۰۲۱ - ۸۸۰۰۱۳۶۱ کمک‌های مردمی

پرستاری: ارزیابی و درمان در آسیب نخاعی

پرستاری: ارزیابی و درمان
پرستاری دارای نقشی ویژه درمجموعه خدمات مورد نیاز افراد دارای ضایعه نخاعی است. تاکید خدمات پرستاری بر تامین مراقبت جسمی، حمایت روانی و عاطفی و آموزش افراد دارای ضایعه نخاعی و خانواده های ایشان و مراقبت دهندگان از این افراد می باشد. امروزه، فرد باید نکات لازم در زمینه آگاهی از نیازهای بهداشتی و مراقبتی خود را از طریق خدمات پرستاری حرفه ای دریافت نماید. در این فصل به مشکلات بهداشتی و نیازهای مراقبتی فرد دارای ضایعه نخاعی و راهکارهای مواجه با این مسائل پرداخته شده است.

دستگاه عصبی

عوارض

عوارض عصبی عباتند از:
• اتونومیک دیس رفلکسی ( یک اورژانس پزشکی که می تواند منجر به انفارکت مغزی، خونریزی داخل مغزی، تشنج، انفارکت میوکارد و حتی مرگ گردد.)
• درد
• اختلال حس مانند گزگز و مورمور ( پارستزی )
• تشدید حس ( هیپرستزی )
• اختلالات خواب ( به ویژه در افراد تتراپلژی با سطح ضایعه بالا )

علل

علل منجر به عوارض عصبی عبارتند از:
• اسکار بافتی یا دیستروفی سمپاتیک بعد از تروما
• بهبودی از شوک نخاعی که باعث اختلال در موارد ذیل می گردد:
• برخی رفلکس ها، که می تواند یک پاسخ تشدید یافته در افراد دچار ضایعات T6 و بالاتر بعلت فقدان کنترل مراکز بالاتر باشد.
• حواس، دامنه ای از حس سوزش تا درد شدید به ویژه در سطح ضایعه را شامل می شود. علت آن نبود عاملی برای مهار جریان عصبی رو به پایین، بازسازی مجدد ساختارها و ایجاد ارتباطات سمپاتیک، برداشته شدن مهار از روی مسیرهای تحریکی، رشد مجدد نورون ها در محدود آسیب و فعال شدن ثانویه مسیرهای گیرنده است.
• تحریکات مضر در زیر سطح آسیب که می تواند آغازگر اختلال رفلکسی اتونومیک باشد. مواردی چون مثانه متسع، یبوست یا مدفوع فشرده شده، زخم فشاری و… موجب این تحریکات می شوند.
• هیپوکسی که می تواند باعث اپی زودهای هیپوکسیک جدی شبانه شود و ضعف و فلج عضلات تنفسی که می تواند باعث عوارض تنفسی در حین خواب گردد.

تشخیص پرستاری:

پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• هیپوترمی
• حرکت فیزیکی مختل
• بلع مختل
• وضعیت حسی
• اختلال در عملکرد جنسی
• به هم ریختن الگوی خواب
• درد
• خطر اختلال رفلکسی اتونومیک

علائم اختلال رفلکسی اتونومیک به شرح ذیل است:


• سردرد ( ممکن است به صورت سنگینی سر یا سردرد شدید باشد.)
• افزایش فشار خون حمله ای ( فشار خون ۲۰ میلیمتر جیوه بالاتر از میزان پایه که معمولا میزان پایه در افراد دارای ضایعه نخاعی پایین تر از افراد دیگر است.) و بر افروختگی صورت و گردن
• برادی کاردی
• تعریق فراوان در بالای سطح آسیب
• سیخ شدن موها زیر سطح آسیب
• لرز بدون تب، احتقان و برونکواسپاسم
• تاری و محدود شدن میدان دید ( مثل نگاه کردن از یک سوراخ)
• اضطراب و تشویش

ارزیابی پرستاری :

پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• اندازه گیری و تعیین فشار خون پایه
• تحت نظر داشتن فرد و تعیین سریال بالاترین سطح حسی و عملکرد حرکتی و رفلکس ها
• تحت نظر داشتن و چک کردن سریال علائم حیاتی
• شکایت از درد یا احساس غیر طبیعی
• پیگیری MRI یا سی تی اسکن ها و رادیو گرافی های ستون فقرات
• زیر نظر داشتن فرد برای علائم و نشانه های اختلال رفلکسی اتونومیک

اقدامات پرستاری:

پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:

• تدارک کلیه مراقبت های مورد نیاز فرد
• تهیه و تدارک اطلاعات مورد نیاز فرد و خانواده اش
• درمان اختلال رفلکسی اتونومیک
فورا سر را تا ۹۰ درجه بالا بیاورید و پاها را تا حد امکان در وضعیت پایین تر قرار دهید تا فشارخون پایین بیاید.
• لباس های تنگ، جوراب های ضد آمبولی، شکم بند و… را شل کنید.
• محرک های مضر نظیر مثانه متسع، یبوست یا مدفوع فشرده شده، سنگ های ادراری، سیستیت، ضایعات شکمی حاد، برش های جراحی، انقباضات مرحله زایمان رحم، فشار روی آلت تناسلی و ضایعات پوستی را با روش های زیر برطرف کنید:

– فورا سوند فرد را بررسی کرده، شستشو دهید یا در صورتی که سوند مسدود شده باشد سوند دیگری را در محل قرار دهید.
– در افرادی که برنامه سوندگذاری متناوب دارند فورا سوند را در محل قرار دهید.
– با استفاده از پماد موضعی بی حسی را در محل آنورکتال انجام داده، سپس در صورتی که مدفوع در محل روده تحتانی به صورت توده درآمده باشد آن را خارج کنید.
– در صورتی که زخم فشاری محرکی برای آغاز اختلال رفلکسی اتونومیک باشد محل زخم را با اسپری موضعی، بی حس کنید.
– فشار خون را هر ۲ تا ۳ دقیقه و علائم حیاتی را هر ۵ دقیقه چک کنید.
– داروهای پایین آورنده فشار خون در صورت نیاز باید طبق تجویز پزشک و با احتیاط استفاده شوند.
– ارزیابی درد و نحوه کنترل آن از طریق داروها، بیوفیدبک، تکنیک هی آرامش بخشی
– شروع آموزش فرد و خانواده اش برای جلوگیری از اختلال رفلکسی اتونومیک و آسیب به بافت با استفاده از ابزارهای تسلی بخش و آرامش دهنده

پوست :
عوارض
عوارض پوستی عبارتنداز:
• زخم های فشاری
• استئومیلیت

علل
علل عوارض پوستی عبارتنداز:
• بی حرکتی
• وضعیت قرارگیری غیر صحیح فرد
• تغییرات در جریان خون پوست
• از دست دادن تون وازوموتور
• استاز وریدی
• هیپوکسی

تشخیص پرستاری

پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• تعیین میزان خطر ناشی از عملکرد بدعصبی عروق محیطی
• تشخیص پوست ترمیم نشده
• عدم کفایت پرفیوژن بافتی محیطی

ارزیابی پرستاری

پرستار بایستی مورد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• مشاهده پوست برای پارکی و ترک خوردن

اقدامات پرستاری

پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• راهکارهایی برای پیشگیری از ترک خوردن پوست، مراقبت از پوست
• چرخاندن فرد هر ۲ تا ۴ ساعت
• تمرینات دامنه حرکت به طور روزانه

دستگاه اسکلتی عضلانی

عوارض


عوارض اسکلتی عضلانی عبارتنداز:


• کانترکچر
• آنکیلوز
• آتروفی عضله
• استئوپروز
• اسپاستی سیتی
• استخوان سازی نابجا

علل


علل عوارض اسکلتی عضلانی عبارتند از:
• بی حرکتی و فلج طول کشیده که منجر می شود به:

• بدشکلی اسکلتی و قرار گیری نادرست امتداد استخوانها
• از دست دادن کلسیم و استئوپروز
• سفتی مفصل
• کوتاهی یا کشش رباط ها
• آنکیلوز
• ضعف عضله
• کوتاهی یا کشش عضلات
• آتروفی عضله
• کانترکچر
• تغییرات فیبروتیک
• بازگشت رفلکس ها به دنبال بهبودی از شوک نخاعی می تواند به اسپاستی سیتی منجر شود.
• رشد و گسترش استخوانی در اطراف یک مفصل که می تواند به استخوان سازی نابجا منجر می شود.

