آشنایی با افزودنی های خوراکی

در تولید صنعتی غذاها، از افزودنی های گوناگونی استفاده می شود تا از تغییر طعم، بو و بافت جلوگیری کرده و با ممانعت از فعالیت باکتری ها، از خراب شدن آن ها جلوگیری کند.

افزودنی ها بر اساس برنامه ای از قبل تعیین شده، تحت نظارت و بر اساس نوع ماده ی غذایی، به میزان معلوم به آن ها اضافه می شود. در ادامه برخی از آن ها را برای تان آورده ایم. با ما همراه باشید…

افزودنی های خوب یا مفید

• آنتی اکسیدان ها

آنتی اکسیدان ها مواد شیمیایی ای هستند که به طور طبیعی در رنگدانه های میوه ها و سبزیجات وجود دارند و اثر قابل توجهی در جلوگیری و حتی بهبود یک سری از بیماری ها  دارند؛ به عنوان مثال لیکوپنی که به طور طبیعی در گوجه فرنگی وجود دارد، از جمله مواد آنتی اکسیدانی ای است که می توان به مواد غذایی اضافه کرد. با افزودن آنتی اکسیدان ها به غذاها، عملکرد سالم مواد غذایی اضافه می شود.

• اسیدهای چرب ضروری

از جمله اسیدهای چرب ضروری که بسیار شنیده ایم، امگا ۳ است که برای عملکرد طبیعی سیستم عصبی ضروری است و باعث بهبود عملکرد قلب می شود.

کودکان امگا ۳ را برای تکامل مغز و چشم نیاز دارند؛ برای همین معمولا به غذاهای تکمیلی کودکان اضافه می شود.

• فیبر

فیبر از اجزای اصلی تشکیل دهنده ی غذاهای گیاهی است و برای عملکرد طبیعی سیستم گوارشی ضروری است. یک سری از فیبرها کاهش دهنده ی کلسترول و سایر چربی ها هستند که به کاهش خطر بیماری های قلب و عروق کمک می کنند.

• پروبیوتیک و پربیوتیک

پپروبیوتیک ها باکتری های سالمی هستند که در روده ها رشد کرده و به سلامت سیستم گوارشی کمک می کنند.

پربیوتیک ها فیبرهایی هستند که رشد پروبیوتیک ها را در روده تقویت می کنند.

پروبیوتیک ها معمولا در ماست و غذاهای تخمیری هستند. اضافه کردن پربیوتیک ها مانند فروکتوالیگوساکاریدها به غذا، به فلور طبیعی روده کمک کرده و سلامت بدن را افزایش می دهد.

پربیوتیک ها را می توان به یک سری از غذاها اضافه کرد، مانند محصولات لبنی.

• ویتامین ها و مواد معدنی

بسیاری از غلات صبحانه با ویتامین ها و مواد معدنی غنی شده اند.

بسیاری از نان ها و محصولات نانوایی که با آرد تصفیه شده درست می شوند، ویتامین های گروه ب و آهن کمی دارند به همین دلیل برای غنی تر شدن شان، این مواد را به آن ها اضافه می کنند.

گاهی لبنیات با ویتامین D غنی می شوند.

سایر افزودنی ها

• افزودنی های رنگی

افزودنی های رنگی جذاب تر شدن محصول را به دنبال دارند. یک سری از این رنگ ها طبیعی و از عصاره گیاهان هستند و بعضی به طور صنعتی و مصنوعی تهیه می شوند.

رنگ های مصنوعی که از طرف اداره ی غذا و دارو یا اداره ی استاندارد هر کشور تایید می شود، رنگ های مجاز نامیده می شوند و معمولا ارزان تر و موثرتر از رنگ های طبیعی هستند.

رنگ هایی که در آب حل می شوند dyes نامیده می شوند و معمولا به آردها، مایعات،نوشیدنی ها، محصولات نانی، شیرینی ها و محصولات لبنی اضافه می شوند.

رنگ های غیر محلول در آب lakes نامیده می شوند که ماندگارتر هستند و در چربی ها و روغن ها و محصولاتی که رطوبت ندارند مانند آبنبات ها و آدامس ها استفاده می شوند.

• شیرین کننده های مصنوعی

این افزودنی ها شیرین کننده هستند ولی کفایت تغذیه ای و انرژی  ندارند. از لحاظ شیرینی معمولا صد مرتبه شیرین تر از قند معمولی هستند مانند: اسپارتام، نئوتام، ساخارین، ساکرالوز و….

• BHA و BHT

این ها نوعی از نگهدارنده ها هستند که از تخریب چربی موجود در مواد غذایی ممانعت می کنند و مانع اکسیداسیون چربی ها می شوند؛ در واقع شبیه ویتامین E عمل می کنند.

معمولا به مشتقات سیب زمینی، غلات خشک صبحانه و محصولاتی که حاوی چربی های حیوانی هستند، اضافه  می شوند. این مواد اگر بیش از حد مجاز استفاده شوند، تداخل هورمونی و افزایش آنزیم های کبدی را به دنبال دارند.

• کلسیم پروپیونات

در محصولات نانی و نانوایی به عنوان نگهدارنده و برای جلوگیری از رشد کپک و باکتری استفاده می شود.

در کره و بعضی پنیرها هم  استفاده می شود.

کسانی که میگرن دارند، ممکن است به این افزودنی حساس باشند.

• اسید سیتریک

اسید سیتریک به محصولاتی که حاوی میوه و طعم میوه مانند ژله ها و مرباها هستند به عنوان نگهدارنده اضافه می شود و از طرفی طعم دهنده نیز می باشد. این ماده به طور طبیعی در بسیاری از غذاها خصوصا مرکبات یافت می شوند. هر ۵۰۰ میلی گرم آن معادل یک لیوان آب پرتقال است. در بدن به راحتی متابولیزه می شود ولی کسانی که به مرکبات حساسیت دارند باید مراقب  باشند.

• مونوسدیم گلوتامات

به علت افزایش بو و طعم در غذاهای پُرپروتئین استفاده می شود. این ماده در افزایش اشتها و بهتر شدن ذائقه نقش دارد.

کسانی که آلرژی و آسم دارند، باید مراقب عوارضی مانند سردرد ، قرمزی پوست، تعریق، تهوع، ضعف، افزایش ضربان قلب و نفس های کوتاه باشند.

• بنزوات سدیم

در غذاهای اسیدی به عنوان نگهدارنده و ممانعت کننده از رشد باکتری ها و کپک ها اضافه می شوند.

نکته ی مهم  رعایت دقیق مقادیر مجاز آن ها در محصولات است.

• سولفیت هاب

سولفیت ها هم به عنوان یک نگهدارنده و ممانعت کننده از رشد باکتری ها و هم برای بهبود طعم و افزایش ماندگاری به محصولات اضافه می شوند.

از اکسیداسیون و قهوه ای شدن سبزیجات و میوه های تکه شده نیز جلوگیری می کنند.

مواد غذایی حاوی افزودنی ها معمولا در سنین کودکی تا جوانی در اوج مصرف هستند، دقیقا در زمان رشد و تکامل، پس باید بسیار دقت کنیم. اگر چه این مواد مجاز هستند ولی در خوردن محصولات آماده هرگز نباید زیاده روی کرد.

منبع: تبیان