مشکلات دسترسی افراد ویلچری در اماکن عمومی
افرادی که برای جابجایی خود از وسایل کمک حرکتی مانند ویلچر یا اسکوتر استفاده می کنند ، در زندگی روزمره خود و هنگام حضور در اماکن عمومی با موانع زیادی روبرو می شوند . رایج ترین این مکانها عبارتند از : هتل ها ، رستوران ها ، سالن های تئاتر ، داروخانه ها ، فروشگاههای کوچک ، مطب پزشکان ، مراکزخرید ، سوپرمارکت ها ، موزه ها ، پارک ها ، کتابخانه ها ، باشگاههای سلامتی ، مراکز مراقبت روزانه ، مدارس و دانشگاهها و غیره .
قانون حمایت از معلولین ایالات متحده که به نام ADA شناخته شده ، یک قانون مدنی است که برای کمک به افراد دارای ناتوانی تدوین شده و آنها را برای داشتن یک زندگی بدون تبعیض حمایت می کند . ADA ، قانونی است که از سال ۱۹۹۰به اجرا در آمده و هدف آن ، ممانعت از اعمال هر گونه تبعیض علیه افراد ناتوان ، در تمام زمینه های زندگی اجتماعی ، مانند حمل و نقل ، مدارس ، مکان های عمومی و خصوصی مورد استفاده عموم می باشد .
موانعی که افراد ناتوان بطور روزمره با آنها مواجه اند ، از این قرارند :
- ساختمان هایی که پارکینگ ، راهرو ، جداول ، درگاهها ی آنها برای حرکت با ثبات یا عبور دادن یک فرد ویلچری ناامن ، مشکل یا غیر ممکن هستند .
- زمینهایی که خیس ، گل آلود ، نرم ، شیب دار ، ناهموار و خشن بوده و به خصوص برای عبور ایمن کاربران ویلچر مشکل هستند . عبور از چنین شرایطی برای بیشتر کسانی که هنگام راندن ویلچر زود خسته می شوند و یا مجبورند در مسیرخود نیروی زیادی صرف کنند ، خیلی مشکل است .
- وسائل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس ، مترو و قطار و از این قبیل که جابجایی افراد ویلچری به خاطرمدل سوار وپیاده شدن آنها یا لزوم استفاده از رمپ وقت گیر است . در چنین مواردی معمولا” بقیه مسافران از حضور افراد ویلچری عصبانی می شوند ، چراکه باعث تاخیر برنامه زمانی آنها می شود . در ضمن سکوی قطارها به دلیل شکاف بین سکو و درهای ورودی به خصوص برای افراد ویلچری خطرناک هستند .
- عبور ازعرض خیابان ها برای افراد ویلچری خطرناک است ، چرا که کاربران ویلچر در نقطه پائین تری از سطح دید رانندگان قرار دارند . راننده خودروها ، کامیونت ها و کامیون های بزرگ قادر نیستند افراد ویلچری را هنگام عبور از عرض خیابانها به راحتی آنها را ببینند .
- تمام اماکن عمومی جلوی ورود ی ساختمان های خود دارای رمپ نیستند .
سوالات رایج در مورد مناسب سازی اماکن عمومی
- اماکن عمومی چه جاهایی هستند ؟ طبق قانون ADA مکانهای عمومی ، مکانهایی هستند که با ماهیت خاص خود می توانند به عنوان یک نهاد انحصاری ، تملکی یا اجاره ای برای مراجعه عموم مردم در نظر گرفته شوند .
- آیا ADA می تواند یک ساختمان عمومی را مجاب کند کلیه عوامل ایمنی را در ارائه خدمات به افراد معلول در نظر بگیرد ؟ با توجه به قانون حمایت از افراد ناتوان ، اماکن عمومی ملزم هستند افرادی را که در معرض تهدید مستقیم برای ایمنی و بهداشت دیگران هستند ، را محروم کنند .
- در بیشترموارد چه نوع مناسب سازیهایی برای اماکن عمومی باید اجرا شود ؟ متداولترین اصلاحاتی که باید در ساختمانهای عمومی اعمال شود ، عبارتند از : نصب میله های دستگیره ، نصب رمپ برای ورود و خروج راحت و ایمن افراد و پائین قراردادن تلفن ها .
- آیا فروشگاههای کوچک و اماکنی مانند رستورانها موظفند که دید قفسه ها و تجهیزات خود را برای قابل دسترس بودن افراد ویلچری تنظیم مجدد کنند ؟ شاید . خرده فروشیها ممکن است مجبور شوند که طرح طبقات و ترتیب قفسه های خود را طوری طراحی و تنظیم کنند که دسترسی آنها برای افراد ویلچری راحت ترشود . همچنین رستوران ها ملزم هستند که با ایجاد یکسری تغییرات از جمله طراحی مجدد میزها ، شرایطی را فراهم کنند که فضای بیشتری برای کاربران ویلچر تامین شود .
- چه کسی مسئول اقدامات بهسازی مکان های عمومی استیجاری است ؟ بر اساس ملاحظات ADA ، تعهد قانونی حذف موانع و ایجاد اصلاحات به عهده مستاجر و صاحبخانه ملک گذاشته شده است .
