آنچه که یک فرد دچار آسیب نخاعی باید درمورد ویلچر بداند

ویلچر مجموعه پیچیده ای از قطعات است که به طور گسترده ای طراحی و مطالعه شده است . خیلی از افراد مبتلا به آسیب نخاعی تبدیل به کارشناسان ویلچر می شوند ، چراکه آنها به دنبال ویلچری هستند که نیازهای آنها را واقعا” تامین کند . با این حال ، هنگام انتخاب یک ویلچر گزینه های متعددی در پیش روی شما وجود دارد . از این رو خیلی مهم است که  برای یک انتخاب صحیح یک ویلچر همه جوانب ارزیابی شوند . توجه داشته باشید که امکان ندارد که شما تمام چیزی که باید بدانید ، را تنها در یک جزوه پیدا کنید .  از این رو،  دراین مقاله تنها برخی از اطلاعات مهم ارائه شده اند تا راهنمایی های لازم برای تهیه یک ویلچرمناسب به شما ارائه شود .

 

بطور کلی برای استفاده صحیح از یک ویلچر باید موارد زیر مورد توجه قرار گیرند :

• شناخت قطعات ویلچر و انواع آنها و کاربرد هر کدام
• انتخاب صحیح ویلچر با توجه به قطعات
• تنظیم و تثبیت ویلچر
• و غیره

انتخاب ویلچر

اگرعملکرد بدن برای حرکت دادن ویلچر کافی باشد  ، احتمالا” استفاده از یک ویلچر ، بهترین گزینه برای نقل و انتقالات شما  خواهد بود . جابجایی با ویلچرهای دستی بسیار آسان است ، نیاز به تعمیرات کمتری دارند ، و به نوعی ورزش محسوب می شود . با این حال ،  این وسیله برای همه کس مناسب نیستند . شما لازم است که توانایی راندن آن را داشته باشید . اکثر کسانی که دارای ضایعه نخاعی در سطوح زیر ۶C هستند ، قادر به راندن ویلچر خواهند بود و  حتی برخی افراد با سطح ضایعه  ۶C هم  می توانند به خوبی با آن حرکت کنند . البته این موضوع به وزن بدن ، وضعیت تناسب اندام ، قدرت ، میزان درد  و محیطی که در آن لازم است ویلچررا برانید ، بستگی دارد . با وجود اینکه راندن ویلچر می تواند شکلی از ورزش باشد ، اما استفاده نادرست و تکرار آن می تواند منجر به صدمات دستها وشانه ها شود . این موضوع باعث گردیده که انتخاب درست ویلچر ، تنظیم درست آن و یاد گیری نحوه راندن کارآمد آن  ، از اهمیت خیلی زیادی برخوردار باشد .

ویژگی ها و قطعات ویلچر

وزن ویلچر

به طورکلی ویلچرها از نظر وزن ، بر اساس اعلام مراکز وضع کننده استاندارد ،  به دو صورت سبک ( کمتر از ۳۴ پوند معادل حدود ۱۵ کیلوگرم  ) و فوق سبک (کمتر از ۳۰ پوند معدال ۱۳ کیلو گرم ) طبقه بندی شده اند. ( البته این وزن ها شامل وزن زیرپایی ها یا دسته های صندلی نیستند ) .

ویلچرهای سبک قابل تنظیم نیستند و برای افراد دچار آسیب نخاعی توصیه نمی شوند . صندلی های فوق سبک گران تر از صندلی سبک وزن هستند ، تا حد زیادی قابلیت تنظیم دارند و ترکیبی از انواع  ویژگی های طراحی هستند که  به بهبود تحرک و راحتی کاربر کمک می کند . قابلیت تنظیم ، اجازه می دهد که ویلچر طوری سازماندهی شود که حداکثر کارائی را برای راندن بهینه که منجر به کاهش خطر آسیب دیدگی می شود ، فراهم گردد . شرکت های بیمه برای پرداخت هزینه این نوع ویلچرها سخت تراقدام می کنند . دستورالعمل های بالینی توصیه می کنند که تا حد امکان از سبک ترین ویلچرها استفاده شود . وزن ویلچرهای تیتانیومی و آلومینیومی ممکن است تا زیر ۲۰ پوند ( حدود ۹ کیلوگرم ) هم باشد .

اجزاء ویلچر

بیشتر قطعات ویلچر در عملکرد آن نقش مهمی دارند. این قطعات در انواع  وا قسام مدل ها عرضه شده اند  ، و انتخاب هر یک از آنها  به نیازها ، اولویتها و شیوه زندگی فرد بستگی دارد .

