نکات مهم برای کاهش وزن افراد مبتلا به ضایعه نخاعی
موضوع تغذیه ، برای افراد دچار آسیب نخاعی اهمیت بسیارزیادی دارد . بطوری که با تغذیه مناسب احتمال بروز بسیاری از بیماریها و عوارض حاصل از تغییرات متابولیسمی کاهش می باید . همچنین حمایتهای تغذیه ای در پیشگیری و درمان خیلی از عوارض ضایعه نخاعی مانند زخم فشاری ، عفونتهای ادراری ، ضعف عمومی و خستگی نقش چشمگیری دارند . تغذیه مناسب ارتباط مستفیم و موثری با عملکرد بسیاری از دستگاههای بدن بخصوص سیستم قلبی عروقی و تنفسی دارد .
توجه به تغذیه بیماران دچار آسیب نخاعی از آن جهت مهم است که باید انرژی دریافتی و مایعات بدن آنها به میزان کافی باشد . ضمن اینکه میزان کالری دریافتی آنها باید به گونه ای متناسب باشد که از کاهش یا افزایش وزن بدن آنان جلوگیری شود . در این راستا داشتن یک برنامه تغذیه ای مناسب در این مهم نقش زیادی دارد . توصیه می شود که برنامه غذایی هر فرد نخاعی توسط متخصصین تغذیه ارائه و تحت نظر آنها باشد . در این مقاله رهنمودهای کلی در مورد تغذیه مناسب افراد نخاعی ارائه گردیده است :
نکات عمومی
- حداقل سه بار در روز غذا بخورید . وعده صبحانه را به هیچ وجه از دست ندهید .
- به بدن خود توجه کنید . وقتی احساس می کنید که به اندازه کافی غذا خوردیده اید ، ادامه ندهید . قبل از اینکه از احساس سیری کامل ، پری یا ناخوشی کنید ، دست از غذا خوردن بر دارید . اما اگر واقعا” گرسنه هستید ، می توانید بیشتر بخورید .
- اگر بعد از خوردن غذا یا یک میان وعده ، احساس گرسنگی یا نارضایتی کنید ، قبل از خوردن غذای بیشتر ، حداقل ۱۰ دقیقه صبر کنید . معمولا” با اینکار ، اشتیاق به غذا خوردن فروکش می کند .
- از نوشیدنی های بدون کالری ( آب ، چای، قهوه ، نوشیدنی های رژیمی ) به میزان فراوان استفاده کنید . گاهی ممکن است تشنه باشید ، نه گرسنه . یعنی با مصرف یک نوشیدنی مناسب احساس گرسنگی تان برطرف می شود .
- به جای استفاده از مواد غذایی حاوی چربی و کالری بالا از موادی مانند گوشت بدون چربی ، پنیر کم چرب یا بدون چربی ، و سرشیر (غیر چرب ) و یا شیر ۱ درصد چربی استفاده کنید .
- به مقدار زیادی فیبر مصرف کنید . سبزیجات ، میوه ها و غلات کامل منابع خوبی هستند .هر روز از غلات سبوس دار استفاده کنید .
- قند و شکر را کنار بگذارید . آب میوه و نوشابه های معمولی را کمتر بنوشید.
- مصرف نوشیدنی های الکلی ( آبجو، شراب و مشروبات) را کنار بگذارید .
- تمام مواد غذایی را در آشپزخانه نگه دارید . فقط در یک مکان مشخص مثلا” روی میز غذا بخورید . داخل خودرو یا اتاق خواب یا جلوی تلویزیون غذا نخورید.
نکات مهم در مورد آماده سازی غذا
- زودتر از وقت غذا بخورید .
- از روش هایی برای پخت و پز استفاده کنید که کالری غذا را کاهش می دهند ، مثلا” :
- از روشهای بدون روغن استفاده کنید. ( پختن ، برشته کردن ، کباب کردن ، بخارپز ) .
- به جای کره یا روغن ، از اسپری روغن مایع برای پخت و پز استفاده کنید . همچنین می توانید هنگام پخت و پز به جای روغن از مایعاتی مانند آب گوشت یا برخی انواع آب میوه ها استفاده نمائید .
- در صورت امکان ، از غذاهای کم کالری به جای غذاهای با کالری بالا استفاده کنید .
- فقط به اندازه نیاز یک وعده ، غذا تهیه کنید . ( از باقیمانده های غذا استفاده نکنید ) .
