مقابله با ۴عارضه روده ای مهم در افراد نخاعی
۱ ) یبوست
یبوست یکی از شایع ترین اختلالات گوارشی در افراد نخاعی می باشد . علائم آن بین افراد مختلف بسیار متفاوت است ، چرا که نحوه اجابت مزاج هر فرد فرق می کند . میزان تخلیه مدفوع به خودی خود یک مشکل نیست ، اما وجود هر مشکلی در دفع مدفوع ، بدون توجه به مقدار آن امری غیر عادی محسوب می شود . در یبوست مدفوع سفت و عبور آن دشوار می باشد . زور زدن یا هر گونه عمل غیر معمول جهت حرکت دادن مدفوع ممکن است منجر به بواسیر و شقاق مقعد شود . در مراحل پیشرفته ی یبوست ، ممکن است شکم متسع شده و بطورپراکنده دردناک و کرامپی ( دچار گرفتگی شدید ، قولنج ) گردد ، و گاهی نیز با افزایش صداهای روده ای همراه است.
علایم یبوست :
• مدفوع سفت ، که گاهی با مدفوع شل یا آبکی همراه است .
• نامنظم بودن حرکات روده ( کار کردن مزاج ) .
• عدم کار کردن مزاج طبق روال برنامه روزمره .
• تورم و یا سفتی شکم .
• از دست دادن اشتها .
علل ایجاد یبوست :
• عدم نوشیدن مایعات به اندازه کافی.
•عدم رعایت اجابت مزاج طبق برنامه تعیین شده .
• عدم مصرف رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی فیبر .
• عدم فعالیت بدنی.
• استفاده از بعضی داروها : از جمله آهن ، برخی از آنتی اسیدها و حتی داروهای مخدر.
درمان های احتمالی :
• خوردن فیبر بیشتر .
• نوشیدن مایعات بیشتر.
• تغییر رژیم غذایی با غذاهای محتوی سبزیجات و میوه بیشتر .
• اجتناب از غذاهای یبوست زا مانند غذاهای حاوی پنیر ، موز ، گوشت و غیره
• بررسی راهنمای داروها از جهت عوارض جانبی یبوست .
• افزایش روال روزمره اجابت مزاج ، کاهش زمان / روز بین برنامه های دفع
نکته مهم : مسهل ها باید تنها به عنوان آخرین چاره استفاده شوند ، چرا که آنها به احتمال قوی باعث دفع ناگهانی روده می شوند . به خصوص در افراد مبتلا به روده های شل.
۲ ) انباشتگی مدفوعی
انباشتگی مدفوع تشکیل یک توده بزرگ از مدفوع سفت و خشک است ، که به دلیل یبوست مزمن در مقعد ایجاد می شود . این توده ممکن است آنقدر سفت شود که نتواند از بدن خارج گردد . مدفوع آبکی که در روده در بخش بالاتر از مدفوع سفت قرار می گیرد ، ممکن است در اطراف توده حرکت کرده و به بیرون درز کرده و باعث آلودگی و لک شود .
برای دفع این توده مدفوع ، باید ضمن پوشیدن دستکش ، با استفاده از انگشت چرب شده ، به آرامی نسبت به خارج کردن مدفوع از مقعد اقدام کرد. اگر این کار ناموفق باشد ، باید به پزشک مراجعه شود .
۳ ) هموروئید یا بواسیر
هموروئید ، بزرگ شدن ( تورم ) سیاهرگهای ناحیه راست روده و مقعد است . این عارضه می تواند در اثر سفت شدن مدفوع و یبوست و وارد کردن فشار در هنگام اجابت مزاج ایجاد شود . برای جلوگیری از بواسیر ،باید مقدار زیادی مایعات نوشیده شود و بطور مستمر فعالیت بدنی داشت . نشستن بر روی تشکچه های حاوی ژل یا هوا می تواند از بزرگ تر شدن بواسیر جلوگیری کرده و همچنین به جلوگیری از زخم بستر کمک کند . اگر مبتلا به بواسیر هستید ، به پرستاران خود در مورد آن اطلاع رسانی کنید . آنها ممکن است داروهایی برای شما تجویز کنند یا راههای دیگری را برای درمان آن پیشنهاد نمایند .
۴) خونریزی از مقعد
وجود خون در مدفوع می تواند در اثر چند چیز ایجاد شود . انجام تحریک دستی بیش از حد می تواند به راحتی به مقعد آسیب وارد کرده و باعث خونریزی آن شود . اطمینان حاصل کنید که تحریک دستی به دقت انجام می شود و به اندازه کافی از ژلهای چرب کننده استفاده کنید . همچنین مطمئن شوید که ناخن انگشتتان کوتاه باشد. هموروئید نیز ممکن است در اثر حرکت مدفوع در روده خونریزی کند . اگر هموروئید متورم شده باشد ، از ژل روان کننده بیشتری استفاده کنید . از اعمال فشار زیاد هنگام اجابت مزاج اجتناب نمائید . استفاده از دارو های نرم کننده مدفوع ، نوشیدن آب کافی ، و خوردن یک رژیم غذایی غنی از فیبر می تواند به جلوگیری از خونریزی مقعد کمک کند .
منبع مورد استفاده : مقاله : ” Complications of the Bowel Following a Spinal Cord Injury” – اقتباس شده از سایت : http://www.sci-info-pages.com/bowel.html – ترجمه و تنظیم : مهندس عباس کاشی – ( email: ohealth2007@yahoo.com) – شهریورسال – ۱۳۹۰ – انتشار: مرکز ضایعات نخاعی استان تهران