 اجزاء تشکیل دهنده یک ویلچر معمولی

چارچوب ویلچر- چارچوب یا قاب ویلچر ممکن است تاشو یا یک تیکه ( غیرقابل تاشو ) باشد . ویلچرهای دارای چارچوب یک تیکه برای مانور دادن بهتر عمل می کنند . حمل و نقل چارچوبهای تاشو اغلب آسان تر هستند . اندازه خیلی از ویلچرهای یک تیکه با جدا کردن چرخها و تا کردن پشتی صندلی به سمت پائین می تواند خیلی کوچک شود .

• جاپایی – پاها و قسمتهای تحتانی پاها را پشتیبانی می کنند و می توانند بصورت ثابت ، تاشو یا کناررونده و بصورت اشکال مختلف عرضه می شوند . انواع مختلفی دارند : ثابت ، تاشو ، کناررونده ( دورانی ) و …
• دسته صندلی – قسمتی است که معمولا” هنگام حرکت نکردن با ویلچر ، برای استراحت دستها مورد استفاده قرار می گیرد . ممکن است بلند یا کوتاه باشند ؛ ممکن است تمام طول یا نیمه باشند . بعضی از آنها را می توان به سمت بیرون کنار زد ، ممکن است ثابت یا با قابلیت تنظیم ارتفاع باشند .برخی قابل برداشته شدن یا متحرک به سمت عقب هستند . متناسب بودن دسته صندلی مهم است ، چراکه موقعیت قرار گرفتن دسته صندلی می تواند روش راندن ویلچر را ، تغییر دهد. بسیاری از افراد برای ویلچر خود دسته صندلی انتخاب  نمی کنند ، چرا که شکل ظاهری و یا روش راندن را با وجود آنها دوست ندارند .
• قفل چرخها – برای ایجاد ثبات ویلچر وهنگام انتقال از روی ویلچر به روی صندلی دیگر و یا وقتی که می خواهید در یک نقطه خاص بمانید ، به عنوان ترمز دستی عمل می کند . قفل کردن آنها ممکن است بصورت فشاری یا اهرمی باشد و محل قرار گرفتن آنها ممکن است در بالا یا پائین صندلی باشد  ، ممکن است بسته به آنچه که برای کاربرآسانتر باشد ، قابل تو رفتن باشند یا نباشند ، قفل چرخ می تواند باعث افزایش وزن ویلچر شود . به همین دلیل بسیاری از افراد ، برای ویلچرشان قفل چرخ انتخاب نمی کنند و با تکیه بر دستان خود صندلی خودشان را نگه می دارند . نداشتن قفل چرخ می تواند خطرحرکت کردن ویلچر را در زمان انتقال افزایش می دهد . با این حال ، شما باید تصمیم بگیرید .

قفل اهرمی و فشاری

• لاستیکها – معمولا” لاستیک ویلچرها از نوع بادی هستند و در نتیجه سبک وزن می باشند . این نوع لاستیکها نیاز به اقدامات حفظ و نگهداری دارند و ممکن است پنچر شوند . اگر آنها خوب نگهداری شوند ، معمولا” بهترین انتخاب محسوب می شوند . لاستیکهای بادی ممکن است با لاستیکهایی که با فوم جامد پر شده اند ، تعویض شوند . این نوع لاستیکها پنچر نمی شوند ، اما کمی سنگین تر هستند.لاستیکهای توپر هزینه نگهداری کمی دارند ، چراکه نیاز به تعمیر و نگهداری چندانی ندارند ، اما برای سواری روی سطوح ناصاف ناراحت کننده بوده و معمولا ” توصیه نمی شوند .
• پشتی صندلی – متداولترین پشتی صندلی ها ، پشتی های تسمه ای ( برزنتی ) هستند ، اما پشتیبانی زیادی برای بدن فراهم نمی کنند . پشتی صندلیهای سفت ( خشک ) پشتیبانی بیشتری را ایجاد می کنند و قابلیت تنظیم دارند ، اما باعث می شود که جمع کردن ویلچر مشکل تر شود . وزن و ارتفاع پشتی مهم هستند . به طور کلی ، هر چه سبک تر باشند بهتر است ، پشتی صندلی های فیبر کربن گزینه خوبی محسوب می شوند . اگر پشتیبانی نیاز نباشد ، یک تکیه گاه کوتاه تر بهتر است ، چرا که مانعی برای راندن ویلچر ایجاد نمی کند .
• تشکچه – تشکچه ها در طیف گسترده ای از انواع و اشکال و مواد مختلف عرضه می شوند و همیشه در حال تغییر هستند و به نوبه خود ، یک موضوع مهم محسوب می شوند . از آنجایی که مسئله رفع فشار هنگام انتخاب یک تشکچه ، موضوع خیلی مهمی است ، باید در نظر داشته باشید که نیاز به یک پایه محکم و یک تشکچه سبک وزن دارید . پایه محکم باعث می شود هنگام دسترسی به یک شی و یا راندن ویلچر ، احساس ثبات ، عدم سر خوردن روی تشکچه داشته باشید .
• حلقه چرخ – انواع گوناگونی از حلقه چرخ با روکش های مختلف دارای اصطکاک و شکل های متنوع وجود دارند که می توانند به نیروی رانش چرخ کمک کرده و خطر آسیب دیدگی دستها را کاهش دهند .  هر چه حلقه چرخ بزرگ تر ، راندن ویلچر راحت تر اما الزاما” حرکت دستها نیز بیشترباید باشد . اما هر چه حلقه کوچکتر باشد ، باید نیروی بیشتری صرف شود در نتیجه فشار روی دستها هم بیشتر خواهد بود .