تشخیص پرستاری:


پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• تشخیص حرکت فیزیکی مختل
• مکانیسم حمایتی جایگزین

ارزیابی پرستاری

پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• درمان فیزیکی
• رادیوگرافی از استخوان های دراز
• اندازه گیری آلکالن فسفاتاز
• انجام اسکن استخوان برای استخوان سازی نابجا

اقدامات پرستاری

پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• مشاوره با متخصص توانبخشی به منظور اجرای یک برنامه پیشرونده درمان فیزیکی و دارویی
• پیشگیری، کنترل و کاهش اسپاستی سیتی توسط:
• کنترل دمای اندام ها، اضطراب، خستگی، دیسترس عاطفی، پرهیز از لباس های تنگ، کنترل عفونت و پیشگیری از فشرده شدن مدفوع و زخم های دکوبیتوس
• تغییر وضعیت دادن فرد حداقل هر ۲ ساعت با دقت بدون مالش یا ساییدگی پوست برای اینکه از باقی ماندن در یک وضعیت برای یک زمان طولانی جلوگیری شود.
• کنترل تحریک لمسی با لمس نرم و محدود، درمان غیر آسیب رساننده و جابجایی فرد
• انجام تمرینات دامنه حرکت و تمرینات کششی به طور روزانه، قراردادن اندام های فرد در امتداد بدن، استفاده از سرما و گرما و تحریک الکتریکی
• جستجو و از بین بردن تحریک در صورتی که افزایش ناگهانی در اسپاستی سیتی رخ داده باشد.
• استفاده از آنتی اسپاسمودیک ها مانند بکلوفن طبق تجویز پزشک
• درمان استخوان سازی نابجا با مشاوره با پزشک برای دارو، درمان فیزیکی، مانیپولاسیون در صورت امکان و احتمالا جراحی و استفاده از روش های ذیل:
• حرکت مفصل تا جایی که امکان دارد.
• اجرای تمرینات دامنه حرکت ملایم
• تشویق فرد برای نشستن با خم کردن لگن و زانو

دستگاه گوارش:


عوارض
عوارض گوارشی عبارتنداز:
• خونریزی دستگاه گوارش
• ایلئوس پارالیتیک
• یبوست
• توده مدفوع
• اتساع شکمی
• زخم گوارشی
• خونریزی گوارشی

علل:


علل عبارتند از:
• کند شدن حرکات روده و رفلکس های گوارشی
• از دست دادن حس و کنترل در ناحیه رکتوم

تشخیص پرستاری:


پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• تعیین خطر آسیب
• بی اختیاری مدفوع
• یبوست
• علائم خونریزی
• پرفیوژن بافت ترمیم یافته
• کاهش برون ده قبلی
• کمبود حجم مایع

ارزیابی پرستاری:
پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• تحت نظر داشتن صداهای روده با سمع شکم
• سفتی شکم
• خون در مدفوع
• علائم حیاتی
• حرکات روده ای
ارزیابی برای شکم سفت و هماتز شامل آزمایش افت هموگلوبین و خون مخفی در مدفوع و نیز رادیوگرافی سریال از دستگاه گوارش فوقانی و باریم انما می باشد.

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• استفاده از دارو طبق تجویز پزشک برای کاهش تحریک و التهاب گوارشی
• داشتن یک برنامه دفع روده ای و اداره کردن فرد توسط پرستار تا جایی که فرد بتواند کنترل برنامه دفع روده ای خود را داشته باشد.

