حفظ سلامت دستها برای استفاده کنندگان ازویلچر

تاکنون تحقیقات زیادی بر روی ” تاثیر استفاده از ویلچرهای دستی برروی اندامهای قوقانی ” انجام شده است . در این راستا طی یک برنامه جامع ، تحقیقات انجام شده با موضوعیت : بررسی اثرات استفاده از ویلچرهای دستی برروی اندامهای فوقانی ، که مستندات سیستماتیک آنها ، طی سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۱۲ ، بصورت مقاله منتشر شده ، با استفاده از کلید واژه ” ویلچر دستی ” شناسائی و مورد بررسی قرار گرفته اند . بطوری که در نهایت : نوشتجات انتخاب شده از بیش از ۲۰۰ مقاله تحقیقاتی به صورت ، یک دستورالعمل اصلی آسیبهای نخاعی ، تهیه و ارائه گردیده است .
بیشتر افراد ویلچری یا کسانی که با آنها زندگی می کنند ، به احتمال زیاد می توانند در کتابخانه یا کامپیوتر خود ، راهکارهای منتشر شده توسط سازمانهای معتبر پزشکی را برای رفع مشکلات خود پیدا کنند . این سازمانها معمولا” اطلاعات خود را بر اساس تحقیقات و اجماع متخصصان ارائه نموده اند .
از جمله ی چنین سازمانهایی می توان به ، کنسرسیوم پزشکی آسیبهای نخاعی ، اشاره نمود که با هدف تهیه و انتشار دستورالعمل های بالینی مربوط به آسیبهای نخاعی فعالیت می کند . یکی از مهمترین دستورالعملهای ارائه شده توسط این سازمان، دستورالعمل مربوط به ” حفظ عملکرد اندام های فوقانی پس از آسیب نخاعی ” می باشد . این دستورالعمل بر اساس تحقیقات انجام شده به منظور کاهش و پیشگیری از درد و آسیب اندام فوقانی که بیشتر افراد ویلچری آنها را تجربه می کنند ، تهیه و ارائه شده است .
در حال حاضر، درمانگران می توانند با استفاده از این دستورالعمل ها ، توصیه های لازم را هنگام انتخاب وتنظیم ویلچر مطابق با نیازهای فرد ارائه داده و آموزشهای ضروری را جهت کسب مهارت آنان تعیین نمایند و از این طریق درد و آسیب های بالقوه آنان را به حداقل ممکن برسانند .

آمارها

بیشتر افراد ویلچری ، آسیب اندامهای فوقانی و درد را تجربه می کنند . تخمین زده می شود که بیش از ۷۰ تا ۱۰۰ درصد افراد نخاعی ، در برخی از مراحل زندگی خود ، درد اندامهای فوقانی را به خاطر استفاده از ویلچر تجربه می کنند. این عوارض به احتمال زیاد برای کسی که از ویلچراستفاده می کند ، طولانی تر خواهد بود . بطورکلی آسیبها در سه قسمت اصلی رخ می دهند :
• مچ دست و تونل کارپال ( ۴۰ تا ۶۶ درصد )
• آرنج ( ۵ تا ۱۶ درصد )
• شانه ( ۳۰ تا۶۰ درصد )

توصیه های ارائه شده در این مقاله ، به استناد دستورالعمل منتشر شده ، در سال ۲۰۰۵ و مطابق با جدیدترین تحقیقات به روز رسانی شده تهیه گردیده است .

بطورکلی مدارک و شواهد حاصل از بررسی تحقیقات صورت گرفته نشان می دهند که عوامل کلیدی موثردرحفظ عملکرد دستها عبارتند از :

•روش راندن ویلچر
•فشاروزنی که فرد متحمل می شود
•تنظیم و نگهداری ویلچر
•آموزشهای مهارتی

مهمترین مواردی که برای به حداقل رساندن فشار ها باید مورد توجه قرارگیرند ، شامل موارد زیر هستند :

 

نگهداری ویلچر

سرویس نگهداری ویلچرمنجر به حفظ صندلی در شرایط مطلوب شده و یک عامل مهم در پیشگیری از آسیبهای حاصل از ویلچر و ایمنی آن دربرابر خطراتی همچون سقوط و واژگونی محسوب می شود. نکته کلیدی دراین خصوص  پیگیری و اجرای دقیق دستورالعمل های شرکت سازنده است .

