سود عاید کشور میزبان می شود.(هنرور، ۱۳۸۴).

با توجه به بررسی های صورت گرفته، جمهوری اسلامی ایران یکی از ۱۰ کشور اول دنیا از نظر جذابیت های گردشگری است. اما ، آنچه مسلم است این کشور با وجود داشتن پتانسیل های بسیاری در زمینه گردشگری، متأسفانه هنوز نتوانسته به ان درجه و اعتبار و جایگاه واقعی خود دست یابد، چرا که سهم گردشگری کشور ما از تولید ناخالص ملی ما فقط ۱% درصد است. ( محرم زاده ، ۱۳۸۴ )

چالش های توریسم ورزشی ایران

به طور کلی عمده ترین چالش های توریسم ورزشی کشور را می توان بصورت زیر بیان نمود:
۱-کمبود مدیران متخصص در امر توریسم ورزش و عدم وجود رشته توریسم ورزشی در دانشگاه های کشور،
۲-عدم شناخت کامل پدیده های جذاب گردشگری ورزشی و شناسایی آنها به اکوتوریست ها،
۳-عدم سهولت در تهیه ویزا و روادید برای ورود تماشاگران یا گردشگران ورزشی خارجی برای دیدن مسابقات ورزشی و جاذبه های گردشگری ورزشی کشور،
۴-عدم ارائه خدمات مناسب از سوی هتل ها و مراکز اقامتی،
۵-نداشتن دسترسی مناسب به امکانات بهداشتی،
۶-کمبود یا نقص اطلاعات برای ارائه به گردشگران،
۷-نداشتن تبلیغات مناسب از سوی رسانه های جمعی برای معرفی جاذبه های گردشگری ورزشی کشور،
۸-عدم درک ارزش واقعی منابع گردشگری ورزشی کشور توسط مردم ( جامعه میزبان)،
۹-تمرکزگرایی شدید در برنامه ریزی های توسعه گردشگری ورزشی یا توریسم ورزشی کشور،
۱۰-عدم توانایی در برگزاری تورنمت های بزرگ ورزشی، نظیر المپیک , جام جهانی و بازیهای آسیایی،
۱۱- عدم استفاده از نیروهای داوطلب به منظور هدایت و راهنمایی گردشگران خارجی که به کشور مسافرت می کنند.

فرصت های توسعه توریسم ورزشی ایران

علی رغم وجود موانع متعدد ، فرصت های بسیار زیادی نیز برای توسعه توریسم ورزشی کشور وجود دارد که می توان آنها را بصورت زیر بیان نمود:

۱-ایران به دلیل برخورداری از شرایط ویژه جغرافیایی و اقلیمی، توانایی پذیرایی از خیل عظیمی از ورزشکاران ( کوهنوردان، دوچرخه سواران، بیابان گردان، قایق رانان و علاقه مندان به ورزش مفرح اسکی و همچنین، مسابقات رالی خصوصا رالی در کویر را داراست،
۲-ورزش هایی همانند چوگان، کشتی و ورزش های زورخانه ای و باستانی از جمله نام آشناترین ورزش های بومی و سنتی کشور به شمار می روند. این ورزش ها به لحاظ جنبه های تاریخی، فرهنگی اهمیت ویژه ای ذر جذب گردشگران و جهانگردان داخلی و خارجی دارند،
۳- تنوع اقلیمی در کشور به گونه ای است که مسافرت را در همه فصول سال برای گردشگران ورزشی داخلی و خارجی دارند.

ااهداف گردشگری با گرایش توسعه ورزش و تفریح در افراد دچار آسیب نخاعی

۱- ایجاد نشاط – سلامت جسمی وروحی برای تمامی سنین از طریق گردشگری ورزشی .
۲- ترغیب اقشارمختلف جامعه به حفظ تندرستی وسلامتی با شعار گردش ، ورزش ، شادابی .
۳- ایجاد انگیزه برای خانواده ها ودعوت به گردش وتفریح همراه با ورزش، بمنظورایجاد سلامت اجتماعی .
۴- برگزاری رقابت های سالم وپرنشاط ورزشی ، همراه با گردشگری.
۵- بهره گیری بهینه از پتانسیل های موجود در جامعه ورزشی در جهت اشتغال وتوسعه اقتصاد ورزشی.
۶- آشنایی با فرهنگ – سنن واقوام مختلف ایران ودیگر ملل جهان در جوامع ورزشی .
۷- اعزام علاقه مندان به میادین ورویدادهای ورزشی درداخل وخارج از کشور، همراه با گردشگری.
۸- دیداراز افراد شاخص در ورزش ایران وجهان درغالب گردشگری ورزشی .

