عقلمعاش را بهکودکانخود بیاموزیم
نادر و نگار خواهر و برادری ۷ ساله و ۹ ساله هستند که مفهوم پول را خوب یاد گرفتهاند. آنها از وقتی فهمیدهاند که پول به چه دردی میخورد هر وقت عمو عمه یا خاله و دایی خود را میبینند میپرسند کمی پول میدهید؟ نگار هر چقدر پول که به دست بیاورد تخممرغ شانسی میخرد و نادر پولهای خود را صرف خرید چیپس و پفک میکند و هیچ وقت از این کار خسته نمیشود.
مریم خانم مادر آنها میگوید: پدر بچهها به پول توجیبی و محدود کردن نیازهای بچهها اعتقادی ندارد و هر چقدر از او میخواهم جلوی ریخت و پاشهای آنها را بگیریم تا بد عادت نشوند گوشش بدهکار نیست.او میگوید آنها بچهاند و گناه دارند که تحت فشار قرار بگیرند.
اما برخلاف تصور برخی والدین پول توجیبی داشتن نهتنها به کودکان سختی نمیدهد بلکه عقل معاش را از همان کودکی به آنها میآموزد. با تخصیص پولی مشخص به صورت هفتگی برای کودکان زیر سن نوجوانی میتوان احساس استقلال را در آنان تقویت کرد و به آنان آموخت چگونه قدر پولی که به دستشان میرسد بدانند. آن را برای اهداف بزرگتر پسانداز کنند یا برای آن برنامهریزی کنند.
نادره کریمی، روانشناس تربیتی اعتقاد دارد خردسالان تصور مشخصی از پول و مقدار و ارزش آن ندارند، اما اگر پول توجیبی به آنها داده شود خیلی زود برای تخمین زدن قدرت خریدشان ناچار میشوند مفهوم آن را درک کنند.
این روانشناس معتقد است زیربنای فکر اقتصادی و عقل معاش توسط پول توجیبی در فکر کودک ساخته میشود. پول توجیبی باید رقمی معقول باشد و فاصله پرداخت آن به حدی باشد که مبلغی که به دست کودک میرسد متناسب با نیازهای مدت کوتاهی باشد و آنقدر زیاد نباشد که کودک با دست باز ریختوپاش کند و به جای صرفهجویی ولخرجی بیاموزد.
شما میتوانید راهکارهایی برای تقویت فرزندانتان در نظر بگیرید مثلا اگر تا نوبت دیگر گرفتن پول توجیبی توانست پس انداز کند به او جایزه بدهید یا اگر چندین نوبت پول توجیبی خود را برای هدف مشخصی جمع کرد شما هم مبلغی به او کمک کنید.
وقتی کودک منبع مالی مستقلی داشته باشد علاوه بر صرفهجویی بخشندگی را نیز میآموزد.از طرفی دریافت مبلغی مشخص به کودکان اجازه میدهد تا برای آینده برنامهریزی کنند.
کریمی میگوید: تفاوت بسیاری وجود دارد میان هدیه روز مادر که توسط پدر خریداری شده و به کودک داده شود و هدیهای که خود کودک با پول توجیبیاش خریده باشد.این روانشناس توصیه میکند: پول توجیبی که به کودک میدهید نباید برای رفع نیازهای اولیه او مثل دفتر و کتاب باشد مگر اینکه این بودجه را نیز در پول توجیبی او در نظر بگیرید. در وهله اول پول توجیبی برای خرید خوراکی و تنقلات مفید یا هدایا و اسباببازیهای مورد علاقه کودک مورد استفاده قرار میگیرد.
چیزهایی را که توقع دارید کودک از طریق پول توجیبی تامین کند به وضوح به او بگویید و به او تفهیم کنید که از این پس چیزی به عنوان هزینه برای این اقلام پرداخت نمیکنید و خودش باید آنها را بخرد. برای کودکان کوچکتر از چیزهای غیرضروری مثل تنقلات شروع کنید و وقتی کودک در این مورد شایستگی نشان داد اقلامی را که خودش باید تامین کند و پول توجیبی او را بیشتر کنید.
برخی از والدین پس از تنظیم مقررات پول توجیبی پس از التماس بچهها پوشیده از والد دیگر به بچه پول میدهند. ضمن این که این کار را نباید بکنید به اقوام نزدیک نیز باید سفارش کنید اگر بچه از آنها تقاضای پول کرد به او اشاره کنید که باید از پول توجیبیاش استفاده کند وگرنه کودک یاد میگیرد برای بالا بردن پول توجیبیاش از هرکس که میتواند پول بگیرد و این عادت ناپسندی است.
اگر کودک اصرار کرد که مبلغ بیشتری نیاز دارد به او پول قرض دهید. ضمن اینکه مراقب به خست نیفتادن کودکتان نیز باشید.
فرانک دخترک ۱۰ سالهای است که از ۵ سالگی گرفتن پول توجیبی را شروع کرده است. او اکنون به حدی رسیده است که تقریبا همه پول توجیبی خود را پسانداز میکند. هر چیزی که بقیه همسن و سالهای او میخرند او میگوید دوست ندارم.
خیلی از مسیرهای نهچندان نزدیک را پیاده میرود و در یک کلام به خسیسی در مورد خودش عادت کرده است. نکته جالب این است که چند وقت پیش به من گفت: ممکن است پول صبحانه یا پول میوه را هم به خودم بدهید چون من میوهخوردن و صبحانه خوردن را دوست ندارم !!!
روانشناسان توصیه میکنند اگر کودکی به این حد از خست رسید روند پرداخت پول توجیبی او را برای اینکه درسی به او داده باشید قطع کنید تا وقتی که یاد بگیرد در حد نیاز خرج کند. به او بیاموزید که پول برای زندگی است نه زندگی برای پول.
خرجی یا پول توجیبی کودک را پاداشی برای رفتار خوب یا حقالزحمهای برای کارهای روزانه قرار ندهید. برای اینکه به راهحلهایی دست یابیم که هم مورد قبول والدین باشد و هم مورد قبول کودک، باید به شیوهای تجاری درباره استفاده صحیح از پول با کودک گفتوگو کنیم.
فراموش نکنید که پول توجیبی بهسرحالی یا عصبانیت ما بستگی ندارد و مثل حقوقی است که به یک کارمند پرداخت میشود؛ معیارهای پرداخت آن باید مشخص باشد.اگر کودک شروع کرد به مقایسه پول توجیبی خود و دیگران به او بیاموزید که هر خانواده یک سطح درآمد مخصوص به خود و محدود دارد و هر کس با تناسب این درآمد و هزینههایی که دارد باید خرج کند.
منبع: جام جم