پایش سلامتی در دوران سالمندی افراد نخاعی

سالمندی با تغییرات فیزیولوژیک زیادی همراه است . و این تغییرات در بسیاری از دستگاههای بدن از جمله سیستم قلبی عروقی ، تنفسی ، اسکلتی عضلانی ، عصبی و بطور کلی در تمام دستگاههای بدن مشهود است . همچنین همراه با افزایش سن ، تطابق انسان با عوامل محیطی مانند استرس ، تحمل افراد در مقابله با درد کاهش می یابد . این تغییرات ، درافراد دچار آسیب نخاعی ، با تغییرات محسوس تری رخ می دهد . دکتر استیون استین (Dr. Steven Stiens ) ، استادیار طب توانبخشی از دانشگاه آکسفورد ، مطالعات زیادی بر روی تاثیرات افزایش سن و لزوم برنامه های پایش سلامت در افراد نخاعی انجام داده که در این مقاله ، بخشی از این مطالعات وتوصیه ها ذکر شده است :

سلامت قلب و عروق و سندرم متابولیک

دکتر آستین : « ما در مورد خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در افراد مبتلا به آسیب نخاعی بطور خاصی نگران هستیم سندرم متابولیک یک عارضه همراه با خطر ابتلا به حمله قلبی ، سکته و دیگر عوارض است که به ویژه در افراد نخاعی شایع است و متشکل از چهار جنبه مهم زیر است که همگی باید بطور جدی و بطور دوره ای و سالانه تحت پایش قرار گیرند:

1. افزایش وزن و چاقی
2. وضعیت فشار خون
3. دیابت و مقاومت به انسولین
4. وضعیت کلسترول بد

تغییرات دستگاه ادراری

عفونت های دستگاه ادراری ، در افراد مسن دارای آسیب نخاعی ، شاید به دلیل نوشیدن مایعات کمتر یا ضعیف شدن سیستم ایمنی شایعتر هستند . همچنین خطر ایجاد سنگهای مثانه افزایش می یابد که می تواند میزنای ها ( لوله هایی که ادرار را از کلیه ها به مثانه حمل می کنند) را مسدود کند و باعث برگشت ادرار به کلیه ها شود که یک عارضه جدی و خطرناک محسوب می شود .

به همین دلیل استین توصیه می کند که یک ارزیابی پزشکی سالانه داشته باشید که شامل سونوگرافی از کلیه ها و سیستم جمع آوری ادرار است . اگر سنگی مشاهده شود ، متخصصین می توانند با استفاده از لیتوتریپسی ، که شامل ارسال امواج صوتی به بدن است ، سنگ ها را شکسته و آنها را از بین ببرند .

استین هشدار داده که : توجه به علائم عفونتهای ادراری بسیارمهم است ، چراکه عفونتهای ادراری می توانند منجر به سپسیس به عنوان یکی از علل شایع مرگ ومیر افراد مبتلا به آسیب نخاعی شوند . ( البته در افراد مبتلا به کوادری پلژی ( تتراپلژی ) ، مشکلات ریوی از جمله پنومونی شایعترین علت مرگ محسوب می شود . اگر عفونت ادراری با تب و لرز همراه باشد ، باید بیمار به بیمارستان منتقل و آنتی بیوتیک دریافت کند .

دستگاه گوارش

مراقبت روده از نظر کیفیت زندگی اهمیت بسیار حیاتی دارد . برای برخی از افراد ، برنامه دفع آنها ، در جریان زندگی انجام می شود . طبق نظر استین : ” ایده آل برای شما این است که می خواهید برنامه ای داشته باشید که زمان زیادی را صرف اجابت مزاج نکنید و اینکه مطمئن باشید هنگامی که از خانه خود دور می شوید، مشکلی نداشته باشید ” .

اما حقیقت این است : وقتی سن بالا می رود ، توانایی عبور مدفوع در روده تنزل پیدا می کند . اگر اجابت مزاج خیلی طول بکشد و به درمانهای جاری پاسخ ندهد ، ممکن است کلستومی گزینه خوبی باشد . ( کلستومی شامل یک عمل جراحی است که طی آن کولون به دیواره شکم متصل شده و جمع آوری مدفوع از طریق دهانه ای به نام استوما به درون یک کیسه انجام می گیرد ) .

استین می گوید : ” معمولا ” ، افرادی که پس از آسیب نخاعی کولوستومی داشته اند ، خیلی راضی هستند ، چرا که دیگر از دغدغه اجابت مزاج رها می شوند .” مطالعات نشان می دهد که در میان افراد دارای مشکلاتی مانند بی اختیاری و / یا مراقبت های طولانی مدت ، پس از کولوستومی ، مقدار زمان اختصاص داده شده به برنامه های مراقبت روده ، می تواند به طور قابل توجهی کاهش یابد ، بطوری که در بعضی موارد به ۱٫۳ ساعت در هفته از کل ۱۳٫۴ ساعت در هفته تقلیل پیدا می کند ! ” . بنابراین : ” از کلوستومی نترسید ، چراکه به ندرت در زندگی بی نتیجه خواهد بود ” .