مسائل مربوط به محل کار
افراد ویلچری تحصیل کرده نیز همانند دیگر افراد جامعه ، مستحق داشتن یک شغل مناسب هستند . در هر حال ، محل کار یکی از مشکلات و چالش های بزرگ افراد ناتوان محسوب می شود . اکثر محیطهای کار ، از نظر ورودی ها و خروجی ها ، فضای راهروها ، فضای اتاق ها و سرویس های بهداشتی برای کاربران ویلچر به سختی قابل استفاده هستند . برای مناسب سازی محل کار برای کارکنان دچار مشکلات حرکتی ، کارفرمایان موظفند که تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز را برای حضور شغلی کارگران ناتوان تامین کنند .
حضور در بانک ها
در بیشتر پارکینگ بانکها و همچنین در محل ورودی ساختمان بانک ها ، وجود رمپ ضروری است . اکثر بانک ها به این قانون پایبند هستند . اما ، به محض ورود یک کاربر ویلچر به داخل یک بانک به ندرت دیده می شود که سطح پیشخوان ها برای او مناسب باشد . برخی از بانک ها ، با نوسازی فضای پیشخوان ها و ایجاد تغییرات لازم ، مناسب سازی هایی را انجام داده اند که برای کسانی که با مسائل جابجایی مواجه اند ، فضای کانترها در سطح پائین تری قرار گرفته تا آنان هم بتوانند امور بانکی خود را از طریق گویشی انجام دهند .
چالشهای افراد ناتوان در سوپر مارکت ها
امروزه خرید کردن ، به خصوص خرید مواد غذایی یکی از ضروریا ت زندگی تمام افراد است. اما کاربران ویلچر ، اغلب در فضای باریک راهروهای قفسه سوپر مارکت ها و عدم دسترسی راحت به کالاهای مورد نظر خود با مشکل مواجه می شوند . مناسب سازی برای امکان حضور راحت افراد ناتوان و اعمال تغییراتی از جمله افزایش فاصله بین راهروی قفسه ها ، ایجاد پارکینگ مناسب و تهیه اسکوترهای رایگان مجهز به سبدهای حمل مواد غذایی که به راحتی متصل می شوند ، از ضروریات است .
سرویس های بهداشتی در اماکن عمومی
اکثر دستشویی های عمومی را می توان با ایجاد جایگاههای ویژه مجهز به درب های عریض و فضای اضافی برای راحتی کاربران ویلچر مناسب سازی نمود . اما با کمال تعجب هنوز هم یکسری مراکز تجاری وجود دارند که فاقد دستشوئی مخصوص افرد ویلچری هستند . با توجه به قانون حمایت از افراد ناتوان ، کلیه ساختمانهای تجاری ملزم به تامین سرویس های بهداشتی عمومی مجهز به قاب آینه شیب دار، میله های دستگیره ، عرض درهای ۳۲ اینچی بازشونده به سمت خارج و بدون آستانه هستند ، و باید منطقه ای به اندازه یک دایره ۵ فوتی برای چرخش ۳۶۰ درجه ای ویلچر فراهم کنند . ارتفاع توالت بدون در نظر گرفتن نشیمن آن باید ۱۸ اینچ باشد و لازم است که کاربر ویلچر بتواند به راحتی از سینک و شیرآلات آن استفاده نماید .
رمپ
بسیاری از کاربران ویلچر ، عدم اماکن دسترسی به یک فروشگاه ، ساختمان ، مطب پزشک ، سینما ، رستوران واز این قبیل جاها را تجربه کرده اند و برخی از آنها حتی فرصت شغلی مناسب را تنها به خاطرعدم امکان ورود ویلچر به ساختمان از دست داده اند . ADA الزامات خاصی را برای ایمنی رمپ ها در نظر گرفته است که عبارتند از :
- به ازای هر اینچ افزایش بلندی رمپ ، باید یک فوت به طول افزوده شود .
- پایین و بالای رمپ باید یک منطقه مسطح به اندازه ۵ فوت در ۵ فوت به عنوان فضای پاگرد داشته باشد .
- در راستای رمپ باید ۳۶ اینچ فضای آزاد وجود داشته باشد .
- حداقل طول رمپ قبل از گردش باید ۳۰ فوت باشد .
- اگر بلندی رمپ بلندتر از ۶ اینچ باشد ، باید دارای نرده های جانبی قرار داده شود ، بطوری که کاربر ویلچر بتواند براحتی به آن دسترسی داشته باشد .
- اگراحتمال سقوط ویلچر از کناره های رمپ وجود داشته باشد ، باید نرده ، دیواره و یا حصار برای جلوگیری از افتادن کاربرویلچر پیش بینی شود .
- طراحی رمپ باید طوری باشد که از تجمع آب جلوگیری شود .
مشکلات دسترسی از جمله موانعی هستند که کاربران ویلچر به صورت روزانه با آنها مواجه می شوند . دانستن اینکه یک قانون مدنی وجود دارد که به دنبال منافع کاربران ویلچر و افراد دارای مشکلات حرکتی و ایجاد یک زندگی آسان تر برای آنان است ، ضروری می باشد . اگر با یک ساختمان عمومی مواجه شدید که قوانین ADA را رعایت نمی کند ، این حق و قدرت را دارید که برای ایجاد تغییر اقدام نموده و آن را به مقامات مربوطه گزارش کنید .
ترجمه و تنظیم از : مهندس عباس کاشی ( e mail : ohealth2007@yahoo.com ) ؛ منبع مورد استفاده ؛ سایت : http://wsrsolutions.com – مقاله : Accessibility Issues in Public Places – انتشار: انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران