عوامل اصلی ایجاد زخمهای فشاری

علت اصلی تشکیل یک زخم فشاری :

وقتی قسمتی از بدن مدت زیادی تحت یک فشار موضعی قرار می گیرد ، خون رسانی به آن قسمت کاهش و یا مختل می شود . عدم رسیدن اکسیژن و خون کافی به بافتهای تحت فشار منجر به اضمحلال و آسیب سلولها شده و با تداوم آن زخم فشاری شکل می گیرد . درافراد سالم ، هر گونه فشار موضعی به بدن بصورت ناراحتی و درد بروز پیدا می کند و در پی آن از نقاط تحت فشار پیامهایی به مغز ارسال می گردد و بدن بصورت یک واکنش ناخودآگاه خود را جابجا می کند تا فشار وارده را رفع نماید . اما در افراد دچار آسیب نخاعی به دلیل عدم وجود حس و حرکت ، فرد ناراحتی حاصل از فشار های موضعی را احساس نمی کند ودر نتیجه واکنش خودکارجابجائی رخ نمی دهد .

این قبیل فشارهای موضعی عمدتا” به دلیل نشستن یا خوابیدن طولانی مدت بر روی سطوح سفت و به دلیل فشار وزن بدن ایجاد می شوند . به خصوص پوست نواحی روی برجستگی های استخوانی که دارای عضله کمی هستند ، بیشتر در معرض این گونه فشارها قرار دارند . درواقع بواسطه این نوع فشارها پوست بدن ،  بین دوسطح سفت یعنی استخوان و سطح استقرار بدن فشرده می شود . از جمله قسمتهایی که بیشتر تحت فشار هستند ، می توان به نواحی خاجی ، پشت سر ، پشت پاشنه ها ، آرنج  ها و غیره … اشاره نمود .

مهمترین کاربرای پیشگیری از بروز زخم فشاری ، حذف یا کاهش فشار از روی موضع بدن می باشد .

علامت زخم فشاری در مراحل شروع :

 زخم فشاری ابتدا به صورت یک قرمزی ساده روی پوست ظاهر می گردد . اگر روی آن با انگشت فشار داده شود ،  محل فشار بی رنگ می شود . اما با برداشته شدن انگشت ، بی رنگی به مدت زیادی ( بیش از یک ربع ) باقی می ماند ، که این مسئله علامت آغاز ایجاد یک زخم فشاری است .

زخم فشاری در مراحل پیشرفته تر :

 عدم حذف فشار وتداوم آن باعث باز شدن یک زخم فشاری و پیشرفت و نفوذ آن به عمق بدن شده و عدم اقدامات درمانی لازم باعث نفوذ زخم به قسمتهای عمقی بدن شده و حتی می تواند  تا اندازه ای پیش رود که به قسمتهای استخوانی موضع برسد. همراه شدن زخم با عفونت ، آن را در وضعیت وخیم تری قرار داده و در صورت کوتاهی در درمان ، ممکن است جان بیمار را در معرض خطر قرار دهد .

عوامل زمینه ساز زخمهای فشاری

جدا از فشار موضعی ممتد به عنوان عامل اصلی ایجاد زخم فشاری ، عوامل دیگری وجود دارند که به تشکیل یک زخم فشاری کمک کرده و ایجاد آن را تسریع می کنند . مهمترین این عوامل عبارتند از :

–          عدم استفاده از روشهای کاهش فشار در حالت نشسته ، خوابیده و روی ویلچر و….

–          وجود هر گونه آسیب پوستی مانند خون مردگی یا سائیدگی پوست

–          جای زخم های قبلی که پوست آن ضعیف تر وحساستر است

–          عدم رعایت نظافت فردی مناسب و وجود هر گونه رطوبت مانند عرق و ادرار بر روی پوست به مدت طولانی

–          سوختگی پوست و محل سوختگی های قبلی

–          سرما زدگی پوست

–          رژیم غذائی نامناسب

–          عدم مصرف مایعات به اندازه کافی

–          پوشیدن لباس نامناسب ، لباس تنگ ، دکمه دار ، پلیسه دار یا قرار دادن یک جس مسخت در جیب لباس ها

–          استفاده از وسائل کمکی نامناسب برای جابجائی مانند استفاده از ویلچر بدون تشکچه نامناسب ، بریس یا وسائل سفت

–          عدم رعایت نکات ایمنی هنگام جابجائی ها : بین ویلچر و تخت یا خودرو یا توالت و  سایر سطوح…. و بالعکس

نوشته و تالیف: مهندس عباس کاشی ( e mail :  ohealth2007@yahoo.com)
منابع مورد استفاده :
-مقالات مختلف سایت مرکز ضایعات نخاعی
-سایت  : http://www.webmd.com
-سایت : http://www.cancerresearchuk.org
انتشار: انجمن معلولین ضایعات نخاعی استان تهران