سرویس نگهداری منظم ویلچر درکاهش فشارهای وارده بر اندامهای فوقانی نقش مهمی دارد . که مهمترین موضوعات آنها شامل موارد زیر هستند :

•  حفظ فشار باد لاستیکها :

راندن ویلچرهایی که باد تایر آنها به اندازه ۵۰ درصد میزان توصیه شده است ، نیاز به صرف ۱۲ درصد انرژی بیشتر دارند . مهم است که به افت بیش از ۵۰ درصدی فشار باد لاستیکها در طی یک ماه توجه شود . توجه داشته باشید که میزان باد لاستیکها بر روی عملکرد ترمز چرخها هو تاثیر گذارست .

•  پاسازی چرخهای کوچک جلویی ( کاستورها ) :

تکه های مو ، گرد وخاک و آلودگی ها می توانند به کاستورها گیر کنند و باعث افزایش میزان اصطکاک و مقاومت آنها هنگام راندن ویلچر شوند .

•   سفت کردن پیچهای ویلچر:

پیچها به مرور زمان شل می شوند . هر چه چارچوب ویلچر سفت تر باشد ، کارآئی آن برای راندن بهتر خواهد بود .

روش راندن ویلچر خود را بهبود ببخشید

سعی  کنید روش راندن ویلچر را بهبود ببخشید . مطالعات نشان می دهد که نحوه راندن ویلچر بطور چشمگیری بر روی سرعت و فاصله ای که می توانید طی کنید ، تاثیر می گذارد. به علاوه ، با استفاده از تکنیک های توصیه شده برای  راندن ، می توان صدمات احتمالی از جمله آسیب تونل کارپال مچ دست را به حداقل ممکن رساند .

 در شکل زیر روشهای مختلف راندن ویلچر نشان داده شده است .

آیا می دانید که روش تک حلقه (عکس دوم از سمت چپ ) از کارآمد ترین روش های راندن ویلچرمحسوب می شود  ؟ تحقیقات اخیر نشان می دهد که در استفاده از این روش تفاوت زیادی هم از نظر سرعت و هم از نظر مسافت طی شده وجود دارد  .

 مطالعات همچنین نشان می دهد که بهتر است از هل دادن طولانی و آرام استفاده شود تا هنگام هل دادن به جلو تکان خوردنهای اضافی فرد به حداقل برسد ، این کار مانع از این می شود که دست به قسمت پائین زیر حلقه چرخ کشیده شود .

وزن ویلچر  

بین وزن کلی ویلچر( مجموع وزن بدن فرد و ویلچر) و میزان وقوع درد شانه و دستها و آسیب آنها رابطه مستقیمی وجود دارد . استفاده از ویلچر های سبک تر باعث سرعت بیشتر و طی مسافت بیشتر با مصرف انرژی مشابه خواهد شد . حفظ وزن بدن در وضعیت متعادل نیز خیلی مهم است . هرگونه افزایش به مفهوم نیاز به انرژی و قدرت بیتشر هنگام جابجا یی ها ، انتقال  و راندن و افزایش خطر آسیب و درد است .

چرخهای عقب

وضعیت استقرار و نوع چرخهای عقب و لاستیک ها و نوع حلقه چرخ از فاکتورهای مهم هستند . وضعیت استقرار چرخهای عقب نسبت به چارچوب ویلچر ، بر روی مقدار نیروی مورد نیاز برای حرکت دادن ویلچر ، تسهیل دسترسی به  حلقه چرخ و توانایی اجرای مهارتهای اساسی ویلچر نیز تاثیر کلیدی دارد .