وظایف سازمانهای گردشگری با گرایش توسعه ورزش و تفریح در افراد دچار آسیب نخاعی

۱- برنامه ریزی وهدایت فعالیت های گردشگری ورزشی در سطح کشور وخارج از کشور.
۲- فعال سازی کمیته های گردشگری ورزشی درهیات های ورزش های همگانی استانها.
۳- جذب وعضوگیری علاقه مندان به گردشگری ورزشی و سازماندهی آنها.
۴- ارائه آگاهیها وآموزشهای لازم درسطح جامعه ، بمنظورآشنا نمودن عموم مردم با اثرات گردش، همراه با ورزش.
۵- برگزاری برنامه های گردشی و طبیعت گردی درسطح کشور وخارج از کشور، همراه با فعالیت های ورزشی .
۶- دیدارازرویدادهای ورزشی – بازدید از اماکن ورزشی – دیداراز افراد شاخص ورزشی درسطح کشور وخارج ازکشور.
۷- برگزاری دوره های آموزشی ( کارگاه آموزشی – توجیهی – مربیگری … )
۸- ایجاد تعامل وهمکاری با معاونت گردشگری درسازمان میراث فرهنگی وهمچنین سازمان حج وزیارت،درجهت اجرای برنامه ها.
۹- تعامل وهمکاری با مراکز گردشگری ورزشی ، درسطح کشور وبین الملل.
۱۰- برگزاری مسابقات و جشنواره های ملی با عنوان گردش ، ورزش ، نشاط .

نتیجه گیری

مدیریتِ مطلوبِ عملیاتی و استراتژیکِ توریسم ورزشی ، مخصوصا در شرایطی این صنعت به سرعت رو به رشد باشد ، دارای اهمیت فراوانی می باشد . در بعد استراتژیک نقش دولت در ایجاد هماهنگی رویدادها از اهمیت خاصی برخوردار است .به عبارت دیگر می توان گفت که صرفا در پرتو هماهنگی گروهای وابسته به دولت است که رویدادهای ورزشی بزرگی همچون المپیک و جام های جهانی قادر به دستیابی به اهداف اساسی خود می باشند البته در کنار نهادهای دولتی که نقش مهمی در برگزاری رقابتهای بزرگ ورزشی ایفا می کنند ،نباید از نقش قابل توجه نیروهای داوطلب و پاره وقت غافل گردید .

تمامی ارگان های دولتی و غیر دولتی به منظور مدیریت توریسم ورزشی ، جذب اکثریت و انتفاع ملی و محلی از درآمدهای حاصل از آن ، ناگزیرند که با الگو قرار دادن “مدل های سازمان پویا و منعطف” در جذب نیروهای مورد نیاز خود اقدام نمایند ، تا اینکه بتوانند با ارائه خدمات بهتر، بستر لازم را برای جذب بیشتر علاقه مندان به گردشگری ورزشی را فراهم آورند.اما باید توجه داشت که مدیریت نیروهای انسانی در سازمانهای پویا با سازمانهای سنتّی متفاوت هستند .

باید توجه کرد که نحوه آموزش و قدردانی از نیروها در این دو نوع سازمان کاملا متفاوت است .بسیاری از افراد شاغل در حوزه توریسم ورزشی ، افراد داوطلبی هستند که دارای انتظاراتی متفاوت از انتظارات کارمندان حقوق بگیر هستند انعطاف در تعیین زمان فعالیت و همچنین برخورداری از لباس های فرم مخصوص ، از عواملی هستند که به افراد داوطلب احساس مهم بودن و مؤثر بودن می دهند.

در پایان تاکید می گردد که مجریان و سازمان دهندگان توریسم ورزشی باید نسبت به تغییرات فرهنگی و محیطی حاصل از سازمان پویا آگاه باشند. در این راستا یک مدیر نیازمند حساسیت نسبت به نوسانات نیروی کار و استراتژیهای لازم برای مقابله با تغییرات در حال وقوع می باشد .

پیشنهاد ها و راهبردها توسعه ورزش و تفریح برای افراد دچار آسیب نخاعی

با توجه به جوان بودن علم توریسم ورزشی و کاربردی بودن آن، در جهت تحقق اهداف اقتصادی و فرهنگی میتوان امید داشت که با بررسی های دقیق و علمی در آینده نه چندان دور شاهد پیشرفت های قابل توجهی در زمینه توریسم ورزشی و جذب گردشگران داخلی و خارجی بود.