• برنامه دفع روده ای موارد ذیل را در بر می گیرد:


– برای انجام عمل دفع به صورت طبیعی و روتین تا حد امکان باید از عضلات شکمی و دیافراگم استفاده شود و در صورت عدم امکان استفاده از این عضلات فرد می تواند یاد بگیرد که با دست ها یا شکم بند به روی شکم فشار وارد کند.
– پیشگیری از یبوست و ایجاد مدفوع فشرده که می تواند عامل آغاز روند اتونومیک دیس رفلکسی، اسپاستی سیتی و سایر عوارض باشد به طریق ذیل:
– یک رژیم غذایی متعادل و مناسب ( دارای فیبر بالا سبوس و مایع کافی ) و یا درمان با نرم کننده های مدفوع ( ملین ها ) محصولات حجم دهنده مدفوع، لوبریکانت ها، مسهل های ضعیف و شیاف تا مدفوعی نرم تولید شود و حرکات روده تحریک گردد.
– دیلاتاسیون موضع با انگشت
– استفاده از روش انما به صورت ملایم و تنها با آب
– استفاده از قابلیت ها و ضرب آهنگ های بدن مانند استفاده از غذا برای تحریک پریستالتیسم و مایعات گرم بعنوان محرک رفلکس گاستروکولیک
– فعالیت فیزیکی شامل بیرون آمدن از بستر، نشستن یا دراز کشیدن روی پهلوی راست برای تحریک حرکات روده ای و شکمی

دستگاه ادراری تناسلی:


عوارض
عوارض این سیستم عبارتند از:
مثانه شل یا اسپاستیک، از دست دادن کنترل و حس مثانه، اختلال در عمل مثانه، عفونت های دستگاه ادراری، افزایش فشار داخل مثانه، بیماری کلیه، پریاپیسم و اختلال درعملکرد جنسی

علل
علل منجر به عوارض عبارتنداز:
• بهبودی از شوک نخاعی
• اختلال در عملکرد مثانه
• سوند ادراری

تشخیص پرستاری
پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• بی اختیاری رفلکسی
• الگوی دفع ادرار
• احتباس ادرار
• میزان خطر عفونت
• اختلال در عملکرد جنسی
• سنگ های کلیوی
• عفونت های دستگاه ادراری
• مثانه شل یا اسپاستیک
• بیماری کلیه
• پریاپیسم
• اتونومیک دیس رفلکسی
• اسپاستی سیتی ناشی از عوارض و مشکلات ادراری

ارزیابی پرستاری:

پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• ارزیابی الگوی ادرار کردن
• تحت نظر گرفتن فرد برای هماچوری و ادرار با بوی بد و متعفن
• تحت نظر گرفتن فرد از نظر میزان دریافتی و دفعی مایعات و ثبت آن، آزمایشات BUN ( نیتروژن اوره خون ) و کراتی نین، آنالیز ادرار، کشت ادرار، رادیوگرافی های کلیه، مجاری ادراری و مثانه، پیلوگرام با ماده حاجب داخل وریدی و بررسی های اندازه گیری مثانه

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• ادامه پروتکل کاتتریزاسیون متناوب و آغاز برنامه آموزش مجدد کنترل مثانه از زمانی که شوک نخاعی شروع به بازگشت می نماید و نوع اختلال در عملکرد مثانه تشخیص داده شده است. برنامه آموزش کنترل مثانه برای افراد دارای ضایعه نخاعی شامل موارد ذیل می باشد:

• تجویز یک عامل اسیدی کننده ادرار مانند تجویز ۱ تا ۲ گرم ویتامین ث ۴ بار در روز که باعث می شود PH ادرار در حد ۵/۵ باقی بماند.
• تجویز مایعات تا جایی که امکان دارد در حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی لیتر در ۲۴ ساعت
• گوش دادن به نگرانی و دغدغه افراد در مورد اختلال در عملکرد دستگاه ادراری تناسلی از جمله اختلال عملکرد جنسی
• فراهم نمودن اطلاعات مورد نیاز افراد و آموزش وقتی که فرد آمادگی آموزش را دارد. در مورد افراد در معرض خطر مداخله آموزشی می تواند حتی قبل از آمادگی نیز صورت گیرد.
• مشاوره اورولوژی در صورت نیاز

