نکاتی در مورد رانندگی بعد از آسیب نخاعی
آن چه که لازم است بدانید ؟
- بعد از آسیب نخاعی ، بسته به وضعیت ضایعه و میزان بازیابی مجدد عملکردهای جسمی ، باز هم می توان توانایی رانندگی ایمن را بدست آورد .
- پس از آسیب نخاعی ، در صورت داشتن توانایی رانندگی ، ممکن است نیاز به خرید یک خودروی متناسب با نیازهای اختصاصی فرد ، ضرورت پیدا کنید .
- می توان وسیله نقلیه را برای کمک به افراد دچار آسیب با تجهیزات خاصی که اصطلاحا” ” فن آوری های کمکی” نامیده می شوند ، مناسب سازی کرد تا آنها بتوانند با خیال راحت و ایمن رانندگی کنند .
- البته ممکن است هزینه این قبیل تجهیزات بر اساس عملکرد فرد و نوع تجهیزات مورد نیاز هزینه بالایی داشته باشند .
- ممکن است لازم باشد فرد دچار آسیب نخاعی ، قبل از رانندگی و بازگشت به شرایط مطلوب ، مراحل خاصی را طی کند تا مهارت ها و آمادگی های لازم را بدست آورد .
چگونه متوجه شویم که فرد آسیب دیده می تواند دوباره با یک وسیله نقلیه رانندگی کند ؟
مدت زمانی که از آسیب نخاعی گذشته ، عامل مهمی است که می توان در مورد توانایی و چگونگی مجدد رانندگی تصمیم گیری کرد . امکان دارد طی چند هفته یا چند ماه بعد از آسیب ، شاهد پیشرفت های زیادی در توانایی های جسمی فرد باشیم . اما با گذشت زمان ، می توان برخی از عملکردهای موثر در بازیابی رانندگی را مجددا” بدست آورده یا بهبود بخشید . به مرور زمان ممکن است مقدار و هزینه هر نوع تجهیزات خاص مورد نیاز کاهش یابد . در هر حال باید در جستجوی علائم مهمی بود که نشان از آمادگی مجدد برای امکان رانندگی باشد . از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- جهت رانندگی ، هیچکس نباید برای کنترل درد خود مجبور به استفاده از داروهای تخدیری باشد .
- فرد باید بینایی خوبی داشته باشد ، و یا اینکه بتواند با عینک و … آن را اصلاح نماید .
- باید بتوان سفتی ماهیچه ها و اسپاسم های عضلانی ناشی از آسیب نخاعی کنترل کنید.
پزشک می تواند یک ارزیابی کامل از وضعیت جسمی فرد انجام داده و در صورت تائید ، او را به یک متخصص توانبخشی رانندگی ارجاع دهد . این متخصص می تواند در مورد آمادگی و توانائی رانندگی فرد تصمیم گیری کند :
معمولا” برای اجرای یک ارزیابی کامل ، وضعیت پزشکی ، سوابق رانندگی و اهداف رانندگی مورد سنجش قرار می گیرد : به عنوان نمونه :
- وضعیت بینایی
- وضعیت و قدرت دامنه حرکتی اندامها
- توانایی های شناختی و درک موقعیتی ( در صورت لزوم )
- توانایی جابجایی وانتقال
- وضعیت بارگیری ویلچر یا دیگر تجهیزات حرکتی
- رانندگی پشت فرمان برای سنجش گزینه های مختلف تجهیزات کمکی
درایالات متحده : سازمانهایی وجود دارند که می توانند در زمینه رانندگی و بازتوانی فرد برای رانندگی کمک کنند . CDRS ازجمله سازمانهایی است که می تواند به افراد ناتوان کمک کند تا در مورد نوع تجهیزات خاصی که ممکن است مورد نیاز یک وسیله نقلیه باشد و اینکه چه نوع وسیله نقلیه ای ممکن است به بهترین وجه با نیازهای فرد متناسب باشد ، تصمیم گیری کنند . البته این سازمان ممکن است در مورد بودجه های خاص ، تهیه تجهیزات مناسب و مورد نیاز نیر ، کمک های ارائه نماید .
CDRS برای انجام ارزیابی ها ، غالبا نیاز به ارجاع فرد از طرف یک پزشک دارد . افراد متقاضی کی توانند بر اساس محل زندگی خود به نمایندگی ها مراجعه یا در سایت های مربوطه می توانند کارگزاران و نمایندگی های مناسب سازی خودروها را شناسائی و پیگیریهای لازم را انجام دهند . کارگزاران مذکور به طور تخصصی آموزش دیده اند و می توانند در مورد نیازهای تجهیزات رانندگی کمک کنند .
برای خیلی از فعالیتهای مرتبط با رانندگی ، فن آوریهای کمکی وجود دارد و انتخاب آنها بستگی به این دارد که به چه چیزی نیاز دارید :
وارد و خارج شدن از خودرو
دو عامل مهم که باید برای رانندگی کردن بعد ازآسیب نخاعی در نظر گرفته شوند ، عبارتند از :
- نحوه وارد و خارج شدن از وسیله نقلیه
- بارگیری و پیاده کردن وسیله حرکتی مورد استفاده
- آیا خود فرد به تنهایی توانایی انتقال از روی ویلچر به داخل خودرو و سپس قرار دادن ویلچر به داخل خودرو را دارد ؟
- اگرکسی نتواند ویلچر خود را به داخل خودرو ببرد ، می تواند از یکسری تجهیزات کمکی برای بارگیری ویلچر خود استفاده کند : نمونه آنچه که در شکل می بینید .