با نگرش به اهمیت جهانی صنعت توریسم ورزشی، کشور ما به دلیل تنوع چشم اندازهای طبیعی می تواند بصورت یکی از قطب های گردشگری ورزشی دنیا مطرح شود  و هر ساله میلیون ها توریست را به سوی خود جلب نماید. این امر همچنین باعث رونق اقتصادی و عمرانی مناطق دارای جاذبه های گردشگری ورزشی کشور می گردد. لذا برای رفع موانع موجود در برنامه ریزی توریسم ورزشی در کشور و توسعه آن، به نظر می رسد موارد زیر در توسعه توریسم ورزشی کشور موثر واقع شود :

۱- مدیریت و برنامه ریزی صحیح و مقتدر که می تواند به اجرای بهتر سیاست ها و دستیابی به اهداف توسعه توریسم ورزشی کمک کند،
۲- پیوند و روابط سیستماتیک میان سه سازمان تربیت بدنی ، سازمان توسعه تجارت ایران و سازمان گردشگری و میراث فرهنگی،
۳-تاسیس رشته دانشگاهی تخصصی با مفاهیم گردشگری ورزشی،
۴-آموزش مداوم و روزآمد کردن دانش کارشناسان و متخصصان این حرفه،
۶- معرفی صنعت گردشگری و گردشگری ورزشی به عموم مردم با تبلیغات و بازاریابی در این زمینه،
۷-برگزاری کلاس ها و سمینارهایی در رابطه با توریسم ورزشی با دعوت از صاحب نظران این حرفه از داخل و خارج کشور،
۸-مسیر یابی و مکان یابی مناسب برای انجام ورزش های سازگار با طبیعت،
۹-برخورداری توریست ورزشی از هوا و غذای پاک و سالم و سرمایه گذاری در جهت تأمین امکانات و ایجاد زیر ساخت های رفاهی برای آنها،
۱۰- شناسایی کشورهای فعال در این زمینه و استفاده از تجارب و سیاست های کلی آنها،
۱۱- آنالیز فواید اقتصادی و مشارکت گردشگران ورزشی،
۱۲-استفاده از فواید و میزبانی رویداد های بزرگ ورزشی و به منظور ایجاد فرصت برای استخدام و آموزش بسیاری از داوطلبان به منظور کمک در زمینه های مدیریتی و امور اداری،
۱۳- پیشرفت در حوزه تبلیغاتی و معرفی ایران به ورزشکاران کشورهای خارجی از طریق ورزشکاران شرکت کننده در مسابقات بین المللی،
۱۴-دخالت سرمایه گذاران سایر بخش های اقتصادی برای ورود به عرصه گردشگری ورزشی و ایجاد محصولات جدید توریست ورزشی،
۱۵- بازاریابی و معرفی جاذبه های گردشگری ورزشی مناطق کشور با استفاده از تکنولوژی های نو،
۱۶- ایجاد تفاهم نامه ای بین سازمان تربیت بدنی و سازمان گردشگری و میراث فرهنگی با صدا و سیما به منظور ارائه تبلیغات و معرفی در زمینه توریسم ورزشی و جاذبه های گردشگری ورزش کشور به عموم مردم.

منابع

۱-محسنی، رضاعلی ، ۱۳۸۸ ، « گردشگری پایدار در ایران : کارکردها ، چالش ها و راهکارها » ، مجله علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی ، سال نهم شماره ۲۸، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
۲-پارسیان، علی ، ۱۳۸۲ ، « جهانگردی در چشم انداز جامع » ، ترجمه و ویرایش ، دفتر پژوهش های فرهنگی ، تهران
۳-هادوی، فریده ، ۱۳۸۳ ، « بازاریابی و گردشگری در ورزش ( اقتصاد ورزش ) » ، مجله همشهری ، تهران
۴-قیامی راد، امیر ، ۱۳۸۷ « بررسی تطبیقی نقش عوامل موثر بر توسعه گردشگری ورزشی از دیدگاه مدیران و دست اندرکاران ورزش کشور ایران و استرالیا » ، نشریه حرکت ، تهران
۵-محرم زاده، مهرداد ، ۱۳۸۷ ” گردشگری ورزشی در ایران ، انتشارات سازمان میراث و فرهنگی ، تهران
۶-مجتبوی، سید کوروش ، ۱۳۸۷ ، « توریسم ورزشی » تألیف و ترجمه ، انتشارات کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران ، تهران
۷-گروه ضربت بین آژانسی سازمان ملل متحد ، ۲۰۰۲ ، « ورزش برای توسعه و صلح ، به سوی دستیابی به اهداف توسعه هزاره »
۸- عبدالحمید شمسی “بررسی چالش ها و عوامل موثر بر توسعه مدیریت توریسم ورزشی در ایران” دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی دانشگاه اصفهان .

 

منبع : مقاله ”  ارائه خدمات گردشگری با گرایش توسعه ورزش و تفریح در افراد دچار آسیب نخاعی ” – مولفان: زینب حبیبی دهنه سیری ،بهروز جفره،زهرا حبیبی،زهره حبیبی ،کریم تماری –  -انتشار در  سومین  کنفرانس اینترنتی  با عنوان  ورزش و آسیب نخاعی -تیرماه ۱۳۹۱-برگزارکنندگان :مرکز ضایعات نخاعی جانبازان،انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران ،فدراسیون ورزش های جانبازان و معلولین