دستگاه تنفسی:


عوارض
عوارض تنفسی عبارتند از:
• کاهش ترشحات مجاری تنفسی و خشکی تنفسی
• پنومونی
• آتلکتازی
• هیپوکسی

علل
علل منجر به عوارض تنفسی عبارتند از:
• کاهش حجم هوای تبادل یافته در حجم های جاری
• کاهش حرکت قفسه سینه با هر تنفس
• کاهش حجم هوای بازدمی با فشار
بعلت ضعف یا عدم کارکرد عضلات درگیر در فرآیند تنفس شامل: دیافراگم، عضلات بین دنده ای و عضلات شکمی

تشخیص پرستاری:
پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• پاکسازی غیر موثر راه هوایی
• خطر آسپیراسیون
• خطر عفونت تنفسی
• عملکرد تنفسی
• تبادل گازی ناقص
• هیپوکسی
• آتلکتازی
• پنومونی

ارزیابی پرستاری:
پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
– تحت نظر گرفتن فرد برای علائم خستگی تنفسی مانند:
• تنفس تند و سطحی همراه با حرکات شکمی تشدید یافته
• صداهای تنفسی کاهش یافته
• رنگ پوست پریده و تیره

تحت نظر گرفتن فرد برای:
• افزایش استفاده از عضلات فرعی گردنی
• سمع قفسه سینه
• میزان سطوح گازهای خون
• رادیوگرافی قفسه سینه
• تست های عملکرد ریوی

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• درمان سرفه غیر موثر با کمک به سرفه کردن با استفاده از کمربندهای تنفسی
• چرخاندن فرد
• افزایش فعالیت
• فیزیوتراپی قفسه سینه
• استفاده از سایر روش های تهویه نظیر اکسیژن درمانی در صورت نیاز
• پیگیری درمان عفونت ها
• آموزش برنامه مراقبت از دستگاه تنفسی، تمرینات تنفسی، کمک به سرفه، تکنیک های ساکشن و سایر روش ها نظیر اکسیژن درمانی و غیره به فرد و خانواده وی

دستگاه قلبی عروقی:


عوارض
عوارض قلبی- عروقی عبارتنداز:
• ترومبوفلبیت
• ترومبوز ورید عمقی
• آمبولی ریوی
• افت فشار وضعیتی
• بالا رفتن دمای بدن
• پایین آمدن دمای بدن

علل
علل منجر به این عوارض عبارتند از:
• برادی کاردی
• فشار خون پایین
• پرشدگی وریدها در اثر عدم کفایت بازگشت وریدی
• کاهش برون ده قبلی
• ترومبوز ورید عمقی به علت استاز ( بی حرکتی خون وریدی و آسیب دیواره ورید ایجاد می شود که نتیجه بی حرکتی طولانی، استراحت مطلق در بستر یا محدودیت حرکت و اختلال در روند انعقادی چون افزایش قابلیت انعقاد است.
• افت فشار خون وضعیتی به علت قطع کنترل احشایی در افراد با ضایعات سطح T6 به بالا ایجاد می شود.
• هایپرترمی/ هایپوترمی در اثر فقدان تنظیم دمای بدن به علت اختلال عملکرد اعصاب سمپاتیک ایجاد می گردد.

تشخیص پرستاری:
پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• نقص در تبادلات گازی
• خطر اختلال عصبی عروق محیطی
• دیس ریتمی
• آمبولی ریوی
• ترومبوز وریدعمقی
• هیپو ولمی
• افت فشار وضعیتی

ترومبوز ورید عمقی با موارد ذیل خود را نشان می دهد:
• تورم ساق پا، ران یا کل پا
• قرمزی و گرمی ساق پا، ران یا کل پا
• تب خفیف و لرز
• بزرگتر شدن نامتقارن یک پا نسبت به پای دیگر
• افزایش اسپاسم و گرفتگی های پا
• درد شکمی

افت فشار خون وضعیتی با موارد ذیل خود را نشان می دهد:
• ضعف
• سرگیجه
• رنگ پریدگی
• تاری دید
• تعریق بیش از حد معمول در بالای سطح ضایعه
• تاکی کاردی
• در نهایت منجر به ضعف و بی هوشی می شود.