بهتر است برنامه اجابت مزاج شما روزانه باشد ، اما اگر فیبر خیلی زیادی مصرف نمی کنید ، ممکن است یک روز در میان باشد . استین توضیح می دهد که : ” اگر فاصله زمانی بین برنامه های اجابت مزاج بیش از حد طولانی باشد ، می تواند باعث انباشتگی مدفوع و اتساع روزه آن به سمت خارج شود . به این ترتیب ممکن است روده عملکرد لازم را نداشته باشد . ”

بنابراین پیام این است :

خوردن یک رژیم غذایی حاوی فیبر کافی برای قوام مناسب مدفوع ، مصرف مایعات کافی برای نرم نگه داشتن مدفوع ، ؛ اجرای برنامه مراقبت روده طبق زمان بندی منظم و تخلیه روده به اندازه کافی . شما با رعایت این موارد احتمالا ” با مشکلی مواجه نخواهید شد. ”

 

سلامت دستگاه تنفس

طبق نظر آستین : ” به طور کلی ، با بالا رفتن سن ، خطر ابتلا به پنومونی افزایش می یابد ، ظرفیت ریه ها کاهش می یابد و خطر آپنه ی خواب بیشتر می شود .” افراد مبتلا به آسیب های گردنی به علت ضعیف بودن سیستم تنفسی و عدم تواانائی کافی در اجرای سرفه های عمیق و پاکسازی ریه ها ، بیشتر از بقیه افراد در معرض خطر عفونت تنفسی قرار دارند. “. هر چه سطح آسیب بالاتر باشد ، خطر ابتلا به پنومونی بیشتر خواهد بود .”

یکسری تجهیزات کمکی برای کمک به سرفه کردن وجود دارند که می توانند ریه ها را پاکسازی کنند ، از جمله دستگاهی بنام ” MIE ” ، که ابتداهوا را به داخل ریه ها وارد و سپس هوا را به همراه خلط اضافی را خارج می کند .

استین می گوید :

” سطح ضایعه نخاعی من T2 است و نمی توانم از تمام عضلات قفسه سینه ام استفاده کنم .” بنابراین همزمان با بالارفتن سن ، ممکن است لازم باشد یک دستگاه MIE در خانه نگهدارم تا هنگام بروز عفونت تنفسی دستگاه فوقانی بتوانم کیفیت سرفه هایم را با این دستگاه بهتر کنم .”

آپنه خواب – که همان وقفه های تنفسی هنگام خواب می باشد – می تواند بر کیفیت خواب تأثیر زایدی گذاشته و فرد را در معرض خواب آلودگی روزانه و حتی مرگ ناگهانی قرار دهد . اگر علائمی مانند خروپف با صدای بلند و خواب آلودگی بیش از حد در روز دارید ، باید در مورد بررسی آپنه خواب با پزشک خود صحبت کنید.

مهمترین توصیه ها برای حفظ سلامت ریه همزمان با افزایش سن

از این قرار ند :

• سیگار کشیدن را متوقف کنید.
• هر پنج تا هفت سال یکبار یک واکسن آنفولانزا و یک واکسن pneumovax ( برای جلوگیری از پنومونی ) بزنید .
• ورزش کنید و وزن خود را کاهش دهید .
• نفسهای عمیق بکشید تا حجم قفسه سینه تان کاهش پیدا نکند .
• در صورت مقتضی، آپنه خواب را درمان کنید.

 

سلامت پوست

“زخم های فشاری یکی از علل مهم کاهش کیفیت زندگی هستند و خطر بروز زخم های فشاری با افزایش سن بیشتر می شود . استین گزارش می دهد که : ” در مطالعه ای که بر روی عده ای از افراد مبتلا به ضایعه نخاعی انجام دادیم ، دریافتیم که ۲۵ درصد از انان مبتلا به مشکلات پوستی هستند . بنابراین این موضوع یک خطر بسیار مهم محسوب می شود و آن چه که افراد نخاعی باید انجام دهند شامل یک بازدید بسیار دقیق و روزانه از پوست تمامی نقاط بدن می باشد.

توصیه های کلی برای جلوگیری از زخمهای فشاری این است که کارهای زیر را بطور روزانه انجام دهید :

• کنترل روزانه پوست : باید تمام نقاط پوست بدن خود را ، هر روز با استفاده از یک آینه یا با کمک یک مراقب بازدید کنید .
• به صورت منظم ( یک یا دو بار در سال ) به یک فیزیوتراپ مراجعه کنید . اطمینان حاصل کنید که ارزیابی نقشه برداری فشار برای هر یک از سطوح صندلی شما مناسب است .
• وزن خود را کاهش داده و آن را در حد مناسب نگه دارید .
• رژیم غذایی خود را طوری تغییر دهید ، که به اندازه کافی حاوی پروتئین ، ویتامین C و روی باشد .
• خود را از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید محافظت کنید ( برای جلوگیری از سرطان پوست ).