از قسمتهای دیگر ویلچر می توان قطعات زیر را نام برد :

• قطعات ضد واژگونی – که مانع از برگشت صندلی به عقب می شود .
• چرخها ( اصلی و کوچک )
• سینی – برای غذاخوردن یا انجام برخی کارها مثل کار با رایانه ، نوشتن و…
• تسمه ها و کمربند ایمنی – برای نگهداری بدن در وضعیت ایمن ومناسب و استفاده در خودرو و …
• دستگیره هل دادن – که در پشت ویلچر قرار دارد و برای هل دادن ویلچر توسط همراه استفاده می شود .

تنظیم و تثبیت ویلچر

تنظیم ویلچر نقش بسیار مهمی بر روی کارآئی آن ،عملکرد بدن و حفظ سلامت فرد دارد . بنابراین بعد از انتخاب ویلچری که قطعات آن متناسب با بدن است ، تنظیم آن با وضعیت بدنی و سایز فرد از نکات بسیار مهم محسوب می شود . به عنوان نمونه ، مهمترین موارد که جهت تنظیم باید به آنها توجه شوند ، عبارتند از :

• ارتفاع وعرض صندلی – اگر صندلی خیلی تنگ باشد ، می تواند باعث ایجاد فشار به بدن و زخم فشاری شود . اگر بیش از حد پهن باشد ، ممکن است مشکلات ثبات و استقرار بدن و گیر کردن در درگاه درها را ایجاد کند . ارتفاع صندلی باید به اندازه ای باشد که دسترسی به حلقه چرخ و همچنین سطوح انتقال آسان باشد . برای آزمایش این موضوع ، هنگام نشستن روی صندلی دست هایتان را از دو طرف اویزان کنید : نوک انگشتان شما که باز می شود  باید از اکسل ویلچر بگذرد .
• شیب صندلی – شیب صندلی اختلاف بین ارتفاع لبه جلوی صندلی تا کف و ارتفاع عقب صندلی تا کف است . برای حفظ ثبات روی ویلچر ، روال این است که صندلی یک شیب  ملایم وجود داشته باشد ( بطوری که لگن کمی پایین تر از زانو قرار گیرد ) .
• موقعیت محورعقب – موقعیت محور عقب خیلی مهم است ، چرا که می تواند بر روی سهولت راندن ویلچر و بلند کردن جلوی صندلی ویلچر بسیار تاثیر گذار باشد . به طور کلی افراد دوست دارند محور عقب تا حد ممکن در موقعیت جلو قرار گیرد ( این موضوع باعث می شود که راندن ویلچر آسانتر باشد ) ، بدون اینکه که باعث شود جلوی ویلچر خیلی آسان روی چرخهای عقب بلندشود .

 

 

 

• زاویه چرخ . منظوراز زاویه چرخ نسبت خمیدگی چرخ نسبت به صندلی است .
  یک خمیدگی ناچیز ، خوب است ، چراکه باعث حفاظت دستها خواهد شد .و سطح
  اتکاء شما را افزایش می دهد . اما اگر خمیدگی خیلی زیاد باشد ممکن است
  تنظیم آن جهت عبور از میان درگاه درها مشکل شود .

 

 

 

 

 

 

 

نحوه راندن ولیچر

درمانگران ، بهترین روش راندن ویلچر را که  برای شما کارآمد بوده و  مانع از آسیب دیدگی شما شود ، را آموزش می دهند . بطور کلی رانش بصورت ضربه های نرم و طولانی نسبت به ضربات کوتاه است . بین دو ضربه رانش ، بهتر است دست پائین محور حلقه چرخ حالت آویزان باشد .

هشدار  :

اطلاعات ارائه شده در این مقاله  به معنی جایگزینی مشاوره با متخصصان محسوب نمی شود .بنابراین در صورت داشتن هر گونه مشکل و عارضه پزشکی ، قبل از هر اقدامی در رابطه با انتخاب یا تنظیم ویلچر با پزشک خود مشورت کنید .