ارزیابی پرستاری:
پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
تحت نظر گرفتن فرد برای علائم و نشانه های:
• آمبولی ریوی
• ترومبوز وریدعمقی
• افت فشار وضعیتی
• علائم حیاتی

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• ادامه استفاده از هپارین طبق دستور پزشک
• استفاده از جوراب های الاستیک تا بالای ران

و در مورد هر یک از عوارض به شرح ذیل عمل نماید:
ترومبوز ورید عمقی
• استراحت مطلق فرد برای جلوگیری از جابجایی لخته
• بالا بردن پای مبتلا یا هر دو پا
• چرخاندن فرد هر ۲ ساعت بدون اینکه پاها روی هم بیفتند
• تمرینات دامنه حرکات بر روی پایی که مبتلا نمی باشد
• کمپرس آب گرم برای کمک به کاهش تورم
• چک کردن علائم حیاتی هر۴تا ۶  ساعت
• ارزیابی فرد برای علائم آمبولی ریوی مانند تنفس سطحی، درد قفسه سینه، اضطراب، سرفه، هموپتیزی، تاکی پنه، کراکل( صدایی مثل قلقل که  نشاندهنده ی احتقان ریه است )، تاکی کاردی، تعریق فراوان و تب

افت فشار خون وضعیتی

• با یک tilt table و یا صندلی چرخدار تاشو درمان فیزیکی را انجام دهید.
• از کمربند شکمی و جوراب های ضد آمبولی استفاده کنید.
• سر را پایین بیاورید و پاها را روی کناره های تخت قرار دهید تا فشار خون پایدار شود.
• فشار خون را قبل و بعد از جابجایی ها و یا مصرف داروهایی که عارضه کاهش فشار خون دارند اندازه گیری کنید.
• فرد را به اندازه کافی هیدراته کنید.

تغذیه:
عوارض
عوارض عبارتند از:
• سوء تغذیه
• دهیدراته شدن
• کمبود ویتامین و مواد معدنی

علل
علل منجر به عوارض عبارتند از:
• رژیم غذایی ناکافی
• از دست دادن مقدار زیادی مایع
• برای تامین انرژی و ترمیم بافتی به مقادیر بالایی از کربوهیدرات و پروتئین نیاز است.

تشخیص پرستاری:
پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• رژیم غذایی اصلاح شده ای که هنوز کمتر از نیازهای بدن است.
• کمبود حجم مایعات
• تعادل منفی نیتروژن
• عدم تعادل الکترولیت ها

ارزیابی پرستاری:
پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• هیدراتاسیون
• وضعیت تغذیه
• وضعیت پوست
• میزان توده عضلانی
• چک کردن میزان دریافتی و دفعی ثبت شده مایعات
• اندازه گیری وزن فرد و ثبت آن دو بار در هفته
• اندازه گیری سطح آلبومین سرم
• ارزیابی تغذیه ای کامل

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• مشاوره با متخصص تغذیه
• رعایت رژیم غذایی درمانی با میزان بالای مایعات، کربوهیدرات و پروتئین به منظور تامین انرژی کافی برای فرد و ترمیم بافتی

واکنش های روانشناختی


عوارض
عوارض روانشناختی عبارتنداز:
• سازگاری غیر تطابقی به صورت بروز رفتار پرخاشگری، رفتارهای نمایشی، مصرف مواد و آسیب به خود و …
• سازگاری غیر موثر
• افسردگی
• تفکر خودکشی

علل
علل منجر به عوارض روانشناختی عبارتند از:
• پی بردن فرد به وسعت آسیب و تاثیر آن روی سطح عملکردی، شیوه زندگی و نقش وی در خانواده
• آغاز فرایند احساس فقدان، اندوه و محرومیت

