شوره سر و خارش پوست سر : علل و درمان
شوره اصطلاحی است که برای توصیف پوسته‌پوسته شدن پوست سر استفاده می‌شود. حدود ۵۰ درصد از مردم در دوره‌ای از زندگی خود دچار شوره سر می‌شوند. شستشوی منظم با شامپوهای ضد شوره برای درمان شوره موثر است.
چرا شوره ایجاد می‌شود؟
لایه رویی پوست به طور مداوم می‌ریزد و تازه می‌شود. وقتی سلول‌ها یکی‌یکی می‌ریزند، کسی متوجه آن نمی‌شود. التهاب پوسته سر باعث می‌شود سلول‌ها به هم بچسبند. وقتی توده‌های بزرگی از سلول‌ها یکدفعه با هم می‌ریزند، پوسته‌های مشخصی روی شانه‌ها بخصوص وقتی لباس تیره می‌پوشید، دیده می‌شود.
خارش پوست سر
خارش پوست سر، با یا بدون پوسته‌پوسته شدن، مسئله‌ای بسیار متداول است. ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی در افراد میانسال اتفاق بیفتد. واکنش معمول به آن خاراندن است و این معمولاً باعث ایجاد خراش‌هایی روی پوسته سر می‌شود. شوره هم ممکن است موجب خاراندن پوست سر شود. مشکلات پوستی دیگری هم ممکن است در کنار این ایجاد شود.
درماتیت سبوره‌ای
درماتیت سبوره‌ای نامی است که به واکنشی که باعث قرمز شدن، خارش و فلس‌دار شدن پوست سر می‌شود، اطلاق می‌شود. این نوع جدی‌تری از شوره سر است، به استثنای اینکه پوسته‌ها مشخص‌تر و پوست سر ملتهب است. همچنین خارش زیادی ایجاد کرده و ممکن است بر روی قسمت‌های دیگر بدن مثل صورت، ابروها، ریش و وسط سینه هم اثر بگذارد.
علائم درماتیت سبوره‌ای
علائم و نشانه‌های درماتیت سبوره‌ای به تدریج ایجاد می‌شود و شامل موارد زیر است:
پوسته‌پوسته شدن خشک یا چرب پوست سر که معمول‌ترین نشانه آن است.
پوسته‌های زرد-قرمز رنگ روی قسمت‌هایی از بدن که معمولاً دچار این مشکل می‌شود: در امتداد خط رویش مو، پشت مو، روی ابروها، روی بینی، در چین بین بینی و لب‌ها، داخل گوش‌ها، بین سینه‌ها، زیربغل و روی کشاله ران.
علل درماتیت سبوره‌ای
درماتیت سبوره‌ای روی نواحی از بدن تاثیر می‌گذارد که تراکم غدد چربی در آنها بالاتر است. التهاب آن بخاطر واکنش بدن به مخمری که روی پوست سر است یا محصولاتی که چربی تولیدشده وسط غددچربی را می‌شکنند، ایجاد می‌شود.
کلاه گهواره
کلاه گهواره نوعی درماتیت سبوره‌ای است که در نوزادان ایجاد می‌شود. این مشکل شبیه به بیماری که بزرگسالان است نیست و موجب به وجود آمدن ضایعه ضخیم و زردرنگ روی پوست سر می‌شود.
علائم دیگر آن عبارتند از:
شکاف خوردن پوست و پشت گوش‌ها
جوش‌های قرمز پوستی
دانه‌های پوستی
در بچه‌های بزرگتر ممکن است پلاک‌های ضخیم و سرسختی به اندازه یک تا دو سانتی‌متر روی پوست سر ایجاد شود.
عواملی که ممکن است بر درماتیت سبوره‌ای اثر بگذارد:
ایجاد و شدت درماتیت سبوره‌ای تحت تاثیر عوامل زیر است:
سایر بیماری‌ها – بعنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری عصبی (به ویژه بیماری پارکینسون، سکته یا فلج) یا HIV دچار درماتیت دوره‌ای حاد می‌شوند.