بطور کلی هنگام تلاش برای کاهش نیروی مورد نیاز برای راندن ویلچر باید به موارد زیر توجه داشته باشید:

• وضعیت استقرار چرخهای عقب
• بایداز ویلچری استفاده کنید که چارچوب آن از نظر مرکز ثقل و موقعیت محور آن کاملا” تنظیم شده باشد .
• باد لاستیک ها باید همیشه کافی باشد

حلقه چرخ

به تعداد دفعاتی که در طی یک روز ویلچرتان را هل می دهید ، فکر کنید . هر هل دادن نیازمند یک تلاش است و هر بار هل دادن حلقه چرخ ممکن است نیازمند صرف  نیروی زیادی باشد . ازاین رو  این موضوع می تواند منجر به افزایش درد ناحیه مچ دست و آسیب شود .

 

تحقیقا ت اخیر نشان داده که انتخاب ریم ارگونومیک ( ریمی که حداکثر گیرایی را بین دست و حلقه برقرار کند ) باعث کاهش درد وخستگی حاصل از استفاده ممتد آن خواهد شد .

کسانی که برای حرکت دادن ویلچر خود تا حدی نیاز به کمک دارند ، ویلچرهای مجهز به سیستم الکتریکی کمک کننده حرکت چرخ (PAPAWS) گزینه ای است که برای کاهش درد شانه ها و افزایش فاصله هل دادن ها می تواند مورد استفاه قرار گیرد .

آموزشهای مهارتی

ورزش و بهبود مهارت های ویلچر از مواردی هستند که  می توانند شانس شما را برای رهایی از درد و آسیب شانه ها و دستها  افزایش دهند  . ازدرمانگر خود بخواهید تا یک برنامه آموزشی متناسب با وضعیت شما تهیه کند .

ورزش

ورزش منظم و آموزش ، نه تنها در جلوگیری از آسیب ها موثر هستند ، بلکه به کاهش درد های موجود نیز کمک می کنند. بر اساس دستورالعمل های ورزشی حاضر ، افراد بزرگسال دچار آسیب نخاعی ، باید موارد زیر را انجام دهند  :

 ( الف ) فعالیتهای هوازی ، با شدت متوسط تا شدید : حداقل ۲۰ دقیقه ، بصورت دو بار در هفته .

( ب ) تمرینات قدرتی ،  بعد از آموزش ، برای تعدادی از اندامهای عضلانی بزرگ : بصورت ۳ سری و هر سری با تکرار  ۸ تا۱۰ بار .

مطالعات اخیر نشان داده اند که از جمله فعالیت های مرتبط با راندن ویلچر که می توانند منجربه ایجاد دردهای فزاینده شوند ، عبارتند از :

• بالا رفتن از رمپ
• بالا بردن دست در محدوده بالای سر
• شستشوی پشت توسط خود فرد
• راندن ویلچر به مدت بیشتر از  ۱۰ دقیقه
• و قرار دادن ویلچر در خودرو و خارج کردن ان .

ادغام تمرینات کششی با برنامه های ورزشی به حفظ  دامنه حرکتی اندامهای فوقانی کمک خواهد کرد .

مهارت های مربوط به استفاده از ویلچر

تسلط بر مهارت های مختلف استفاده از ویلچر ، نکته کلیدی دیگری است که در پیشگیری از درد و آسیب شانه ها و  آرنج و مچ دست ها  تاثیری چشمگیر دارد . بنابراین به لحاظ بیومکانیکی ، درست مثل هر مهارت دیگری ، باید از ایمن ترین و کارآمد ترین روشها ، استفاده شود  . ضمن اینکه باید ارزیابی های لازم  برای اطمینان از مناسب بودن آنها  صورت پذیرد . استفاده از روش مناسب ،  ایمنی و مهارت فرد را هنگام انجام فعالیت های مختلف از جمله اجرای جابجایی ها و یا عبور دادن ویلچر از روی یک جدول و سایر موانع ، بهبود می بخشد . بعلاوه ، مطالعات تایید می کنند که با جلوگیری از آسیب دیدگی و تسلط بر مهارت ها ، شانس شاغل شدن و شرکت در فعالیتهای اجتماعی بیشترخواهد شد   .

نتیجه گیری :