تشخیص پرستاری:
پرستار بایستی بتواند موارد ذیل را تشخیص دهد:
• تطبیق ناقص
• اضطراب و تشویش در مورد ظاهر بدن و هویت فردی
• مخالفت در برابر تصمیم ها
• سازگاری تدافعی
• انکار غیر موثر
• عدم علاقه به فعالیت های مفرح
• غمگین بودن
• سازگاری غیر موثر فردی
• احساس ضعیف بودن
• اختلال در روابط و تعاملات اجتماعی
• توقع زیاد داشتن از مراقبین
• احساس ترس
• اختلال در روابط خانوادگی
• ناامیدی
• تمایل داشتن به گوشه گیری و انزوا
• پریشانی روحی و افسردگی

ارزیابی پرستاری:
پرستار بایستی موارد ذیل را مورد ارزیابی قرار دهد:
• رفتارهای پایدار انکار
• عصبانیت
• افسردگی
• افکار خودکشی

اقدامات پرستاری:
پرستار بایستی اقدامات ذیل را انجام دهد:
• تنظیم اهداف به صورت واقع بینانه
• تدارک مشاوره روانپزشکی در صورت نیاز
• از همه مهمتر برقراری ارتباط با افراد نزدیک به فرد و خانواده وی


• گام های بعدی عبارتند از:
• آگاهی پرستار از میزان تاثیر آسیب بر روی احساسات فرد و تعادل روانی وی
• گسترش فضای اعتماد، برقراری ارتباط و بردباری در برابر فرد
• ثبت واکنش های احساسی و روانشناختی فرد و اقدامات انجام شده برای رویارویی با نیازهای فرد و بحث در خصوص این نیازها در کنفرانس تیم توانبخشی مرکز
• تشویق فرد به کسب تصویری خوب از خود و وضعیت بدنی اش و احساس خود کنترل بودن در فرد
• تاکید بر مهم بودن فرد بعنوان یک فرد و اهمیت توانایی ها و نقش وی در پیشرفت درمانی اش
• درگیر کردن فرد به طور فعال در فرآیندهای تصمیم گیری مانند انتخاب روش کنترل مثانه، انتخاب لباس، زمان استحمام کردن و غیره
• کمک و همراهی با فرد در کسب مهارت های حل مشکلات و ارائه راهکارهای سازگاری مانند عبادت و تکنیک های کاهش استرس و شرکت در گروه های حمایتی و خودیار
• تشویق فرد به مشارکت در درمان ها و فعالیت ها حتی اگر خلق فرد مساعد نباشد و شروع تعامل با افراد غیر ضایعه نخاعی و تثبیت اهداف درمانی برای آینده
• شروع یک برنامه آموزشی و تهیه مطالب مورد نیاز برای پاسخ به سئوالات فرد و خانواده اش

مراحل ویژه اندوه در این مدت به شرح ذیل می باشد:
• مرحله انکار- به همه سئوالات به درستی و بر اساس واقعیت پاسخ دهید، فرد بایستی در صورتی که تمایل به دانستن مطلبی دارد آن مطلب به او گفته شود.
• مرحله خشم- سعی کنید فرد را درک کنید و محکم باشید و به یاد داشته باشید این مرحله موقتی است.
• مرحله افسردگی- به طور فعال به همه صحبت های فرد در خصوص اندوه و ناامیدی وی گوش دهید.
• توجه و مراقبت طی فرایند توانبخشی منجر به احساس خوب بودن در فرد، کسب توانایی مراقبت از خود، استقلال و عدم وابستگی در فعالیت ها می گردد و باعث می شود افراد ضایعه نخاعی طرز تلقی مثبتی نسبت به ناتوانی شان پیدا کنند.

منبع : کتاب  ”  توانبخشی جامع ضایعه نخاعی -پرستاری: ارزیابی و درمان در آسیب نخاعی   ” -مولفین : مژگان  مقدم ، رویا حبیبی ، کیوان دواتگران  ، کاظم نظم  ده – برگرفته از کتاب –  انتشار : سازمان بهزیستی کشور