- اگر تکه های اضافی موادغذایی باقی ماند ، مادامیکه آنها آماده هستند ، آنها را کنار گذاشته و برای وعده های غذایی دیگر ذخیره کنید . باقیمانده های غذایی را در ظروفی ذخیره کنید که نتوانید آنها را ببینید.
- زمانی که گرسنه نیستید ، آشپزی کنید . به عنوان مثال ، بعد از اینکه غذای امشب تان را تمام کردید ، شام فردا را پخته و آن را داخل یخچال قرار دهید .
- میوه ، سبزیجات و سایر غذاهای کم کالری را به عنوان قسمتی از هر وعده غذایی خود قرار دهید .
- هنگام آشپزی ، آب بنوشید .
نکات مهم هنگام غذا خوردن
- قبل از غذا خوردن یک لیوان آب بنوشید . در طول وعده های غذایی بیشتر بنوشید .
- از بشقاب ، کاسه ، لیوان و قاشق کوچک استفاده کنید .
- بشقاب خود را به چهار قسمت مساوی تقسیم کنید . یک قسمت را برای گوشت استفاده کنید ، یک قسمت برای مواد غذایی نشاسته ای (مانند پاستا ، برنج ، سیب زمینی، یا نان ) و دو قسمت دیگر را برای سبزیجات بدون قند اختصاص دهید .
- دیس یا قابلمه غذا را روی میز قرار ندهید . این کار باعث می شود میل به غذای بیشتر پیدا کنید .
- چاشنی سالادها را به جای مخلوط کردن با سالاد ، در کنار تان قرار دهید . یا به جای اینکه آن را بر روی سالاد خود بریزید ، یک چنگال از سالاد میل کرده ، و سپس چنگال خود را به چاشنی آغشته نمائید .
- هر از گاهی جای معمول خود را در کنار میز تغییر دهید .
- زمان غذا از ظروف ، لیوان و دستمال خاص خود استفاده کنید .
- آرام بخورید . هر چند دقیقه ، در حین خوردن غذا وقفه ای داشته باشید . در فواصلی چنگال خود را پائین بگذارید . لقمه های غذا را پشت سر هم در یک زمان نخورید .
- به جای کیک ، یا شیرینی های دیگر ، از میوه ها برای دسر استفاده کنید .
- یک کمی از غذایتان را ، روی بشقاب باقی بگذارید ( شما غذا را کنترل کنید؛ نه اینکه غذا شما را کنترل کند ) .
- به محض اینکه غذای تان تمام شد ، بشقاب تان را بردارید .
نکات مهم
در مورد میان وعده ها
میان وعده ها می توانند بخشی از برنامه کاهش وزن ایده ال باشند . تا زمانی که برای خوردن غذا و عدم مصرف کالری بیش از حد برنامه مناسبی داشته باشید ، می توانید شش وعده در روز غذا بخورید .
- از قبل برنامه ریزی کنید . مطمئن شوید که میان وعده های ( تنقلات ) سالمی در دسترس تان باشد . اگر غذای تان مناسب نباشد ، به احتمال زیاد هر چه در دسترس تان باشد ، مثل آب نبات ، شیرینی ، چیپس ، باقیمانده غذاها و یا دیگر گزینه های ” دم دستی تان ” را خواهید خورد .
- غذاهای کم کالری را در بخش ویژه ای از یخچال نگه دارید . بهترین گزینه هاعبارتند از :
- پنیر کم چرب ، ماست کم کالری و شیر بدون چربی .
- سبزیجات خام مانند هویج ، کرفس ، فلفل ، خیار ، کلم بروکلی و گل کلم را شسته ، به قطعات مناسب خوردن خرد کنید .
- میوه تازه .
نکات مهم در مورد خوردن و احساسات
آیا خوردن را برای مقابله با احساساتی غیر از گرسنگی از قبیل ناراحتی ، خستگی یا استرس استفاده می کنید ؟ اگر به این دلایل غذا می خورید ، در اینجا چند پیشنهاد ارائه می شود که می توانید آنها را آزمایش کنید :
- یک دوست حمایت کننده داشته باشید .
- از نقل قول های الهام بخش برای کمک به جلوگیری از وسوسه خوردن استفاده کنید .
- حمام یا دوش آب گرم بگیرید .
- به یک موسیقی یا سی دی آرامش بخش گوش دهید .
- قدم بزنید .
- فعالیتهایی را انجام دهید که هنگام انجام آنها ،مانع از خوردن شما می شوند . به عنوان مثال ، در حالی که ورزش می کنید ، سخت است که بخورید. هنگام باغبانی ، در حالی که دستان شما خاکی است ، احتمالا ” نمی توانید چیزی بخورید .