- اگر کسی نتواند بطور ایمن و مستقل از روی ویلچر به روی صندلی راننده منتقل شود ، نیاز به یک وسیله نقلیه مناسب سازی شده ای خواهد داشت که یا بتواند با آن رانندگی کند یا اینکه ویلچر را داخل وسیله نقلیه خود بگذارد .
- بعضی از خودروهای مناسب سازی شده این اجازه را به شما می دهند که بتوانید در حالت نشسته روی ویلچر خود رانندگی کنید .
- هر وسیله ای که انتخاب می کنید ، باید هنگام حرکت کردن با آن کاملا” ایمن باشد .
کارکردن با کنترلهای گاز و ترمز
انواع مختلفی از کنترلهای گاز و ترمز وجود دارند که متداولترین آنها کنترلهای دستی هستند . کنترلهای دستی ، انواع مختلفی از حرکت وجود دارند مانند : فشار دادنی – کشیدنی ، فشاری – گرداندنی ، فشاری – جانبی ، فشاری – زاویه راست و غیره . بنابراین راننده می تواند ، مناسب ترین آنها را برای خود انتخاب واز آن استفاده کند . CDRS می تواند با توجه به نوع ضایعه و ناتوانی فرد ، در انتخاب بهترین نوع آنها کمک کند .
برخی کنترل ها با دست چپ یا راست بالا کشیده می شوند . عکس بالا یک کنترل دستی مکانیکی راست –بالاکشیدنی را نشان می دهد . همچنین یک سطح پدال گاز ، متحرک و یک دستگیره برجسته فرمان دیده می شود .
بیشتر رانندگانی که با کنترلهای دستی کار می کنند ، تنها از یک دست خود برای فرمان استفاده می نمایند ، چراکه دست دیگر آنان معمولا” گاز را کنترل می کند . از این رو یک دستگاه فرمان مانند آنچه که در عکس می بینید ، می تواند به راننده کمک کند تا بتواند به طور موثری ، تنها با یک دست آن را حرکت دهد . بسته به اینکه کدام دست فرد قویتر باشد ، می توان دستگاه را در هرسمتی از فرمان تعبیه نمود .
همچنین می توان سیستم فرمان را طوری مناسب سازی کرد که راننده بتواند آن را با نیروی کمتری نسبت به یک فرمان کوچکتر حرکت دهد. یا می توان از یک فرمان الکترونیکی مجزا یا حتی از یک دستگاه فرمان پایه ای چرخان استفاده نمود .
فرمان الکترونیکی که با دست راست برای فرمان دادن استفاده می شود .
گاز / ترمز الکترونیکی اهرمی که با دست چپ کار می کند
فرمان الکترونیکی که با دست راست برای فرمان دادن استفاده می شود
دستگاه فرمان سه میله ای که اجازه میدهد افراد بدون انگشت بتوانند فرمان را بچرخانند .
بهترین زمان برای شروع رانندگی چه موقع است ؟
زمان بندی همه چیز است . به زمان هر چیز توجه داشته باشید و تمام حقایق را در نظر بگیرید . یادتان باشد که برای اینکه بدن شما بتواند با اثرات آسیب نخاعی تطبیق پیدا کند ، نیاز به زمان دارید . به عنوان مثال ، عملکرد حرکتی شما یک ماه بعد از ضایعه نخاعی نسبت به چند ماه بعد متفاوت خواهد بود .
تاکید براین است زمانی را در نظر بگیرید که لازم است بعد از ضایعه نخاعی توسط متخصصین مربوطه ( CDRS ) ارزیابی شوید . متخصصان باید مهارت های شما را ارزیابی کنند و جهت تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع وسیله نقلیه و تجهیزات مورد نیاز به شما کمک کنند . اگر کسی می خواهد در داخل خودرو از ویلچر خود استفاده کند ، موضوع مهم این است که باید صندلی ویلچر را با برنامه رانندگی خود ، هماهنگ نماید . همچنین قبل از خرید وسیله نقلیه ، وسیله ای را انتخاب کنید که بتواند از شما و ویلچرتان بخوبی حمایت کند .
به موارد زیر توجه داشته باشید :
یک وسیله نقلیه مناسب سازی شده ممکن است گران وپرهزینه باشد .
قبل از خرید هر چیزی مهم این است که ، در واقع نیازهای خودتان را بشناسید .
با تصمیم گیری های سریع ، خودتان را تحت فشار قرار ندهید .
عجله کردن برای خرید ، تقریبا” همیشه باعث می شود که وسیله مورد نظرتان را گران تر و نامناسب تر از زمانی بخرید که یک ارزیابی کامل و در زمان مناسب داشته اید .
هنگامی که خودرو خریداری شده نتواند نیازهای شما را بر آورد کند ، در واقع برای فروختن آن ، پول و زمان خود را هدر خواهید داد .
با پزشک خود ، در مورد وضعیت سلامت کلی خودتان و آنچه که ممکن است برای سلامتی شما خطر داشته باشد ، صحبت کنید . بطور کلی ممکن است دو نوع مشکل مواجه داشته باشید : خطرات کوتاه مدت که بلافاصله بعد از آسیب نخاعی و جراحات حاصل از آن مطرح هستند و خطرات بلند مدت خطرات (عوارض) است که می توانند بعدها اتفاق بیافتند . ایجاد عوارض دراز مدت نیاز به زمان دارد و ممکن است بعد از هفته ها ، ماهها یا حتی سال ها رخ دهند .