استرس جسمی یا احساسی
عوامل ژنتیکی
درماتیت سبوره‌ای فصلی معمولاً زمستان‌ها شدت بیشتری می‌گیرد.
پسوریازیس ممکن سات باعث خارش پوست سر شود
پسوریازیس یک بیماری پوستی شایع است که سه درصد از افراد را درگیر می‌کند. این بیماری معمولاً محدود به پوست سر، آرنج و زانوهاست. پسوریازیس برخلاف درماتیت سبوره‌ای که تقریباً همه پوست سر را درگیر می‌کند، به شکل وصله‌های قرمز کوچک در نقاط خاص دیده می‌شود.
ازآنجا که پسوریازیس ممکن است فقط پوست سر را درگیر کند، ممکن است با یک نوع حاد شوره سر یا درماتیت دوره‌ای اشتباه گرفته شود. پسوریازیس ریشه ژنتیکی دارد و معمولاً افراد مبتلا به آن دارای سابقه خانوادگی هستند و با بعضی از انواع استرس تحریک می‌شود.
درمان شوره و خارش پوست سر
ممکن است فقط به شستشوی منظم پوست سر با صابون‌های درمانی نیاز باشد. متداول‌ترین شامپوهای پدشوره حاوی یک یا چند مورد از ترکیبات زیر هستند:
پیریتیون روی یا اومادین روی
سولفید سلنیوم
پیروکتون اولامین – این جدید‌ترین ترکیب این شامپوهای درمانی است و بعنوان نسل دوم عوامل ضدشوره شناخته شده است. از پیریتیون روی سمیت کمتری داشته و درنتیجه برای مصرف خانواده مناسب‌تر است.
عوامل ضدقارچ
قیر – سال‌ها شامپوهایی که حاوی قیر هستند مورداستفاده قرار می‌گرفتند، بخصوص برای انواع حادتر این مشکل. در گذشته بوی شامپوهای حاوی قیر باعث می‌شد محبوبیت چندانی نداشته باشند ولی انواع جدیدتر آنها قابل‌تحمل‌تر بوده و استفاده آنها راحت است.
چندوقت یکبار باید از شامپوهای درمانی استفاده کرد؟
اینکه چند وقت یکبار باید از شامپوهای درمانی استفاده کنید به میزان شدت شوره و نوع درمانی که استفاده می‌کنید بستگی دارد. همیشه دستورالعمل مصرف روی برچسب محصول را قبل از مصرف مطالعه کنید. بعضی محصولات به اندازه کافی ملایم هستند که هر روز مورداستفاده قرار گیرد ولی بعضی دیگر را فقط باید هفته‌ای یکبار استفاده کرد. به مرور زمان، خودتان می‌فهمید که چند وقت یکبار استفاده کنید برایتان مناسب است.
معمولاً آنهایی که پوست سرشان فلس‌دار شده است، باید هر روز از این شامپوها استفاده کنند. مصرف نامنظم این شامپوها باعث ایجاد پوسته و فلس روی پوست سر و وخیم‌تر شدن علائم می‌شود.
برای جلوگیری از خشک شدن بیش از اندازه بخاطر شستشوی زیاد بهتر است از نرم‌کننده استفاده کنند. استفاده از نرم‌کننده درست تاثیر شامپو را ۵ تا ۱۰ درصد افزایش داده ولی اگر نرم‌کننده با شامپو همخوانی نداشته باشد، اثر شامپو نیز از بین خواهد رفت. به طور کلی، ۵ تا ۱۰ شستشو طول می‌کشد تا شوره‌ها از بین بروند.
از کجا می‌توانید کمک بگیرید:
پزشک عمومی
دکتر داروشناس
متخصص پوست
چیزهایی که باید به خاطر داشته باشید:
شوره سر ۵۰ درصد افراد را درگیر می‌کند.
خارش پوست سر بخاطر مشکلات مختلفی ازجمله شوره، درماتیت سبوره‌ای و پسوریازیس ایجاد می‌شود.
برای درمان شوره و از بین بردن خارش سر شامپوهای درمانی تجویز می‌شوند